Η επικοινωνία στη διοίκηση της εκπαίδευσης: συγκριτική διερεύνηση απόψεων διευθυντών και εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Δωδεκανήσου

Abstract

The doctoral dissertation focuses on the role that communication plays in the administration of education and, more specifically, in the fields of shaping the school climate, decision-making and school efficiency. In this context, the concept of school units as educational organizations, the concept of educational-school administration regarding the decision-making process and the concept of educational leadership as a lever for developing communicative interpersonal cooperation relations and improving school efficiency are theoretically approached. These approaches are based on models of organization and administration of school units in relation to the communication role of the school climate. This is an empirical survey of the views of school principals and teachers of Primary Education of the Dodecanese and a comparative approach to these views. Improvised, specially structured questionnaires were used to collect the research data. The first part of the questionnaires contains questions that provide information on the individual and professional characteristics of principals and teachers. The second part of the questionnaires is linked to the objectives of the survey, which were categorized into three (3) thematic sections. The 1st refers to the infrastructure of the school unit which is considered as a factor in shaping the school climate, the 2nd refers to the administrative culture and communication developed in the school unit and the 3rd to the "administrative relations" and their impact on communication and on the school climate. The analysis of the survey data was carried out using the SPSS statistical package. The conclusions of the survey showed quantitative and qualitative dimensions of the key role of the communication relationship created, shaped, and developed in the Administration of Education, between principals and teachers. Principals, providing support and encouragement, strengthening participation, cooperation, and collegiality to achieve the school's objectives, contribute to shaping the school climate, both at teaching and administrative level, with implications for interpersonal relations, the creation and cultivation of school culture and school efficiency. For this reason, these relationships should be taken seriously by the state, for the formulation of the relevant education policy both by education officials and teachers for the development of communicative interpersonal relations.

Η διδακτορική διατριβή εστιάζει στον ρόλο που διαδραματίζει η επικοινωνία στη διοίκηση της εκπαίδευσης και πιο συγκεκριμένα, στα πεδία διαμόρφωσης του σχολικού κλίματος, της λήψης αποφάσεων και της σχολικής αποτελεσματικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, προσεγγίζεται θεωρητικά η έννοια των σχολικών μονάδων ως εκπαιδευτικών οργανισμών, η έννοια της εκπαιδευτικής-σχολικής διοίκησης αναφορικά με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και η έννοια της εκπαιδευτικής ηγεσίας ως μοχλός ανάπτυξης επικοινωνιακών διαπροσωπικών σχέσεων συνεργασίας και βελτίωσης της σχολικής αποτελεσματικότητας. Οι προσεγγίσεις αυτές γίνονται στη βάση μοντέλων οργάνωσης και διοίκησης σχολικών μονάδων σε σχέση με τον επικοινωνιακό ρόλο του σχολικού κλίματος. Πρόκειται για εμπειρική έρευνα καταγραφής απόψεων σχολικών διευθυντών και εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου και συγκριτική προσέγγιση των απόψεων αυτών. Για τη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν αυτοσχέδια, ειδικά δομημένα ερωτηματολόγια. Το πρώτο μέρος των ερωτηματολογίων περιέχει ερωτήσεις οι οποίες παρέχουν πληροφορίες για τα ατομικά και τα επαγγελματικά χαρακτηριστικά των διευθυντών και των εκπαιδευτικών. Το δεύτερο μέρος των ερωτηματολογίων συνδέεται με τους στόχους της έρευνας, οι οποίοι κατηγοριοποιήθηκαν σε τρεις (3) θεματικές ενότητες. Η 1η αναφέρεται στην υποδομή της σχολικής μονάδας η οποία εξετάζεται ως παράγοντας διαμόρφωσης του σχολικού κλίματος, η 2η αναφέρεται στη διοικητική κουλτούρα και επικοινωνία που αναπτύσσεται στη σχολική μονάδα και η 3η στις «διοικητικές σχέσεις» και στην επίδρασή τους στην επικοινωνία και το σχολικό κλίμα. Η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας πραγματοποιήθηκε με την αξιοποίηση του στατιστικού πακέτου SPSS. Τα συμπεράσματα της έρευνας έδειξαν ποσοτικές και ποιοτικές διαστάσεις του κομβικού ρόλου της επικοινωνιακής σχέσης που δημιουργείται, διαμορφώνεται και αναπτύσσεται στη Διοίκηση της Εκπαίδευσης, μεταξύ διευθυντών και εκπαιδευτικών. Η διευθυντική στήριξη και ενθάρρυνση, η ενδυνάμωση της συμμετοχής, της συνεργασίας και της συλλογικότητας για την υλοποίηση των στόχων του σχολείου συμβάλλουν στη διαμόρφωση του σχολικού κλίματος, τόσο σε διδακτικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο, με επιπτώσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις, στη δημιουργία και καλλιέργεια σχολικής κουλτούρας και στη σχολική αποτελεσματικότητα. Για τον λόγο αυτό, οι σχέσεις αυτές θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από την πολιτεία, για τη χάραξη της εκάστοτε εκπαιδευτικής πολιτικής και από τα στελέχη της εκπαίδευσης και τους εκπαιδευτικούς για την ανάπτυξη επικοινωνιακών διαπροσωπικών σχέσεων.