Οι κατασκευές μουσικών οργάνων στη μουσική εκπαίδευση εκπαιδευτικών, παιδιών προσχολικής ηλικίας: μαθητεία, γνώση και κατασκευή

Abstract

The dissertation’s aim is twofold: a)to explore the role that the construction of musical instruments (MI) can play in the acquisition of music education b) to examine, drawing on empirical data, the conditions under which a broader pedagogical proposal that will rest on the dynamic interplay between knowledge-how and knowledge that, can be forward in formal education. To this end the concept of MI is defined as an cultural element. The practical-manual aspect of its construction imposes a specific type of apprenticeship which brings traces of tradition when construction of MIs is applied in formal education. «Music» as a pedagogical content to be transmitted cannot take the form of propositional knowledge; it is communicated and acquired via practice. Even though the construction of MI tends to be considered as a mere reproduction of the prototype, given that reproduction is not a replica, it leaves room for the production of new knowledge.In this way the classic binary mental/manual work is seriously questioned and gives its place to the solid unity of mental and practical processes, a unity where thought is embodied and practice is filled with theory. The present research could be conceived of as an example that has the dynamic to contribute to the opening of education to society, given that it brings into surface the advantages of the inclusion of ‘ excluded’ knowledge to formal education.

Η εργασία αυτή διερευνά τη συμβολή της κατασκευής μουσικών οργάνων στην απόκτηση μουσικής γνώσης και εξετάζει, αντλώντας από εμπειρικά δεδομένα, τη δυνατότητα να διαμορφωθεί μια ευρύτερη παιδαγωγική εκπαιδευτική πρόταση η οποία να συνδυάζει τις δυνατότητες αλληλεπίδρασης της γνώσης του πως με τη γνώση ότι στην τυπική εκπαίδευση. Προς τον σκοπό αυτό οριοθετείται η έννοια μουσικό όργανο ως πολιτισμικό προϊόν και ερευνάται η διεθνής και ελληνική βιβλιογραφία που αφορά την κατασκευή μουσικών οργάνων από τα ίδια τα παιδιά. Ο πρακτικός-χειρωνακτικός χαρακτήρας των κατασκευών «απαιτεί» τη διαδικασία μιας ιδιότυπης μαθητείας με χαρακτηριστικά της παράδοσης της κατασκευής των μουσικών οργάνων στην τυπική εκπαίδευση. Τα δεδομένα αντλήθηκαν από συνεντεύξεις 10 εγνωσμένου κύρους οργανοποιούς, δύο εξαμηνιαία μαθήματα στο ΤΕΑΠΗ και τα ερωτηματολόγια της εσωτερικής αξιολόγησης του ίδιου τμήματος. Η «μουσική» δεν προσεγγίζεται μέσω της πληροφορίας, δεν αποτελεί δηλαδή μέρος της προτασιακής γνώσης, αλλά κατακτάται κυρίως μέσω της πράξης εκεί δηλαδή που είναι παρών ο ήχος και παρούσα η πρακτική της μουσικής.Η διαδικασία κατασκευής μουσικών οργάνων, αν και φαινομενικά είναι μια διαδικασία αναπαραγωγής ενός συγκεκριμένου προϊόντος, το οποίο λειτουργεί ως πρότυπο, εμπεριέχει ωστόσο όψεις που αφορούν τοπικές παραγωγές ως δυνάμει διαδικασίες παραγωγής νέας γνώσης. Για άλλη μια φορά το δίπολο νοητική διεργασία - χειρωνακτική εργασία καταρρέει δίνοντας τη θέση του σε μια αδιάσπαστη ενότητα σκέψης και πράξης, όπου η σκέψη σωματοποιείται και η πράξη «γεμίζει» θεωρία.H έρευνα ίσως αναδεικνύεται ως παράδειγμα που θα συμβάλει στο άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, καθώς φέρνει στο προσκήνιο τα παιδαγωγικά πλεονεκτήματα από τη συμπερίληψη «αποκλεισμένης» γνώσης στην τυπική εκπαίδευση.