Η σχέση των πολλαπλών τύπων νοημοσύνης και της αντίληψης του χώρου με τη στάση και την επίδοση των μαθητών του Δημοτικού στο μάθημα της Γεωγραφίας

Abstract

The purpose of this study is to investigate the impact of students’ and teachers’ multiple intelligences and spatial perception on students’ performance in Geography and their attitude towards the subject of Geography. The sample of the survey comprised 600 6th grade primary school students aged 11-13, who came from 22 different schools, divided into 33 different classes. Out of these classes 18 belonged to pilot schools, which were required to implement the new Geography Curriculum (use of technologies and innovative approaches, without a specific textbook) (2011), while 15 followed the older Cross-thematic Geography Curriculum (2003) and the approved school geography textbooks. Out of the total of the participating students, 301 were boys and 299 were girls. The 33 teachers for each class also participated in this research. Out of them 10 were men and 23 were women, aged from 27 to 57. All of them had over 6 years of teaching experience and only 7 teachers were taught the subject of Geography at University. The research tools used in this stydy was: a) A test of spatial perception of J. Tsaousis (2008). b) the scale of measurement MI (Multiple Intelligences) of Armstrong (2000), which includes 10 self- report statements for each type of intelligence c) an assessment test with geography activities relating to the pupils’ spatial skills, in accordance with the model of Gersmehl & Gersmehl (2007), for the purpose of measuring the pupils’ performance in the specific course, in combination with the grade they had in the term, and the score they received in the last Geography assessment test they had taken in the classroom d) a two- part questionnaire: its 1st part involved demographic details of the participants and its 2nd part contained questions relating to exploring the attitudes of teachers and students towards the subject of Geography. In our research there is a deficit of geographic knowledge, with satisfactory performance only in plan views and orientation. The same deficit was also observed in older studies. Moreover, the majority of teachers stated that feel extremely or adequately proficient to teach the subject, but mentioned that the only difficult they face is the lack of educational material. The largest part of the teachers and students shows a medium or poor attitude towards Geography. Furthermore, prior working experience of teachers did not appear to affect their attitude, but it does affect performance of their students in Geography. The teaching method (traditional or with the use of technologies) did not appear to differentiate the students’ performance neither their attitude towards Geography. It is also worth to be noted, that in our study the vast majority of pupils showed low spatial ability. The pupils who showed higher performance in Geography course assessment test and in geospatial abilities test have better performance in spatial perception and intelligence tests. Pupils’ gender was not found to cause significant difference to spatial perception or to their performance. Also, parents’ education was found to correlate with the pupils’ performance in Geography. Finally, teachers’ spatial perception seems to influence students’ performance in Geography. The pupils who showed higher performance in Geography test had teachers with higher spatial perception and intelligence. In addition, teachers with higher spatial perception and intelligence showed better attitude towards Mathematics and Geography.

Στόχος της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθεί η σχέση των πολλαπλών τύπων νοημοσύνης και της αντίληψης του χώρου με τη στάση και την επίδοση των μαθητών στο μάθημα της Γεωγραφίας.Το δείγμα της έρευνας μας απαρτιζόταν από 600 μαθητές της Στ΄ τάξης Δημοτικού, ηλικίας 11-13 ετών που προέρχονταν από 22 διαφορετικά σχολεία της ελληνικής επικράτειας, κατανεμημένοι σε 33 διαφορετικές τάξεις. Δεκαοχτώ από αυτές ανήκαν σε πιλοτικά σχολεία για την εφαρμογή των Νέων Προγραμματων Σπουδών, και επομένως και την εφαρμογή του Νέου Προγράμματος Σπουδών Γεωγραφίας (2011) (με τη χρήση των νέων τεχνολογιών και καινοτόμες προσεγγίσεις, χωρίς συγκεκριμένο σχολικό βιβλίο), ενώ 15 ανήκαν σε μη πιλοτικά σχολέια, τα οποία ακολουθούσαν το παλαιότερο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Γεωγραφίας (2003). Από το σύνολο των συμμετεχόντων μαθητών 301 ήταν αγόρια και 299 ήταν κορίτσια. Επίσης 33 εκπαιδευτικοί συμμετείχαν στην έρευνα, από τους οποίους 10 ήταν άνδρες και 23 γυναίκες, ηλικίας από 27 έως 57 ετών. Όλοι διέθεταν πάνω από 6 έτη προϋπηρεσίας και μόνο 7 είχαν διδαχθεί το μάθημα της Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο. Για την διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν τα εξής ερευνητικά εργαλεια: α) Τεστ Αντίληψης Χώρου (ΤΑΧ) του Ι. Τσαούση (2008), β) Κλίμακα μέτρησης πολλαπλών τύπων νοημοσύνης με τη μορφή ερωτηματολογίου αυτοαναφοράς του Armstrong (2000), η οποία περιελάμβανε 10 δηλώσεις αυτοαναφοράς για κάθε τύπο νοημοσύνης γ) Ένα φύλλο με δραστηριότητες της Γεωγραφίας που αναφέρονται στις χωρικές ικανότητες των μαθητών σύμφωνα με το πρότυπο του Gersmehl (2007, NY Center for Geographic Learning) για να εκτιμηθεί η επίδοση των μαθητών στο συγκεκριμένο μάθημα σε συνδυασμό με το βαθμό τριμήνου και το βαθμό στο προηγούμενο σχολικό διαγώνισμα δ) Αυτοσχέδιο φύλλο δημογραφικών στοιχείων και ερωτηματολόγιο διερεύνησης των στάσεων των εκπαιδευτικών και των μαθητών. Στην έρευνά μας διαπιστώθηκε αρχικά έλλειμμα στη γεωγραφική γνώση των μαθητών, με ικανοποιητικές επιδόσεις μόνο στις κατόψεις και τον προσανατολισμό. Το ίδιο έλλειμμα διαπιστώθηκε και σε παλαιότερες έρευνες. Επιπλέον, η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών δήλωσαν πάρα πολύ ή αρκετά επαρκείς, για να διδάξουν το αντικείμενο και ότι δυσκολεύονται μόνο από την ανεπάρκεια εποπτικών υλικών. Το μεγαλύτερο ποσοστό των εκπαιδευτικών και των μαθητών έδειξε μέτρια ή κακή στάση απέναντι στη Γεωγραφία. Επιπρόσθετα, η διδακτική εμπειρία των δασκάλων φάνηκε να μην επηρεάζει την στάση των μαθητών αλλά επηρεάζει τη σχολική επίδοση στη Γεωγραφία. Ο τρόπος διδασκαλίας της Γεωγραφίας στα πιλοτικά ή μη πιλοτικά σχολεία, δεν φάνηκε να διαφοροποιεί ούτε την στάση ούτε την επίδοση των μαθητών στη Γεωγραφία. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην έρευνά μας η πλειοψηφία των μαθητών παρουσίασε χαμηλή χωρική αντίληψη. Οι μαθητές που πέτυχαν καλύτερες επιδόσεις στις δοκιμασίες της Γεωγραφίας είχαν και υψηλότερη χωρική αντίληψη και νοημοσύνη (θετική συσχετιση Χωρικής νοημοσύνης και επιδοσης στο μάθημα της Γεωγραφίας). Στη συνέχεια της έρευνας διαπιστώθηκε ότι το φύλο δεν αποτελεί σημαντικό παράγοντα διαφοροποίησης μεταξύ της χωρικής αντίληψης και της επίδοσης των μαθητών στο μάθημα της Γεωγραφίας. Φάνηκε επίσης ότι και η χωρική αντίληψη των μαθητών επηρεάζει την επίδοση τους στη Γεωγραφία. Οι μαθητές που παρουσίασαν πολύ καλή επίδοση στη δοκιμασία της Γεωγραφίας είχαν υψηλότερη χωρική νοημοσύνη. Σημαντικό ρόλο διαπιστώθηκε να έχει το μορφωτικό επίπεδο των γονέων, το οποίο επηρεάζει την επίδοση τους στο μάθημα της Γεωγραφίας. Τέλος, η χωρική αντίληψη των δασκάλων φάνηκε να επηρεάζει την επίδοση των μαθητών στη Γεωγραφία. Οι μαθητές που είχαν υψηλές επιδόσεις στο τεστ Γεωγραφίας είχαν δασκάλους με υψηλή χωρική αντίληψη και νοημοσύνη. Επιπλέον, οι δάσκαλοι που παρουσίασαν υψηλή χωρική αντίληψη και νοημοσύνη φάνηκαν να έχουν καλύτερη στάση απέναντι στα Μαθηματικά και τη Γεωγραφία.