Μορφές τουριστικής ανάπτυξης στη σύγχρονη Ελλάδα: ευνοϊκοί και ανασταλτικοί παράγοντες;: η περίπτωση της Μεσσηνίας

Abstract

The assumption that tourism is a continuously evolving phenomenon, due to broader complex social, cultural, technological, political and economic changes, creates a need for frequent reforms of the national tourism legislation. In the context of the aforementioned, a new and ever-changing tourism policy and a new model of spatial organization have been formed over the last decade in Greece, due to changes taking place in the national and international tourism environment. In specific, Greece has seen the development of special tourism products and new spatial organization forms for tourism development (in particular: firstly, the development of Organized Receptors of Tourism Activities (ORTAs), guided by the respective institutional framework, which is dominated by Tourist Accommodation Complexes (TACs) and tourist residences, and secondly, a dispersed and “spontaneous” development, along with the lack of a regulatory framework, mainly represented by short-term rentals in the framework of the sharing economy), expressed and coexisting in various areas in a yet undefined manner and noted for their spatial status. Therefore, the research, starting from the above findings, seeks to contribute to the further investigation of the new forms of tourism development in Greece, as shaped by ORTAs, TACs, tourist residences and short-term rentals in the framework of the sharing economy. To this end, by highlighting the size of the forms investigated and seeking and evaluating the prospects and inhibitory factors of the aforementioned tourism investment initiatives for the country’s sustainable and responsible tourist development, an attempt is made to further demonstrate the principles and conditions for the integration of said forms, in the context of a tourism multifaceted and comprehensive approach in Greece. Finally, the research attempts to further explore how the existing spatial and tourist planning may be strengthened, in order to contribute to further boosting the competitiveness of the country’s tourist product in a sustainable manner and to addressing the chronic problems of Greek tourism development.

Η υπόθεση ότι ο τουρισμός αποτελεί ένα συνεχώς εξελισσόμενο φαινόμενο ως αποτέλεσμα ευρύτερων σύνθετων κοινωνικών, πολιτισμικών, τεχνολογικών, πολιτικών και οικονομικών αλλαγών, δημιουργούν στην εθνική τουριστική νομοθεσία, την ανάγκη συχνών αναμορφώσεων. Στο πλαίσιο της προαναφερθείσας υπόθεσης, διαμορφώνεται, την τελευταία δεκαετία, στην Ελλάδα, μια νέα και συνεχώς μεταβαλλόμενη τουριστική πολιτική και ένα νέο πρότυπο χωρικής οργάνωσης, ως προϊόντα των μεταβολών που συμβαίνουν στο εσωτερικό και διεθνές περιβάλλον του τουρισμού. Αναλυτικότερα, διαμορφώνονται στην Ελλάδα, ειδικά τουριστικά προϊόντα και νέες μορφές χωρικής οργάνωσης της τουριστικής ανάπτυξης (εν προκειμένω: από τη μία, ανάπτυξη σε Οργανωμένους Υποδοχείς Τουριστικών Δραστηριοτήτων (ΟΥΤΔ), καθοδηγούμενη από το αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο, στην οποία κυριαρχούν τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα (ΣΤΚ) και οι τουριστικές κατοικίες, και από την άλλη, διάχυτη και «αυθόρμητη» ανάπτυξη της οικονομίας διαμοιρασμού, απουσία κανονιστικού πλαισίου, με κύριο εκφραστή τα ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης), οι οποίες εκφράζονται και συνυπάρχουν στις περιοχές της χώρας με ένα αδιευκρίνιστο προς το παρόν τρόπο και διακρίνονται για την χωρική τους υπόσταση. Η έρευνα με αφετηρία, λοιπόν, τις παραπάνω διαπιστώσεις επιχειρεί να συμβάλλει στη περαιτέρω διερεύνηση της ανάπτυξης των μορφών τουριστικής δραστηριότητας στην σύγχρονη Ελλάδα, όπως αυτή διαμορφώνεται μέσω των ΟΥΤΔ, ΣΤΚ, τουριστικών κατοικιών και ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης της οικονομίας διαμοιρασμού. Με αυτό τον στόχο και μέσω της ανάδειξης του μεγέθους των υπό διερεύνηση μορφών και της αναζήτησης και αξιολόγησης των προοπτικών, καθώς και των ανασταλτικών παραγόντων, που ενέχουν οι προαναφερθείσες τουριστικές επενδυτικές πρωτοβουλίες στη βιώσιμη και υπεύθυνη τουριστική ανάπτυξη της χώρας, επιχειρείται να αναδυθούν, επιπρόσθετα, οι αρχές και οι προϋποθέσεις ενσωμάτωσης αυτών των μορφών, στο πλαίσιο μιας πολυδιάστατης και ολοκληρωμένης προσέγγισης της τουριστικής δραστηριότητας στην Ελλάδα. Τέλος, η έρευνα επιχειρεί να εμβαθύνει στον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ανατροφοδοτηθεί ο υφιστάμενος χωρικός και τουριστικός σχεδιασμός ώστε να συμβάλει, αφενός στην περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος της χώρας με όρους αειφορίας, και αφετέρου στην αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών της ελληνικής τουριστικής ανάπτυξης.