Επιδημιολογική και κλινική μελέτη κατακλίσεων σε νοσοκομειακούς και μετανοσοκομειακούς ασθενείς

Abstract

Aim: The aim of the present study is to collect clinical and epidemiological data on decubital ulcers (DUs) of AHEPA hospital patients, during as well as after their hospitalization. In our study, we also introduced and estimated DU surface, a new clinical parameter of DUs. Methodology: We distributed a questionnaire on “prevention and treatment of decubitus ulcers” to the hospital nurses, in order to assess the level of care provided to DU patients. The prevalence and incidence of DUs every three months were recorded. We retrospectively recorded for every patient the risk factors that precipitated the DU, the preventive measures that were taken and the treatment that was chosen. We collected demographic data and important clinical parameters of the ulcer. The further post-hospital assessment was performed every 3 months, during the year following their initial recording. At the same time, we studied the change in the patient’s quality of life, through the modified Barthel index. We also studied the change in quality of life of the patient’s family environment, through completion of a questionnaire by the closest caring relative. The questionnaire was based on the thematic analysis of quality of life, according to Miles M.B. and Huberman A.M. The financial burden at hospital and family level was assessed through two different analysis models, the activity based costing and the health technology assessment. Results: All of the nurses answered that they did not know of, were never informed about and were never trained to cope with two of the meanest DU risk factors: urine and fecal incontinence and malnutrition. In the Greek medical practice, DU is an underestimated disease. From our data emerged the fact that there are serious mistakes and omissions in the disease management, in all levels: medical, nursing and administrative. Knowledge of DU treatment was deficient. The lack of a therapeutic plan or protocol was decisive. The DUs of the patients registered in the study seemed to have been better treated after their discharge. Elementary rules of prevention and treatment were applied in the majority of the cases. However, both quality of life and household budget of the patients’ family were negatively affected. The surface of the ulcer can play an important role in both the prognosis and assessment of the disease course. An ulcer surface of more than 20 cm2 is considered to be an alarming point. Conclusions: Given the particularity of our national healthcare system, we delineated some feasible suggestions, to be implemented by nurses, medical staff, hospital administration, as well as by the university and the ministry of health.

Στόχος: Ο στόχος της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη των ασθενών με έλκος κατάκλισης (ΕΚ) στο Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ, αλλά και τη μελέτη της πορείας των ασθενών μετά την έξοδο από το νοσοκομείο. Στην μελέτη εισήχθη και εκτιμήθηκε μία καινούργια κλινική παράμετρος των ΕΚ, η έκταση του έλκους. Μεθοδολογία: Στους νοσηλευτές του νοσοκομείου διανεμήθηκε ερωτηματολόγιο με θέμα «αντιμετώπιση και πρόληψη των ΕΚ», με σκοπό να αξιολογηθεί το επίπεδο παροχής των απαραίτητων υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς αυτούς. Διενεργήθηκε η καταγραφή του επιπολασμού και της επίπτωσης των ασθενών με ΕΚ. Σε κάθε ασθενή καταγράφηκαν αναδρομικά οι παράγοντες κινδύνου που οδήγησαν στην έναρξη του ΕΚ, τα προληπτικά μέτρα που ελήφθησαν και η θεραπεία που επιλέχθηκε. Ακολούθησε η περαιτέρω μελέτη των ιδίων ασθενών μετανοσοκομειακά, για χρονικό διάστημα ενός έτους επιπλέον. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα μελετήθηκε η ποιότητα ζωής του ασθενούς με τη χρήση της τροποποιημένης κλίμακας του Barthel. Επίσης, μελετήθηκε η ποιότητα ζωής του οικογενειακού περιβάλλοντος του ασθενούς. Το οικονομικό κόστος στο επίπεδο του νοσοκομείου και της οικογένειας εκτιμήθηκε μέσω 2 διαφορετικών μοντέλων ανάλυσης της κοστολόγησης βάσει της δραστηριότητας και αποτίμησης των τεχνολογιών υγείας. Αποτελέσματα: Όλοι οι νοσηλευτές απάντησαν ότι δεν είχαν ποτέ ενημερωθεί και ότι δεν είχαν εκπαιδευτεί στην αντιμετώπιση δύο εκ των κυριοτέρων παραγόντων κινδύνου εμφάνισης των ΕΚ: την ακράτεια ούρων και κοπράνων και τον υποσιτισμό. Στην ελληνική ιατρική πραγματικότητα το ΕΚ αποτελεί υποτιμημένη νόσο. Από τα δεδομένα μας, προέκυψε ότι υπήρχαν λάθη και παραλείψεις στην αντιμετώπιση της νόσου σε όλα τα επίπεδα: στο ιατρικό, στο νοσηλευτικό και στο διοικητικό. Η γνώση της θεραπείας των ΕΚ είναι ελλιπής. Η έλλειψη ενός θεραπευτικού πλάνου-πρωτοκόλλου είναι καθοριστική. Τα ΕΚ των ασθενών της μελέτης φαίνεται ότι έτυχαν καλύτερης αντιμετώπισης μετά την έξοδό τους από το νοσοκομείο, λόγω της ιδιαίτερης φροντίδας των συγγενών και οικείων τους και της τήρησης των ιατρικών οδηγιών που εδόθησαν με την χειρουργική επίβλεψη κατά διαστήματα της πορείας του έλκους. Στην οικία του ασθενούς εφαρμόζονταν οι στοιχειώδεις κανόνες πρόληψης και θεραπείας. Η ποιότητα ζωής των οικείων των ασθενών, όσο και ο οικονομικός τους προϋπολογισμός επηρεάστηκαν αρνητικά. Η έκταση του έλκους μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο τόσο στην πρόγνωση όσο και στην αξιολόγηση της πορείας της νόσου. Σημείο συναγερμού θεωρείται το έλκος έκτασης πέραν των 20 εκ.2. Συμπεράσματα: Από την ανάλυση των δεδομένων της εργασίας προέκυψαν προτάσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν τόσο από το νοσηλευτικό, όσο και από το ιατρικό και διοικητικό προσωπικό των νοσοκομείων. Το πανεπιστήμιο και το υπουργείο υγείας μπορούν επίσης να συμβάλλουν σημαντικά στη θετική εξέλιξη και αντιμετώπιση της πάθησης.