Αυτοκρατορικά και ιδιωτικά πορτρέτα της εποχής των Αντωνίνων στην Ελλάδα

Abstract

The thesis gathers the sculptured portraits of the Antonine era, both imperial and private, of men, women and children, that were found in the modern Greek territory. Aim of this study is to determine whether the imperial portraits follow the typology of the metropolitan ones, to classify them according to the formal portrait types and to date them. Another aim is to date the private portraits, which are firstly classified into typological groups, and then to examine their dependency on imperial portraits. Moreover we find out the similarities and differences between portraits from Greek workshops and metropolitan ones and we distinguish the features of some Greek workshops. Finally, we study the presence of imperial portraits through the surviving inscribed bases and we gather evidence about the imperial statuary groups. Statues of the members of the Antonine dynasty were often in Greece and especially in the province of Achaia as we can conclude by the study of portraits and inscribed bases. The Greek imperial portraits follow the official metropolitan types, but often there are smaller or larger differences. We can also conclude that the degree of dependence of the private portraits on the imperial iconography varies. An important finding is that the female private portraits are much more dependent on the imperial ones than the male private portraits.

Η διατριβή συγκεντρώνει τα γλυπτά πορτρέτα της εποχής των Αντωνίνων, αυτοκρατορικά και ιδιωτικά, ανδρικά, γυναικεία και παιδικά, τα οποία προέρχονται από όλη τη σημερινή ελληνική επικράτεια. Σκοπός της εργασίας είναι να διαπιστώσει κατά πόσο τα αυτοκρατορικά πορτρέτα ακολουθούν την τυπολογία των μητροπολιτικών έργων, να τα εντάξει στους επίσημους εικονιστικούς τύπους και να τα χρονολογήσει. Ένα άλλο ζητούμενο είναι να χρονολογηθούν, αφού πρώτα ταξινομηθούν σε τυπολογικές ομάδες, τα ιδιωτικά πορτρέτα και να μελετηθεί ο βαθμός εξάρτησης των ιδιωτικών πορτρέτων από τα αυτοκρατορικά. Επιπλέον διαπιστώνονται οι ομοιότητες και οι διαφορές των πορτρέτων που προέρχονται από ελληνικά εργαστήρια σε σχέση με τα μητροπολιτικά έργα, και διακρίνονται τα χαρακτηριστικά των ελληνικών εργαστηρίων. Τέλος, μελετάται η παρουσία αυτοκρατορικών πορτρέτων μέσα από τις σωζόμενες ενεπίγραφες βάσεις και συγκεντρώνονται στοιχεία για τα αυτοκρατορικά συντάγματα. Από τη μελέτη των πορτρέτων και των ενεπίγραφων βάσεων φαίνεται ότι τα μέλη της δυναστείας των Αντωνίνων απεικονίζονταν συχνά στον ελλαδικό χώρο και κυρίως στην επαρχία της Αχαΐας. Τα ελληνικά αυτοκρατορικά πορτρέτα ακολουθούν τους επίσημους μητροπολιτικούς τύπους, αλλά συχνά παρατηρούνται μικρότερες ή μεγαλύτερες διαφορές από αυτούς. Από τη μελέτη των ιδιωτικών πορτρέτων του καταλόγου μας συμπεραίνουμε ότι ο βαθμός εξάρτησης των πορτρέτων αυτών από την αυτοκρατορική εικονογραφία ποικίλλει. Μία σημαντική διαπίστωση είναι ότι τα γυναικεία ιδιωτικά πορτρέτα είναι πολύ περισσότερο εξαρτημένα από τα αυτοκρατορικά σε σχέση με τα ανδρικά ιδιωτικά πορτρέτα.