Η διαχείριση των εθνοπολιτισμικών ταυτοτήτων των εκπαιδευτικών στη σχέση τους με τα παιδιά προσχολικής ηλικίας της μειονότητας της Θράκης: το παράδειγμα επεξεργασίας αφηγηματικών - λογοτεχνικών κειμένων στο Νηπιαγωγείο

Abstract

The present thesis aims to record the opinions of the teachers that were working at thekindergarten schools of Rodopi and had minority students in their class during the schoolyear 2004-05, regarding the preschool education of the minority, the processing, andnarration of texts in the classroom and the way that they handle the different ethnoculturalidentities at school. We also observed and wrote down activities of processing, narratingtexts that were implemented by the teachers, aiming to highlight their educationalpractices, the way they handled the identities in the classroom, as well as the correlationbetween teachers’ opinions and their educational practices.The research tools that we used were made by us and involved questions that we made useof during interviewing the teachers and an analysis frame for our activity observationresults. The results of the interviews and the field observations were analyzed in aquantitative and quality way. Additionally, after teaming up the results we proceeded intocreating the teachers’ educational profiles.The results that came out of our research reflect a provided preschool education that isnation-centered and promotes assimilation, since the teachers acted according to theirethnocultural identity, leading in this way the minority students to educational exclusionand marginalization during the activities of processing, narrating texts in the classroom.Kindergarten aims, as it arises through the interviews and the field observations, toeradicate every element of difference at students and to cultivate a united, undifferentiatedethnocultural identity. Moreover, we underline that the results showed that most teachers’ opinions identify withtheir educational practices.

Στα πλαίσια της παρούσας διδακτορικής διατριβής επιχειρήσαμε να καταγράψουμε τις απόψεις των εκπαιδευτικών που δίδασκαν σε νηπιαγωγεία του Νομού Ροδόπης όπου φοιτούσαν παιδιά της μειονότητας, κατά το σχολικό έτος 2004-05, ως προς: α) την προσχολική εκπαίδευση της μειονότητας, β) την επεξεργασία αφηγηματικών κειμένων σε μια τάξη με αλλόγλωσσους ή δίγλωσσους μαθητές αλλά και γ) συνολικότερα την διαχείριση των διαφορετικών εθνοπολιτισμικών ταυτοτήτων στο νηπιαγωγείο. Ακόμη, παρατηρήσαμε και καταγράψαμε δραστηριότητες επεξεργασίας αφηγηματικών κειμένων που πραγματοποίησαν οι εν λόγω εκπαιδευτικοί, με στόχο την ανάδειξη των εκπαιδευτικών τους πρακτικών, τη διαχείριση των ταυτοτήτων στην τάξη, και τέλος επιχειρήσαμε να εντοπίσουμε το είδος συσχέτισης ανάμεσα στις απόψεις και τις πρακτικές τους.Τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε ήταν α) οι ερωτήσεις που αξιοποιήθηκαν στα πλαίσια της συνέντευξης με τους νηπιαγωγούς και β) ένα πλαίσιο ανάλυσης των δεδομένων που συλλέχθηκαν από την παρατήρηση των δραστηριοτήτων επεξεργασίας λογοτεχνικών κειμένων που ανέπτυξαν στην τάξη τους. Τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων και της παρατήρησης πεδίου αναλύθηκαν ποιοτικά και ποσοτικά, ενώ αφού τα ομαδοποιήσαμε, προχωρήσαμε σε δημιουργία εκπαιδευτικών προφίλ των διδασκόντων.Από τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την εργασία μας διαφαίνεται ότι η προσχολική εκπαίδευση έχει εθνοκεντρικό χαρακτήρα και λειτουργεί αφομοιωτικά, εφόσον οι νηπιαγωγοί λειτουργούν κυρίως βάσει της εθνοπολιτισμικής τους ταυτότητας, οδηγώντας έτσι τους μειονοτικούς μαθητές σε εκπαιδευτικό αποκλεισμό και περιθωριοποίηση κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων επεξεργασίας αφηγηματικών κειμένων στην τάξη. Ως στόχος του νηπιαγωγείου προβάλλεται, τόσο μέσα από τις δραστηριότητες που παρακολουθήσαμε,όσο και από τις συνεντεύξεις των εκπαιδευτικών η εξάλειψη κάθε στοιχείου ετερογένειας των μαθητών και η καλλιέργεια μιας ενιαίας, αδιαφοροποίητης εθνοπολιτισμικής ταυτότητας.Τέλος, αναφέρουμε πως στην περίπτωση των περισσότερων νηπιαγωγών προκύπτει ταύτιση ανάμεσα στις απόψεις και τις εκπαιδευτικές τους πρακτικές.