Η διδασκαλία συγκρουσιακών θεμάτων στο μάθημα της ιστορίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Abstract

This doctoral dissertation is a part of the field of History Didactics. In the first part are presented the development and the basic questions of the History, the Historiographies, as they are formed during the years, the problematic of the discipline of History in the school, as well the basic issues of the History Didactics. Moreover, it's presented the whole problematic for the teaching of "controversial issues" in the History in Secondary Education concerning the definition of the concept "controversial issues", the benefits from their teaching, the prerequisites, but also the strategies for their teaching. The aim of the present thesis is the investigation of the opinions of the teachers as regard as the teaching of the "controversial issues" in the History in the Secondary Education. Within the framework of this project, a survey was conducted in order to be investigated and be profiled the opinions of the teachers for the teaching of "controversial issues" in History. The subjects of the survey were teachers that they were teaching or they had taught History and they were in schools in the prefecture of the Central Macedonia. It is a descriptive and indicative survey, during which teachers answered a questionnaire. By relating the theoretical framework and the survey data, taking into account the dependent and independent variables, I attempted to answer the research questions set in the beginning of the investigation. One of the conclusions reached was that the teaching of "controversial issues" is useful and intentional. Moreover, they believe that it's necessary to be included in the Curriculum historical issues from the Modern and Contemporary History. The majority of teachers believes that all the historical issues can be taught and they would not choose traditional teaching strategies and traditional educational equipment. Finally, the teachers have a hesitation for the teaching of "controversial issues", because of the fear of the parent's reaction and the immaturity of students, nevertheless, they recognize the multiple benefits of teaching "controversial issues".

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εντάσσεται στον κλάδο της Διδακτικής της Ιστορίας. Στο πρώτο της μέρος παρουσιάζονται οι εξελίξεις και τα βασικά ερωτήματα της επιστήμης της Ιστορίας, οι ιστοριογραφικές σχολές, όπως αυτές διαμορφώθηκαν με την πάροδο του χρόνου και η προβληματική που διατυπώθηκε για το μάθημα της Ιστορίας, καθώς και τα βασικά ζητήματα της Διδακτικής της Ιστορίας. Επιπλέον, παρουσιάζεται όλη η προβληματική για τη διδασκαλία «συγκρουσιακών θεμάτων» στο μάθημα της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η οποία αφορά τον ορισμό της έννοιας «συγκρουσιακά θέματα», τα οφέλη που προκύπτουν από τη διδασκαλία τους, τις προϋποθέσεις της διδασκαλίας, αλλά και τις στρατηγικές διδασκαλίας τους. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη των απόψεων των εκπαιδευτικών ως προς τη διδασκαλία «συγκρουσιακών θεμάτων» στο μάθημα της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτής της διατριβής πραγματοποιήθηκε έρευνα, προκειμένου να καταγραφούν και να μελετηθούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία «συγκρουσιακών θεμάτων» στο μάθημα της Ιστορίας. Υποκείμενα της έρευνας αποτέλεσαν εκπαιδευτικοί που δίδασκαν ή είχαν διδάξει το μάθημα της Ιστορίας και υπηρετούσαν σε σχολεία της Κεντρικής Μακεδονίας. Πρόκειται για μία περιγραφική και διαγνωστική έρευνα. Από τη συσχέτιση του θεωρητικού πλαισίου και των δεδομένων της έρευνας, και από τη συσχέτιση ανεξάρτητων και εξαρτημένων μεταβλητών, διαπιστώθηκε ότι οι εκπαιδευτικοί στη συντριπτική πλειονότητά τους θεωρούν ότι η διδασκαλία συγκρουσιακών θεμάτων είναι σκόπιμη και χρήσιμη και ότι είναι απαραίτητο να περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σπουδών της Ιστορίας ιστορικά θέματα από τη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Επιπλέον, η πλειονότητα των εκπαιδευτικών δεν πιστεύει ότι υπάρχουν ιστορικά θέματα τα οποία είτε δεν μπορούν να διδαχθούν είτε παρουσιάζουν σοβαρές δυσκολίες στη διδασκαλία τους, ενώ οι ίδιοι δεν θα επέλεγαν παραδοσιακές διδακτικές πρακτικές και παραδοσιακούς διδακτικούς πόρους για τη διδασκαλία «συγκρουσιακών θεμάτων». Τέλος, από την έρευνα διαφαίνεται ότι βασικοί λόγοι για τον δισταγμό των εκπαιδευτικών ως προς τη διδασκαλία «συγκρουσιακών θεμάτων» στο μάθημα της Ιστορίας αποτελούν ο φόβος για τη δυσανασχέτηση των γονιών αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος που πιστεύουν ότι μπορεί να προκληθεί από τη διδασκαλία τέτοιων θεμάτων αλλά και η εκτίμησή τους ότι οι μαθητές δεν είναι αρκετά ώριμοι για διδασκαλία τους. Παρόλα αυτά οι λόγοι αυτοί δεν αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για να αναγνωρίζουν τα οφέλη που θα έχουν οι μαθητές από τη διδασκαλία «συγκρουσιακών θεμάτων» και να πιστεύουν ότι πρέπει να καταλαμβάνουν μεγαλύτερο χώρο στη σχολική ζωή.