Συνθήκες απασχόλησης και εργασιακών σχέσεων των "ενοικιαζόμενων" και "ψευδο-εργολαβικών" εργαζομένων στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Abstract

The Doctoral Thesis shall examine the economic, legal-institutional, and sociological dimension of two externally flexible forms of employment. We shall specifically examine the employment-working conditions and industrial relations of «temporary agency employees» through Temporary Work Agencies (TWAs) as well as the «pseudo-contracting» or «pseudo-project» employees or «hidden-temporary agency employees» or «contracting-temporary agency employees» through Businesses Provision Services (contracting companies) in Greece and Europe. These forms of employment are rapidly growing in the labour market and are being used as policies for addressing the economic crisis, increasing the competitiveness and productivity of the businesses with the simultaneous reduction in their labour cost. The motivation of employers and employees that are seeking or respectively offering employment through these forms of employment shall be specifically presented. We shall moreover examine the institutional framework in detail, which includes the individual and collective employment rights of the «temporary agency employees» through TWAs in Greece and Europe and perform a critical assessment thereof. We shall additionally examine the magnitude of the «temporary agency employees» via an economic point of view, as well as their various demographic and employment characteristics through secondary sources (e.g. gender, age, employment contract, duration-period of employment, working time etc.) in Greece and Europe. The equal pay that is guaranteed to «temporary agency employees» on the basis of European Directive 2008/104/EC motivates employers to shift the demand for their services from the TWAs to the contracting companies in order to reduce the labour cost. Accordingly, the contracting companies are usually operating «illegally» as TWAs by providing «pseudo-contracting employees», who are in fact disguising «temporary agency employees». A primary quantitative and qualitative investigation was carried out (mixed method) with a sample of 365 employees in the main cities of the Banking Sector of Greece in Athens, Thessaloniki and Patras in order to highlight the phenomenon of the «pseudo-contracting employees». The research questions cover fields in both the labour market and industrial relations. The most significant results from the primary investigation into the Banking Sector are that the «pseudo-contracting employees» are in reality «temporary agency employees», accept huge wage and employment inequalities in comparison to the permanent staff of the banks and their subsidiaries, the overwhelming majority of this population is dissatisfied, they are not entitled to professional development, they do not enter the permanent staff of the banks, they work out of necessity through the «contracting – hiring» and argue that this form of employment mainly provides flexibility to the employers and not the employees. In conclusion, in our opinion both the phenomenon of «hiring» via the TWAs, as well as the phenomenon of the «pseudo-contracting employees» contribute to the segmentation of the labour market.

Η Διδακτορική Διατριβή εξετάζει από την οικονομική, νομική-θεσμική και κοινωνιολογική διάσταση δύο εξωτερικά ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Συγκεκριμένα, μελετώνται οι συνθήκες απασχόλησης και εργασιακών σχέσεων των “ενοικιαζόμενων” εργαζόμενων μέσω Επιχειρήσεων Προσωρινής Απασχόλησης (Ε.Π.Α) καθώς και των “ψευδο-εργολαβικών” ή “ψευδο-έργο” ή “κρυφο-ενοικιαζόμενων” ή “εργολαβικών-ενοικιαζόμενων” εργαζομένων μέσω Επιχειρήσεων Παροχής Υπηρεσιών (εργολαβικές επιχειρήσεις) στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Αυτές οι μορφές απασχόλησης αναπτύσσονται ραγδαία στην αγορά εργασίας και χρησιμοποιούνται ως πολιτικές αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης, αύξησης της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων με την παράλληλη μείωση του εργασιακού τους κόστους. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται τα κίνητρα των εργοδοτών και των εργαζομένων που αναζητούν ή προσφέρουν αντίστοιχα εργασία μέσω αυτών των μορφών απασχόλησης. Επίσης, μελετάται αναλυτικά το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει τα ατομικά και συλλογικά εργασιακά δικαιώματα των “ενοικιαζόμενων” εργαζόμενων μέσω Ε.Π.Α στην Ελλάδα και την Ευρώπη και γίνεται μια κριτική αποτίμηση αυτού. Επιπρόσθετα, εξετάζονται από την οικονομική σκοπιά το μέγεθος των “ενοικιαζόμενων” εργαζόμενων καθώς και διάφορα δημογραφικά και εργασιακά χαρακτηριστικά τους μέσω δευτερογενών πηγών (π.χ. φύλο, ηλικία, σύμβαση εργασίας, διάρκεια-περίοδο απασχόλησης, χρόνος εργασίας κλπ) στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Η μισθολογική ισότητα που εξασφαλίζεται στους “ενοικιαζόμενους” εργαζόμενους βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2008/104/ΕΚ παρακινεί τους εργοδότες να μετατοπίζουν τη ζήτηση των υπηρεσιών τους από τις Ε.Π.Α στις εργολαβικές επιχειρήσεις για μείωση του εργασιακού κόστους. Συνεπώς, οι εργολαβικές επιχειρήσεις συνήθως λειτουργούν “παράνομα” σαν Ε.Π.Α παρέχοντας “ψευδο-εργολαβικούς” εργαζόμενους, οι οποίοι συγκαλύπτουν στην πραγματικότητα “ενοικιαζόμενους” εργαζόμενους. Για την ανάδειξη του φαινομένου των “ψευδο-εργολαβικών” εργαζομένων πραγματοποιήθηκε πρωτογενής ποσοτική και ποιοτική έρευνα (μικτή μέθοδος) με δείγμα 365 εργαζόμενους του Τραπεζικού Κλάδου στην Ελλάδα με κυριότερες πόλεις την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Τα ερευνητικά ερωτήματα καλύπτουν πεδία τόσο της αγοράς εργασίας όσο και των εργασιακών σχέσεων.Τα πιο σημαντικά αποτελέσματα της πρωτογενούς έρευνας στον Τραπεζικό Τομέα είναι ότι οι “ψευδο-εργολαβικοί” εργαζόμενοι είναι στην πραγματικότητα “ενοικιαζόμενοι” εργαζόμενοι, δέχονται μεγάλες μισθολογικές και εργασιακές ανισότητες εν συγκρίσει με το μόνιμο προσωπικό των τραπεζών και των θυγατρικών αυτών, η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού αυτού είναι δυσαρεστημένη, δεν δικαιούται επαγγελματική ανέλιξη, δεν μεταβαίνει στο μόνιμο προσωπικό των τραπεζών, εργάζεται εξ’ ανάγκης μέσω της "εργολαβίας-ενοικίασης" και υποστηρίζει ότι αυτή η μορφή απασχόλησης παρέχει κυρίως ευελιξία στους εργοδότες και όχι στους εργαζόμενους. Τέλος, κατά την κρίση μας τόσο το φαινόμενο της “ενοικίασης” μέσω Ε.Π.Α όσο και το φαινόμενο των “ψευδο-εργολαβικών” εργαζομένων συμβάλλουν στην κατάτμηση της αγοράς εργασίας.