Το αξιόποινο της πορνογραφίας ανηλίκων – άρθρο 348 Α ΠΚ

Abstract

The aim of the present thesis was the study of the criminalization of child pornography: one of the most severe contemporary crimes with dangerous aspects and a continuous tendency to spread all over the world. Specifically, we approached the doctrinal investigation of its criminalization, the interpretive approach of Article 348 A CC (Greek Criminal Code) and the formulation of cohesive suggestions for the improvement of the provision. In detail: the first part of the thesis is devoted to the presentation of the international framework of the crime genesis –in comparison with the national laws. The basic purpose of this work is the evaluation of international and European legal instruments (that come from UN, Council of Europe or EU), parallel to the identification of the problems that the national institutional framework sets. In the second part of the thesis we identify the fundamental causes that led to the criminalization of the criminal behaviors that art. 348 A CC includes. Besides, the approach of the legal interests which are protected by a specific provision (in other terms the “harm principle”) constitutes the essence of our criminal law. That’s why, we presented and analyzed firstly the different opinions on the standardization of the crime (in a extended conversation through the pros and cons of every point of view), so that ultimately we highlight any convergences or divergences of them. Moreover, we devoted a special section to the most controversial issue of child pornography: the criminalization of virtual depictions. Then, we try to answer ourselves the crucial question: which legal interest is protected by this provision? And vice versa: why another (interest) is not protected, after all? The above analysis also aims to highlight the variations of every single criminal behavior of the provision in question (and every combination of different behaviors). The third part contains the presentation and interpretation of the criminal conduct of art. 348 A CC (actus reus, mens rea and penalties). Thus, we examine some of the most important - doctrinal and case law - topics of substantive criminal law. Furthermore, we aim at the critical approach of the current legal status -on the basis of the deductions (from the above analysis). At the same time, we suggest specific proposals for every single issue. Finally, in the fourth part of the thesis we incorporate the specific suggestions in de lege ferenda proposals. The aim of these proposals is a different legislative confrontation of the crime, which balances between the necessary criminalization of the child pornography and the protection of the liberal character of our criminal law.

Σκοπός της διατριβής ήταν η μελέτη του αξιόποινου της πορνογραφίας ανηλίκων: μίας από τις πιο σοβαρές μορφές εγκληματικότητας της σύγχρονης εποχής η οποία έχει ήδη λάβει επικίνδυνες διαστάσεις και συνεχίζει να εξαπλώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Ειδικότερα επιχειρήθηκε η δογματική διερεύνηση του αξιοποίνου της, η ερμηνευτική προσέγγιση του άρθρου 348 Α ΠΚ και η διατύπωση προτάσεων βελτίωσης της διάταξης. Πιο αναλυτικά: Το πρώτο μέρος της διατριβής αφιερώνεται στην παρουσίαση του διεθνούς πλαισίου γένεσης του εγκλήματος και μάλιστα συγκριτικά με την εθνική έννομη τάξη. Σκοπός του είναι να καταστεί κατανοητό το θεσμικό πλαίσιο με βάση το οποίο ο ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, η ΕΕ και η εθνική έννομη τάξη αντιμετώπισαν το φαινόμενο της παιδικής πορνογραφίας, ώστε στη συνέχεια να αξιολογηθούν τα σημαντικότερα (διεθνή και ευρωπαϊκά) νομικά εργαλεία και να διαπιστωθούν παράλληλα τα προβλήματα του αντίστοιχου εθνικού θεσμικού πλαισίου. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας επιχειρείται ο εντοπισμός της βάσης θεμελίωσης των συμπεριφορών που περιγράφονται στο άρ. 348 Α ΠΚ. Η προσέγγιση των εννόμων αγαθών τα οποία προστατεύονται από μία διάταξη συνιστά άλλωστε την πεμπτουσία δικαιολόγησης κάθε ποινικοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό επιλέγεται καταρχάς μία συζήτηση με τις απόψεις που έχουν εκφραστεί ως προς τα προστατευόμενα από την τυποποίηση του εγκλήματος της παιδικής πορνογραφίας έννομα αγαθά ούτως ώστε τελικά να αναδειχθούν τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις τους, ενώ μία ειδική ενότητα επιφυλάσσεται στο πλέον αμφισβητούμενο ζήτημα της εικονικής πορνογραφίας (εικονικών αποτυπώσεων). Η θέση της μελέτης ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα διατυπώνεται στο τρίτο κεφάλαιο αυτού του μέρους, όπου επιχειρείται να δοθούν απαντήσεις στο ερώτημα γιατί ένα έννομο αγαθό να προστατεύεται από τη συγκεκριμένη διάταξη –και αντίστροφα ενδεχομένως γιατί κάποιο άλλο δεν προστατεύεται τελικά. Όλα τα παραπάνω επιχειρούνται σε μία παράλληλη προσπάθεια ανάδειξης και των διαφοροποιήσεων των επιμέρους εγκληματικών συμπεριφορών (και συνδυασμών) της διάταξης. Το τρίτο μέρος περιλαμβάνει (στο μεγαλύτερο μέρος του) την παρουσίαση και ερμηνεία της αξιόποινης συμπεριφοράς του άρ. 348 Α ΠΚ. Έτσι, εδώ προσεγγίζονται κάποιες από τις σημαντικότερες –δογματικά και νομολογιακά- θεματικές του ουσιαστικού ποινικού δικαίου. Στη βάση των πορισμάτων της συγκεκριμένης ανάλυσης επιχειρείται, εξάλλου, τόσο η κριτική προσέγγιση του ισχύοντος δικαίου όσο και η αποτύπωση ειδικότερων προτάσεων για κάθε επιμέρους ζήτημα. Τέλος, στο τέταρτο μέρος ενσωματώνονται οι θέσεις της διατριβής της σε συγκεκριμένες de lege ferenda προτάσεις. Σκοπός αυτών των προτάσεων είναι μία διαφορετική νομοθετική αντιμετώπιση του εγκλήματος, η οποία κινείται ανάμεσα στην εξισορρόπηση της αναγκαίας ποινικής αντιμετώπισης της πορνογραφίας ανηλίκων και της διαφύλαξης του φιλελεύθερου χαρακτήρα του ποινικού δικαίου.