Η αντιμετώπιση της διασυνοριακής αφερεγγυότητας των ομίλων εταιριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Abstract

Scholars and Member States’ case law showed a particular interest in the subject of tackling insolvency within a multinational group of companies. National courts and the Court of Justice of the European Union produced a rich case-law attempting to offer a comprehensive interpretation of the provisions of Regulation 1346/2000 and it is expected to continue with the same unabated effort for its recast too, Regulation 848/2015. Tackling group insolvency can be studied in two levels. The first concerns tackling insolvency through the technique of procedural concentration of all proceedings under the same jurisdiction, and the second focuses on the application of cooperation techniques between the parties involved.Procedural concentration is not allowed under the current regime unless the centre of main interests for all the members of the group is located in the same member state by applying in an autonomous and independent way the “centre of main interests” criterion. However, we consider that it is possible to promote an artificial procedural concentration in order to facilitate the restructuring of the groups. Thus, any court having jurisdiction over at least one insolvency proceeding against a group member, most commonly against the parent company, would also be competent for the other members of the group if it can be confirmed that that the concentration would be beneficial to all members of the group and that the participating members belong to that part of the group which is distinguished by a high degree of economic concentration. Also, artificial procedural concentration may benefit from the use of the synthetic secondary insolvency proceedings, given the tendency to enhance the universal character of the principal insolvency proceeding.When the two criteria we have set cannot be confirmed by the court or in the event of multiple levels of economic concentration within the same group, then Chapter V of the new Regulation 848/2015 is fully applicable. Of course, the first section of Chapter V regarding cooperation between main insolvency proceedings may also apply to the artificial procedural concentration in order to coordinate the actions of the insolvency practitioners. On the one hand, the new cooperation rules provide a legal basis for establishing cooperation between insolvency practitioners of the main insolvency proceedings of the group, an explicit legitimate basis for the use of protocols and clarify the issue of cooperation between national courts. On the other hand, the new coordination procedure is the alternative of the procedural concentration which is based on a system of voluntary cooperation and soft coordination measures. Modifying the coordination procedure in such a way as to provide more legal certainty by removing the entirely optional nature of the proposed measures and putting coordinator at the centre of developments by giving him/her an active participation role, together with the harmonization of insolvency laws in Europe can create a highly effective tool for tackling insolvency of corporate group members.Irrespective of the shortcomings or weaknesses that Regulation 848/2015 may have at some points, it is undoubtedly a step to the right direction. European insolvency law has acknowledged the importance of the group. We expect to see further actions that will complete the effort that commenced with the revision of Regulation 1346/2000 and the publication of Regulation 848/2015.

Η αντιμετώπιση της αφερεγγυότητας που λαμβάνει χώρα εντός ενός πολυεθνικού ομίλου έχει απασχολήσει έντονα τη θεωρία και τη νομολογία των κρατών μελών της ΕΕ. Πλούσια νομολογία έχει παραχθεί τόσο από τα εθνικά δικαστήρια όσο και από το Δικαστήριο της ΕΕ σε μια προσπάθεια ερμηνείας των διατάξεων του Κανονισμού 1346/2000 και η οποία αναμένεται να συνεχιστεί αμείωτη με την αναθεωρημένη εκδοχή αυτού, τον Κανονισμό 848/2015. Η αντιμετώπιση της αφερεγγυότητας των ομίλων μπορεί να μελετηθεί σε δύο επίπεδα. Το πρώτο αφορά την αντιμετώπιση της αφερεγγυότητας μέσα από την τεχνική της δικονομικής συγκέντρωσης των διαδικασιών υπό την ίδια δικαιοδοσία και το δεύτερο επικεντρώνεται στην εφαρμογή τεχνικών συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων.Η δικονομική συγκέντρωση δεν επιτρέπεται υπό το ισχύον πλαίσιο παρά μόνο εφόσον το κέντρο κύριων συμφερόντων όλων των μελών εντοπίζεται στο ίδιο κράτος μέλος μέσω μιας αυτοτελούς και ανεξάρτητης εφαρμογής του κριτηρίου του κέντρου κύριων συμφερόντων. Ωστόσο, θεωρούμε ότι είναι δυνατό να προωθηθεί μια τεχνητή δικονομική συγκέντρωση προκειμένου να διευκολύνεται η αναδιάρθρωση των ομίλων. Έτσι, θα μπορούσε κάθε δικαστήριο που έχει αρμοδιότητα να επιληφθεί τουλάχιστον μιας διαδικασίας αφερεγγυότητας έναντι μέλους ομίλου, συνηθέστερα της μητρικής εταιρίας, να έχει αρμοδιότητα και για τα υπόλοιπα μέλη του ομίλου εφόσον διαπιστωθεί ότι η συγκέντρωση θα είναι ωφέλιμη για όλα τα μέλη και ότι τα σε αυτήν συμμετέχοντα μέλη ανήκουν σε τμήμα του ομίλου που διακρίνεται από έναν υψηλό βαθμό οικονομικής συγκέντρωσης. Επίσης, η τεχνητή δικονομική συγκέντρωση δύναται να επωφεληθεί από τη χρήση της συνθετικής δευτερεύουσας διαδικασίας αφερεγγυότητας, δεδομένης της τάσης που υπάρχει προς ενίσχυση του καθολικού χαρακτήρα της κύριας διαδικασίας αφερεγγυότητας. Όταν τα δύο κριτήρια που θέσαμε δεν είναι δυνατό να επιβεβαιωθούν από το δικαστήριο ή στην περίπτωση πολλαπλών επιπέδων οικονομικής συγκέντρωσης μέσα στον ίδιο όμιλο, τότε το Κεφάλαιο V του νέου Κανονισμού 848/2015 βρίσκει πλήρη εφαρμογή. Βέβαια, το πρώτο τμήμα του Κεφαλαίου V που αφορά τη συνεργασία μεταξύ κύριων διαδικασιών αφερεγγυότητας μπορεί να εφαρμοστεί και στην τεχνητή δικονομική συγκέντρωση για τον συντονισμό των ενεργειών των διαχειριστών μεταξύ τους. Από τη μια πλευρά, οι νέοι κανόνες συνεργασίας προσφέρουν νομικό έρεισμα στη συνεργασία μεταξύ των διαχειριστών αφερεγγυότητας κύριων διαδικασιών, ρητή νομιμοποιητική βάση για τη χρήση πρωτοκόλλων συνεργασίας και αποσαφηνίζουν το ζήτημα της συνεργασίας μεταξύ εθνικών δικαστηρίων. Από την άλλη πλευρά, η νέα διαδικασία συντονισμού συνιστά την εναλλακτική της δικονομικής συγκέντρωσης, η οποία θεμελιώνεται επί τη βάσει ενός συστήματος εκούσιας συνεργασίας και ήπιων μέτρων συντονισμού. Η τροποποίηση της διαδικασίας συντονισμού κατά τρόπο που να παρέχει μεγαλύτερη νομική ασφάλεια μέσω της άρσης του απολύτως προαιρετικού χαρακτήρα των προτεινόμενων μέτρων και η θέση του συντονιστή στο επίκεντρο των εξελίξεων παρέχοντας του έναν ενεργό ρόλο συμμετοχής, σε συνδυασμό με την εναρμόνιση των δικαίων της αφερεγγυότητας στην Ευρώπη μπορεί να δημιουργήσει ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της αφερεγγυότητας των μελών ομίλων εταιριών. Ανεξάρτητα από το αν η αναθεώρηση του Κανονισμού 1346/2000 παρουσιάζει σε ορισμένα σημεία ελλείψεις ή αδυναμίες, συνιστά αναμφίβολα ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η σημασία της έννοιας του ομίλου έχει πλέον αναγνωριστεί από το ευρωπαϊκό δίκαιο της αφερεγγυότητας. Αναμένουμε στο μέλλον περαιτέρω ενέργειες που θα ολοκληρώσουν την προσπάθεια που ξεκίνησε με την αναθεώρηση του Κανονισμού 1346/2000 και τη δημοσίευση του Κανονισμού 848/2015.