Κατασκευή ερωτηματολογίου γονεϊκότητας θετικής ψυχολογίας

Abstract

Although Seligman (2002) described a parenting model based on the principles of Positive Psychology, this model was not utilized further. One of the reasons for non-utilization, it may have been the absence of a valid and reliable measuring tool.The purpose of the present study was: (A) The operationalization of a Parenting model in the light of Positive Psychology (Seligman, 2002). (B) The development of a questionnaire measuring Positive Psychology Parenting for parents of children aged 7-13 years. (C) The validation of this questionnaire eventually called "NICOMACHUS". The literature review showed that the term "positive" is used by two additional theoretical parenting frameworks: Positive Discipline and Positive Parenting. However, there are three key differences between the above two parenting frameworks and Positive Psychology Parenting, which are not highlighted in the existing literature. The first difference is the interpretation of the term “positive”, the second is the target population and the third is a general-purpose. The differences are equivalent to the different approach of standard psychology (“psychology as usual”, Seligman, 2002; Seligman & Pawelski, 2003) from Positive Psychology (Seligman & Csikszentmihalyi, 2000). For the purpose of the questionnaire development, three studies were carried out on three independent samples (total N = 957). During the development study (Study 1, N = 190) an item pool was developed from different sources, such as existing questionnaires and new items following Seligman’s (2002) descriptions. The item pool was consecutively evaluated by an expert panel and a focus group, and only those items that were rated as satisfactory by both groups were retained. Subsequently, the retained items were tested in a pilot study, eventually generating a 20- item questionnaire with adequate reliability. Two validation studies followed. In these validating studies (Study 2: N = 621 and Study 3: N = 146), the psychometric properties of "NICOMACHUS" were validated and cross-validated respectively. More specifically, in Study 2 (N = 621) construct validity was evaluated, initially through an EFA, from which a clear, robust four-factor structure emerged, consistent with the theoretical model. The structure was subsequently confirmed by a CFA. Full measurement invariance across the child's gender was successfully examined to the strict level. Internal consistency reliability (α), model-based internal consistency reliability (ω), and convergent validity on the model level (AVE) were satisfactory and comparable across different methods and samples. Additionally, the Convergent / Discriminant validity with 6 parenting questionnaires suggested a highly significant, consistent pattern. In Study 3 (N = 146), the above findings regarding construct validity and internal consistency reliability were cross-validated further in an independent sample. Convergent/discriminant validity with 5 well-being and affect questionnaires also indicated a highly significant and uniform pattern. Moreover, in this study, a Structural Equation Model was specified. By using Structural Equation Modeling it was confirmed that Parental Environment has a significant, positive, and direct effect on Subjective Happiness and Emotional Well-being.In conclusion, the newly developed “NICOMACHUS” questionnaire is a valid and reliable Positive Psychology Parenting questionnaire for the Greek cultural context.

Παρόλο που ο Seligman (2002a) περιέγραψε ένα μοντέλο γονεϊκότητας με βάση τις αρχές της Θετικής Ψυχολογίας, το εν λόγω μοντέλο δεν αξιοποιήθηκε περαιτέρω. Ένας από τους λόγους της μη αξιοποίησης του, ενδέχεται να υπήρξε η απουσία ενός έγκυρου και αξιόπιστου εργαλείου μέτρησης του. Σκοπός της παρούσης ήταν : (Α) Η λειτουργικοποίηση (operationalization) ενός μοντέλου Γονεϊκότητας υπό το πρίσμα της Θετικής Ψυχολογίας (Seligman, 2002). (Β) Η κατασκευή ενός ερωτηματολογίου για τη μέτρησή του, σε γονείς παιδιών 7-13 ετών. (Γ) Η επικύρωση του εν λόγω ερωτηματολογίου, που εν τέλει ονομάστηκε « ΝΙΚΟΜΑΧΟΣ ». Από την βιβλιογραφική επισκόπηση προέκυψε ότι ο όρος «θετικός» χρησιμοποιείται από δύο επιπλέον θεωρητικά πλαίσια γονεϊκότητας: από την Θετική Πειθαρχία και από την Θετική Γονεϊκότητα. Ωστόσο, υπάρχουν τρείς κομβικές διαφορές μεταξύ των παραπάνω δύο θεωρήσεων και της Γονεϊκότητας υπό το πρίσμα της Θετικής Ψυχολογίας , οι οποίες δεν αναδεικνύονται στην υπάρχουσα βιβλιογραφία. Η πρώτη διαφορά είναι η ερμηνεία του όρου «θετικός», η δεύτερη είναι ο πληθυσμός-στόχος και η τρίτη ο απώτερος σκοπός. Οι διαφορές είναι ισοδύναμες με την διαφορετική προσέγγιση της συνηθισμένης Ψυχολογίας (“psychology as usual”, Seligman, 2002· Seligman & Pawelski, 2003) από τη Θετική Ψυχολογία (Seligman & Csikszentmihalyi, 2000). Προκειμένου να κατασκευαστεί το ερωτηματολόγιο πραγματοποιήθηκαν τρεις μελέτες, σε τρία ανεξάρτητα δείγματα (σύνολο Ν = 957). Στη μελέτη κατασκευής (Μελέτη 1, N = 190) δημιουργήθηκε μία τράπεζα δηλώσεων από διάφορες πηγές, όπως υπάρχοντα ερωτηματολόγια και νέες δηλώσεις, σύμφωνα με τις περιγραφές του Seligman (2002). Η τράπεζα δηλώσεων αξιολογήθηκε διαδοχικά από ένα πάνελ ειδικών και μία ομάδα εστίασης και διατηρήθηκαν μόνο όσες δηλώσεις κρίθηκαν ικανοποιητικές και από τις δύο ομάδες. Ακολούθως οι δηλώσεις οι οποίες διατηρήθηκαν ελέγχθηκαν με μια πιλοτική μελέτη, οδηγώντας έτσι στην δημιουργία ενός ερωτηματολογίου με 20 δηλώσεις και αρκούντως ικανοποιητική αξιοπιστία. Ακολούθησαν δύο επικυρωτικές μελέτες. Στις εν λόγω επικυρωτικές μελέτες (Μελέτη 2: Ν = 621 και Μελέτη 3: Ν = 146), οι ψυχομετρικές ιδιότητες του «ΝΙΚΟΜΑΧΟΣ» επικυρώθηκαν και δι-επικυρώθηκαν αντιστοίχως. Αναλυτικότερα, στην Μελέτη 2 (Ν = 621) η αξιολογήθηκε η δομική εγκυρότητα, αρχικά μέσω EFA από την οποία αναδείχθηκε μία σαφής ισχυρή δομή τεσσάρων παραγόντων, σύμφωνη με το θεωρητικό μοντέλο. Η δομή εν συνεχεία επιβεβαιώθηκε με CFA. Η πλήρης αμεταβλησία μέτρησης ως προς το φύλο του παιδιού ελέγχθηκε με επιτυχία, έως το αυστηρό επίπεδο. Η αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας (α), η αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας βάσει μοντέλου (ω) και η συγκλίνουσα εγκυρότητα σε επίπεδο μοντέλου (AVE), ήταν αρκούντως ικανοποιητικές και συγκρίσιμες μεταξύ των διαφορετικών μεθόδων και δειγμάτων. Επιπροσθέτως, η Συγκλίνουσα / Διακρίνουσα εγκυρότητα με 6 ερωτηματολόγια γονεϊκότητας, υπέδειξε ένα στατιστικά σημαντικό, ομοιόμορφο σχηματισμό. Στην Μελέτη 3 (Ν = 146) τα παραπάνω ευρήματα αναφορικά με τη δομική εγκυρότητα και την αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας, διεπικυρώθηκαν εκ νέου σε ένα ανεξάρτητο δείγμα. Η Συγκλίνουσα / Διακρίνουσα εγκυρότητα με 5 ερωτηματολόγια ευεξίας και affect, επίσης υπέδειξαν ένα στατιστικά σημαντικό και ομοιόμορφο σχηματισμό. Επιπροσθέτως στη συγκεκριμένη μελέτη , εξετάστηκε με τη χρήση Μοντέλων Δομικών Εξισώσεων και επιβεβαιώθηκε ότι το Γονεϊκό Περιβάλλον έχει στατιστικά σημαντική, θετική και άμεση επίδραση στην Υποκειμενική Ευτυχία και στην Συναισθηματική Ευεξία. Εν κατακλείδι το νεοδημιουργηθέν ερωτηματολόγιο «ΝΙΚΟΜΑΧΟΣ» είναι ένα έγκυρο και αξιόπιστο ερωτηματολόγιο γονεϊκότητας υπό το πρίσμα της Θετικής Ψυχολογίας, στο Ελληνικό πολιτιστικό περικείμενο.