Πολιτιστικοί θεσμοί, μουσεία, μνήμη και κληρονομιά στην Ελλάδα: Αθήνα 2004 και ο θεσμός της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας

Abstract

The Olympic Games constitute a great event with a global impact. The most important and long-lasting institution is that of the Cultural Olympiad. The main theme of this research is the Cultural Olympiad of Athens in 2004, whose temporal and semantic range was unprecedented for Greece. The study was based both on primary as well as secondary sources, such as interviews with the organizers, archival and bibliographical material. The study aims to present the program of the Cultural Olympiad along with its context (cultural infrastructure, ceremonies, Olympic symbols and works of art, artistic activities etc.). It also seeks to provide valid information for the utilization and evaluation of the cultural infrastructure and events and to highlight the impact of this major festival as spiritual legacy, as tangible and intangible heritage to the future evolution of the host city.Main axis of the study and research was Culture, both on the field of events and various cultural actions, as well as that of cultural infrastructure and institutions. The investigation of the utilization and management of cultural infrastructure, that proved to be very poor, constituted also part of this research. There were, however, some large scale cultural actions and events that branded significantly the Greek capital.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι μία μεγάλη εκδήλωση με παγκόσμια εμβέλεια. Ο σημαντικότερος Ολυμπιακός θεσμός και ο πλέον μακρόβιος είναι ο θεσμός της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας.Το κύριο αντικείμενο της εργασίας αυτής είναι η Πολιτιστική Ολυμπιάδα της Αθήνας το 2004, της οποίας το χρονικό και σημασιολογικό εύρος ήταν πρωτόγνωρο για την Ελλάδα. Η μελέτη βασίσθηκε τόσο σε πρωτογενείς, όσο και σε δευτερογενείς πηγές, δηλαδή στις ανταλλαγές απόψεων μέσα από συνεντεύξεις με υπεύθυνα πρόσωπα καθώς και σε αρχειακό και βιβλιογραφικό υλικό. Η μελέτη αυτή στοχεύει να παρουσιάσει το πρόγραμμα της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας μαζί με όλα τα συμφραζόμενα (έργα πολιτισμού, τελετές, Ολυμπιακά σύμβολα και έργα τέχνης, εικαστικές δραστηριότητες κ.ά.). Σκοπός της είναι επίσης να προσφέρει έγκυρα στοιχεία για την αξιοποίηση και την αξιολόγηση των πολιτιστικών υποδομών και των εκδηλώσεων, να επισημάνει τις επιπτώσεις του μεγάλου αυτού φεστιβάλ ως πνευματική παρακαταθήκη, ως άυλη και υλική κληρονομιά στη μελλοντική εξέλιξη της πόλης υποδοχής.Βασικός άξονας μελέτης και έρευνας ήταν ο Πολιτισμός, τόσο στον τομέα των εκδηλώσεων και των ποικίλων πολιτιστικών δράσεων, όσο και στο επίπεδο των πολιτιστικών υποδομών και των θεσμών. Μέρος της έρευνας αποτέλεσε και η διερεύνηση της αξιοποίησης και διαχείρισης των πολιτιστικών υποδομών, η οποία αποδείχτηκε ότι υπήρξε εξαιρετικά ελλιπής. Υπήρξαν ωστόσο ορισμένες μεγάλης κλίμακας πολιτιστικές δράσεις και πολιτιστικά γεγονότα, που άφησαν το στίγμα τους στην ελληνική πρωτεύουσα.