Οι κοινωνικές επιστήμες και η σχολική εκδοχή τους: τα αναλυτικά προγράμματα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: 1982-2004

Abstract

The overarching aim of this thesis is to foreground the way in which the epistemological choices of Didactics is recorded in the recommended model of Programme of the Social Sciences Curricula of Secondary Education under research from 1982 to 2004. This analysis, as well as investigating the extent to which there is an absolute similarity between the didactic aims of the Programmes and the aims of education, seek to shed light on the role of Social Sciences in education during the period under research. The research method is qualitative or hermeneutics and the research tool is the content analysis. The present research regards the Curricula of the Daily Middle Schools and High Schools, due to the fact that those directly assume the role of the social and political education and economic education of the students.The 45 Curricula were classified and analyzed in three distinct periods (1st period: 1982-1997, 2nd period: 1998-2000 and 3rd period: 2001-2004), as they arise according to the educational reformations in our country. The analysis showed that the Curricula’s main goal was that the students will learn and comprehend the main principles of the Social Sciences, they will acquire a general education, so that they would be able to live in a constantly changing socio-economic environment, in which they should be integrated socially, politically and professionally. The foundation from the European Union seems to play a definitive part at the writing or the replacement of these Curricula. Furthermore, it was noticed that the Curricula promote a form of ideological manipulation, to the point that they tear apart the scientific knowledge and they exclude the non school knowledge, meaning the experience of the students.

Γενικός σκοπός αυτής της εργασίας είναι η ανάδειξη των επιστημολογικών επιλογών της Διδακτικής, όπως αυτές εγγράφονται στο προτεινόμενο μοντέλο Προγράμματος των υπό έρευνα Αναλυτικών Προγραμμάτων των Κοινωνικών Επιστημών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από το 1982 έως το 2004. Η ανάλυση αυτή καθώς επίσης και η διερεύνηση σύμπλευσης των διδακτικών σκοπών των Προγραμμάτων με τους σκοπούς της εκπαίδευσης αποσκοπούν στην αποσαφήνιση του ρόλου των Κοινωνικών Επιστημών στην εκπαίδευση την υπό έρευνα περίοδο. Η μέθοδος της έρευνας είναι η ποιοτική ή ερμηνευτική και ερευνητικό εργαλείο η ανάλυση περιεχομένου. Η παρούσα έρευνα αφορά στα Αναλυτικά Προγράμματα των Ημερησίων Γυμνασίων και Λυκείων, λόγω του ότι αυτά αναλαμβάνουν ευθέως το ρόλο της κοινωνικής και πολιτικής διαπαιδαγώγησης και της οικονομικής εκπαίδευσης των μαθητών/μαθητριών. Τα 45 Αναλυτικά Προγράμματα ταξινομήθηκαν και αναλύθηκαν σε τρεις διακριτές περιόδους (Α΄ περίοδος: 1982-1997, Β΄ περίοδος: 1998-2000 και Γ΄ περίοδος: 2001-2004), όπως αυτές προκύπτουν με βάση τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας. Η ανάλυση έδειξε ότι τα Αναλυτικά Προγράμματα κυρίως αποσκοπούσαν οι μαθητές/μαθήτριες να μάθουν και να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες των Κοινωνικών Επιστημών, να αποκτήσουν μια γενική παιδεία, ώστε να είναι σε θέση να διαβιούν σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, στο οποίο έπρεπε να ενταχθούν κοινωνικά, πολιτικά και επαγγελματικά. Η χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη συγγραφή ή και την αντικατάσταση αυτών των Προγραμμάτων. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι τα Προγράμματα προάγουν μια μορφή ιδεολογικής χειραγώγησης, στο σημείο που κατακερματίζουν την επιστημονική γνώση και αποκλείουν τη μη σχολική γνώση, δηλαδή την εμπειρία των μαθητών.