Ιστορία και προσχολή αγωγή: από τα αναλυτικά προγράμματα στις εκπαιδευτικές εφαρμογές

Abstract

The present study is referred to the introduction of young children in history and to the relationship between historical education and early childhood education. In contemporary international curriculums from the early childhood education we can find many references from the historical past. It seems that the institutional forms of early education, part of which are the curriculums, recognize the significance of the historical education. In their proposals, the contemporary curriculums include elements about the history and they are accompanied by guides from the teachers. In some cases, these are focused in historical education. The references in the curriculums about history in the early childhood education and their proposals about the contact of the young children with the historical past provide the directions from the application of integrated lessons plans oriented in history. In the present research, these approaches are recorded and presented after the study of the Greek and international curriculums and the published educational practice in the global bibliography. The main elements and the factors, which offer a meaning to the historical past in the early education and affect the historical education in the early years, are investigated and analyzed. These elements and factors form the current standards of the introduction in history for the young children. They also form the main principles of an annual training program for the early historical education and historical concepts. In the context of our research we have designed and implemented an annual educational training from the kindergarten which is tested in the case study of our research. The corpus and the data analysis of our case study are carried out with the use of methodological tools of the educational research and specifically the action research. This study and research seek to outline the contemporary image of the historical education in the early years. We expect to explore the key issues which affect the relationship between historical and early education. After the collection, analysis and interpretation of data we conclude that we can make history in kindergarten by creating an appropriate learning environment that takes account of the modern views on historical knowledge and is based on the age of children. It is suggested that the introduction of small children in the historical education can be done though the appropriately approach of the concept of historical time, utilizing the experiences and the representations of children and of the relevant persons and delving into distant historical past with appropriate pedagogical strategies.

Η παρούσα μελέτη αναφέρεται στην εισαγωγή των μικρών παιδιών στην ιστορία και στη σχέση της ιστορικής εκπαίδευσης με την προσχολική αγωγή και εκπαίδευση. Στα σύγχρονα διεθνή Αναλυτικά Προγράμματα για τη βαθμίδα της εκπαίδευσης που προηγείται του δημοτικού σχολείου μπορούμε να εντοπίσουμε πολλές αναφορές στο ιστορικό παρελθόν. Φαίνεται, ότι οι επίσημες θεσμικές δομές του σύγχρονου νηπιαγωγείου, μέρος των οποίων είναι τα Αναλυτικά Προγράμματα, αναγνωρίζουν τη σημασία της ιστορικής εκπαίδευση. Στις προτάσεις των Αναλυτικών Προγραμμάτων συμπεριλαμβάνονται στοιχεία σχετικά με την ιστορία. Οι προτάσεις αυτές συνοδεύονται σε κάποιες περιπτώσεις από οδηγούς για τους/τις νηπιαγωγούς και σε κάποιες άλλες από σειρά δραστηριοτήτων για το νηπιαγωγείο. Οι αναφορές των Αναλυτικών Προγραμμάτων και των οδηγών για τους/τις νηπιαγωγούς στην ιστορία και οι προτάσεις τους για την επαφή των μικρών παιδιών με το ιστορικό παρελθόν αναδεικνύουν τις κατευθύνσεις για το σχεδιασμό και την εφαρμογή στην πράξη δραστηριοτήτων με ιστορικό προσανατολισμό. Στην παρούσα έρευνα, μελετήθηκαν Αναλυτικά Προγράμματα από την Ελλάδα και άλλες χώρες. Μετά από αυτή τη μελέτη καταγράφονται και παρουσιάζονται οι προτάσεις και οι εκπαιδευτικές προσεγγίσεις τόσο από τα επίσημα Αναλυτικά Προγράμματα όσο και από δημοσιευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα στην παγκόσμια βιβλιογραφία. Διερευνούνται, παρουσιάζονται και αναλύονται τα κύρια στοιχεία και δεδομένα τα οποία δίνουν ιδιαίτερο νόημα και σημασία στο ιστορικό παρελθόν ώστε να δημιουργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις προσέγγισής του από παιδιά μικρής ηλικίας. Αυτά τα στοιχεία και τα δεδομένα διαμορφώνουν τα σύγχρονα χαρακτηριστικά σημεία της εισαγωγής των μικρών παιδιών στην ιστορική εκπαίδευση. Διαμορφώνουν, επίσης, τις βασικές αρχές ενός ετήσιου εκπαιδευτικού προγράμματος για το νηπιαγωγείο με ιστορικό προσανατολισμό που σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε στο πλαίσιο της παρούσας έρευνας. Πρόκειται για μία μελέτη περίπτωσης τα στάδια της οποίας αναλύονται και παρουσιάζονται λεπτομερώς. Η συλλογή, η ανάλυση και η αξιολόγηση των δεδομένων του ερευνητικού μέρους της διατριβής έγιναν με τα μεθοδολογικά εργαλεία της εκπαιδευτικής έρευνας δράσης. Η μελέτη και η έρευνά μας επιχειρεί να αναδείξει τη σύγχρονη εικόνα της ιστορικής εκπαίδευσης στην προσχολική αγωγή και εκπαίδευση. Προσδοκούμε να ανακαλύψουμε τα χαρακτηριστικά στοιχεία της εισαγωγής των μικρών παιδιών στην ιστορική εκπαίδευση που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημεία «κλειδιά» για την εισαγωγή των μικρών παιδιών στην ιστορία. Μετά από τη συλλογή, την ανάλυση και την ερμηνεία των δεδομένων συμπεραίνουμε ότι μπορούμε να κάνουμε ιστορία στο νηπιαγωγείο δημιουργώντας ένα κατάλληλο εκπαιδευτικό περιβάλλον που παίρνει υπόψη του τις σύγχρονες απόψεις για την ιστορική γνώση και βασίζεται στην ηλικία των παιδιών. Προτείνεται ότι η εισαγωγή των μικρών παιδιών στην ιστορική εκπαίδευση μπορεί να γίνει διαμέσου της προσέγγισης της έννοιας του ιστορικού χρόνου με κατάλληλο για την ηλικία των παιδιών τρόπο, με αφετηρία τις εμπειρίες, τις αναπαραστάσεις, τα βιώματα των παιδιών και των οικείων προσώπων και εμβαθύνοντας στο μακρινό μη βιωμένο ιστορικό παρελθόν με την αξιοποίηση κατάλληλων εκπαιδευτικών στρατηγικών.