Τεχνολογίες τριπτών στη νεολιθική της Βόρειας Ελλάδας: ο νεολιθικός οικισμός της Αυγής Καστοριάς

Abstract

This dissertation investigates the ground stone objects from the neolithic settlement of Avgi (Middle-Late Neolithic, circa 5700-4500 cal. B.C.), Kastoria, Northwestern Greece. Excavations at Neolithic Avgi brought to light a large ground stone assemblage comprising several tools, such as grinding slabs, grinders, polishers, abraders, cutting tools, percussion tools, multiple-use tools, numerous ground stone objects, such as stone vases, stone slabs and maceheads, and also the raw materials and debitage from the manufacture sequences of these technological products. Using as a case study the ground stone assemblage from Neolithic Avgi, this dissertation seeks to address the significance of ground stone technology for the neolithic societies of Northern Greece. Through the detailed technological and contextual analysis of the ground stone artifacts it explores different aspects of their biographies, related to their manufacture, use, maintenance, destruction and discard, throughout the life of a single neolithic community. The goal is to shed light on the multiple ways through which the neolithic society of Avgi produced and consumed those technological products in various social occasions, practices and places (i.e. individual houses and communal activity areas, daily routine activities, special events of communal or symbolic character) and explore their role in the formation of social identities and the production of social meaning.

Η διατριβή πραγματεύεται τα λίθινα τριπτά αντικείμενα που προέκυψαν από τις ανασκαφές στο νεολιθικό οικισμό Αυγής Καστοριάς (Μέση-Νεότερη Νεολιθική, περ. 5700-4500 π.Χ.). Οι ανασκαφές στη Νεολιθική Αυγή έφεραν στο φως ένα πολυπληθές σύνολο τριπτών τεχνουργημάτων, που περιλαμβάνει ποικίλους εργαλειακούς τύπους, όπως τριβεία, τριπτήρες, στιλβωτήρες, ακόνια, εργαλεία κοπής, κρουστήρες, πολυλειτουργικά εργαλεία, αλλά και διάφορα τριπτά αντικείμενα, όπως λίθινα αγγεία, λίθινες πλάκες και «κεφαλές ροπάλων», καθώς και πρώτες ύλες και υποπροϊόντα από τις ακολουθίες κατασκευής των παραπάνω τεχνολογικών προϊόντων. Στόχος της διατριβής είναι να διερευνήσει τη σημασία των αντικειμένων αυτών για τις νεολιθικές κοινωνίες της Βόρειας Ελλάδας, χρησιμοποιώντας ως μελέτη περίπτωσης το τριπτό υλικό του νεολιθικού οικισμού Αυγής Καστοριάς. Μέσα από τη τεχνολογική και συγκειμενική πραγμάτευση των τριπτών αντικειμένων επιχειρεί να ερευνήσει διαφορετικές όψεις της βιογραφίας τους (π.χ. πρώτες ύλες και κατασκευή, συντήρηση, χρήση, καταστροφή και απόθεση), όπως αυτές αποτυπώνονται κατά τη διάρκεια της ζωής μιας νεολιθικής κοινότητας. Η εν λόγω μελέτη εξετάζει τους πολύπλευρους τρόπους με τους οποίους η νεολιθική κοινωνία της Αυγής παράγει και καταναλώνει τα τριπτά προϊόντα μέσα σε διαφορετικά χωρικά και κοινωνικά πλαίσια (π.χ. σε οικήματα/ιδιωτικούς χώρους, σε κοινόχρηστες, ανοιχτές περιοχές, μέσα στα πλαίσια καθημερινών οικιακών πρακτικών ή με αφορμή ιδιαίτερα γεγονότα συμβολικού χαρακτήρα) και ερευνά τον ρόλο τους στην παραγωγή ποικίλων κοινωνικών νοημάτων.