Ψυχοδυναμική και ψυχομετρική διερεύνηση των μαθησιακών δυσκολιών και της σχολικής αποτυχίας

Abstract

The present research attempts to explore the phenomenon of Learning Disabilities and school failure through a psychometric and psychodynamic perspective. Primarily, the research examines the correlation between individual, family, social and school factors and children’s performance on the Wechsler Intelligence Scale for Children-III (WISC-III). A main objective of the research was to examine the factor structure of the intelligence scale in children with learning problems. The research is an observational study, conducted from October 2010 to June 2016 and the sample consisted of 137 participants, 50 children and 87 parents who addressed at the Child and Adolescent Service of the 3rdPsychiatric Clinic of the AHEPA Hospital. The research process consisted of 4 to 6 diagnostic sessions with a) the child and the parent, b) both parents and c) the child separately. The data was collected through clinical interviews with parents and children and the Greek version of the Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC-III) was administered individually to children. The data analysis was conducted using the Statistical program IBM SPSS (version 24) and Mplus (version 5) and by applying Pearson correlations, Exploratory and Confirmatory Factor analysis, Cluster analysis and test of independence x2. The analysis of the factor structure proposes a new factorial model with two factors which better adapt to the cognitive abilities of children. The main factors associated with children’s low performance in WISC-III involves developmental language delays, feeding problems, history of early learning difficulties, parent’s causal attributions, diagnostic categories, as well as the age of the parents.

Η παρούσα μελέτη αποτελεί μια προσπάθεια να διερευνηθεί μέσα από μια ψυχομετρική και ψυχοδυναμική οπτική το φαινόμενο των Μαθησιακών Δυσκολιών και της σχολικής αποτυχίας. Ειδικότερα μελετήθηκε η συσχέτιση μιας σειράς παραγόντων, ατομικών, οικογενειακών, κοινωνικών και σχολικών με τις επιδόσεις των παιδιών στην κλίμακα νοημοσύνης Wechsler Intelligence Scale for Children-III (WISC-III). Επιμέρους στόχος της έρευνας ήταν η καταγραφή της παραγοντικής δομής της κλίμακας νοημοσύνης στα παιδιά που εμφανίζουν μαθησιακά προβλήματα. Η έρευνα αποτελεί μελέτη παρατήρησης, πραγματοποιήθηκε από τον Οκτώβριο του 2010 μέχρι τον Ιούνιο του 2016 και συνολικά συμμετείχαν 137 άτομα, 50 παιδιά και 87 γονείς οι οποίοι απευθύνθηκαν στην Υπηρεσία Παιδιού και Εφήβου, της Γ΄ Ψυχιατρικής κλινικής του Π.Γ.Ν.ΑΧΕΠΑ. Η ερευνητική διαδικασία περιλάμβανε 4 έως 6 συναντήσεις α) με το παιδί και το γονέα, β) με τους δυο γονείς και γ) ξεχωριστά με το παιδί. Τα δεδομένα από τους γονείς και το παιδί αντλήθηκαν μέσω κλινικών συνεντεύξεων και μέσω της ελληνικής έκδοσης της κλίμακας νοημοσύνης του Wechsler (WISC-III) η οποία χορηγήθηκε ατομικά στα παιδιά. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τα στατιστικά προγράμματα IBM SPSS Statistics (έκδοση 24) και Mplus (έκδοση 5) και για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκαν οι συσχετίσεις Pearson, η Διερευνητική και Επιβεβαιωτική Ανάλυση Παραγόντων, η Ανάλυση Συστάδων και ο έλεγχος ανεξαρτησίας χ2. Η ανάλυση της παραγοντικής δομή της κλίμακας νοημοσύνης προτείνει ένα νέο διπαραγοντικό μοντέλο το οποίο περιγράφει με μεγαλύτερη επάρκεια τους τομείς της γνωστικής ανάπτυξης των παιδιών. Οι βασικότεροι παράγοντες που συσχετίζονται με τις χαμηλές επιδόσεις των παιδιών στο WISC-III αφορούν την καθυστέρηση στην ανάπτυξη της γλώσσας, τις δυσκολίες διατροφής, το ιστορικό προγενέστερων Μαθησιακών Δυσκολιών, τις αιτιακές αποδόσεις των γονιών, το είδος της διάγνωσης, καθώς και την ηλικία των γονιών.