Θεωρία και πρακτικές καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού στην Ελλάδα κατά την περίοδο της κρίσης: μελέτη περίπτωσης πέντε δήμων της Αττικής

Abstract

This doctoral thesis aims to answer the question "what is the contribution of the Social Structures Combating Social Exclusion and Poverty and how they served the purpose and the goals of their creation". The aforementioned social structures operated in Greece during the period 2012-2017, while this thesis is considered as a case study of these Municipalities of Glyfada, Metamorfosi, Philadelphia - Chalkidonos, Heraklion Attica and Lykovrissi - Pefki with the partnership of N.G.O. “Scientific Society for Social Cohesion and Development". The theoretical part of the dissertation is based on bibliographic review of the main scholars of this phenomenon. This review extrapolates data on the relationship between Social Exclusion and Poverty. Afterwards, the European and national policy and planning is examined, regarding the combating of these phenomena. Thereupon, follows the presentation and analysis of the "Social Structures Combating Social Exclusion and Poverty". The research part of the thesis examines the activities of the Social Structures, located at the municipalities of the Northern Social Partnership and Glyfada. It also takes stock of the demographic composition of the direct and indirect beneficiaries who participated in the Social Structures and evaluates the fulfillments of the objectives set in their operation by examining the evaluation indicators. Then follow, the quantitative (assessment of social structures by the direct beneficiaries through a questionnaire) and qualitative research (evaluation of social structures by the involved authorities and employees). The thesis concludes with the deduction that the offer of the Social Structures was important in the local communities of the Municipalities where they functioned. This was also quantified, through the examination of their actions and the evaluation of the indicators, as well as the responses given by the direct beneficiaries themselves during the quantitative research. The thesis is based on primary and secondary sources. The data gathered came from stakeholders, organizations and the quantitative and qualitative research carried out while the theoretical approaches, from the existing literature.

Η παρούσα διατριβή αποσκοπεί στο να απαντήσει στο ερώτημα «ποια είναι η προσφορά των υπό εξέταση Κοινωνικών Δομών Άμεσης Αντιμετώπισης της Φτώχειας στην Καταπολέμηση του Κοινωνικού Αποκλεισμού και της Φτώχειας (Κ.Δ.Α.Α.Φ.) και πόσο εξυπηρέτησαν τον σκοπό και τους στόχους της δημιουργίας τους». Οι Κ.Δ.Α.Α.Φ. λειτούργησαν στην Ελλάδα κατά το διάστημα 2012 – 2017, ενώ στην παρούσα διατριβή εξετάζονται, ως μελέτη περίπτωσης, αυτές των Δήμων Γλυφάδας, Μεταμόρφωσης, Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνος, Ηρακλείου Αττικής και Λυκόβρυσης – Πεύκης με την σύμπραξη της Μ.Κ.Ο «Επιστημονική Εταιρεία για την Κοινωνική Συνοχή και Ανάπτυξη». Στο θεωρητικό μέρος της διατριβής γίνεται βιβλιογραφική ανασκόπηση των βασικών προσεγγίσεων του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας. Από την ανασκόπηση αυτή εξάγονται στοιχεία σχετικώς με την σχέση που έχει ο Κοινωνικός Αποκλεισμός με την φτώχεια. Έπειτα, γίνεται αναφορά στην ευρωπαϊκή και εθνική πολιτική καταπολέμησης του φαινομένου αυτού. Στη συνέχεια γίνεται παρουσίαση και ανάλυση του Προγράμματος «Κοινωνικές Δομές Άμεσης Αντιμετώπισης της Φτώχειας». Στο ερευνητικό μέρος της διατριβής εξετάζονται τα πεπραγμένα των Κοινωνικών Δομών, στους Δήμους του Βορείου Κοινωνικού Εταιρικού Σχήματος και την Γλυφάδα. Στη συνέχεια πραγματοποιείται η αποτύπωση της δημογραφικής σύστασης των άμεσα και έμμεσα ωφελουμένων που συμμετείχαν στις Κοινωνικές Δομές και ακολουθεί η αποτίμηση της επίτευξης των, προθετημένων από την προκήρυξη του εν λόγω Προγράμματος, στόχων που ετέθησαν στην αρχή λειτουργίας τους, μέσω της εξέτασης δεικτών αξιολόγησης. Έπονται η ποσοτική (αξιολόγηση των Κοινωνικών Δομών από τους άμεσα ωφελουμένους μέσω ερωτηματολογίου) και η ποιοτική έρευνα (αξιολόγηση των Κοινωνικών Δομών από τους εμπλεκομένους και εργαζομένους). Η διατριβή καταλήγει στο βασικό συμπέρασμα ότι η προσφορά των εξετασθεισών Κοινωνικών Δομών ήταν σημαντική στις τοπικές κοινωνίες των Δήμων όπου λειτούργησαν. Το γεγονός αυτό εξήχθη και ποσοτικώς, μέσω της εξέτασης των πεπραγμένων τους και της αξιολόγησης των δεικτών, αλλά και από τις απαντήσεις που έδωσαν οι ίδιοι οι άμεσα ωφελούμενοι κατά την ποσοτική έρευνα. Η εργασία στηρίζεται σε πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές. Τα στοιχεία που συνελέγησαν, προήλθαν από τους εμπλεκόμενους φορείς και οργανισμούς, την ποσοτική και ποιοτική έρευνα που διενεργήθηκε ενώ οι θεωρητικές προσεγγίσεις, από την υπάρχουσα βιβλιογραφία.