Καταγραφή και διερεύνηση συμπεριφορών υψηλού κινδύνου σε μαθητικό πληθυσμό λυκείων του νομού Θεσσαλονίκης

Abstract

ADOLESCENCE IS THE DEVELOPMENTAL STAGE FROM CHILDHOOD TO ADULTHOOD. A TYPICAL ADOLESCENTS’ CHARACTERISTIC IS THE ADOPTION OF HIGH-RISK BEHAVIOURS, WHICH HAVE NEGATIVE INFLUENCE IN THEIR DEVELOPMENT AND PROSPERITY. THE AIM OF THIS STUDY WAS TO RECORD VARIOUS TYPES OF HIGH-RISK BEHAVIOUR AMONG STUDENTS ATTENDING SENIOR HIGH-SCHOOLS IN THE PREFECTURE OF THESSALONIKI, TO INVESTIGATE POTENTIAL FACTORS THAT ARE ASSOCIATED WITH THE EMERGENCE OF ADOLESCENT HIGH-RISK BEHAVIOURS, TO EXAMINE THE PROBABILITY OF CO-OCCURRENCE OF MULTIPLE SUCH BEHAVIOURS IN THE SAME TEENAGER AND TO DELINEATE THE PROFILE OF THOSE ADOLESCENTS WHO HAVE INCREASED PROBABILITY TO ADOPT SYSTEMATICALLY THESE BEHAVIOURS. AN ANONYMOUS QUESTIONNAIRE OF THE USA, TRANSLATED AND MODIFIED TO REFLECT NATIONAL PRIORITIES, WAS DISTRIBUTED TO STUDENTS FROM A REPRESENTATIVE SAMPLE OF 20 SENIOR HIGH-SCHOOLS IN THE PREFECTURE OF THESSALONIKI (13 PUBLIC, 3 PRIVATE AND 4 VOCATIONAL SCHOOLS). A TOTAL OF 1.014 STUDENTS COMPLETED THE QUESTIONNAIRE WHICH EXAMINED BASIC ADOLESCENT HIGH-RISK BEHAVIOURS (BULLYING AND VICTIMISATION, REDUCED ROAD SAFETY, SMOKING, ALCOHOL CONSUMPTION, OBESITY AND FALSE BODY IMAGE, SEXUAL BEHAVIOUR). FREQUENCIES OF BEHAVIOURS WERE CALCULATED AND MULTIVARIATE LOGISTIC REGRESSION MODELS WERE USED IN ORDER TO EVALUATE CORRELATES OF THE ADOPTION OF RISKY BEHAVIOURS. THE RESULTS SHOWED THAT THE MAJORITY OF ADOLESCENTS HAVE EXPERIENCED VARIOUS TYPES OF HIGH-RISK BEHAVIOUR. THE THREE COMMON BEHAVIOURS THAT WERE RECORDED BY THE MAJORITY OF ADOLESCENTS INCLUDED ALCOHOL-CONSUMPTION TRYING (96.2%), CIGARETTE-SMOKING TRYING (64.1%) AND HAVING STARTED SEXUAL ACTIVITY (50.6%). ALCOHOL CONSUMPTION PROCEEDED IN EARLY ADOLESCENCE AT 13.5 YEARS OF AGE, CIGARETTE-SMOKING FOLLOWED IN MIDDLE ADOLESCENCE AT 14.5 YEARS AND FINALLY, THE SEXUAL ONSET WAS RECORDED ON THE TRANSITION PHASE OF MIDDLE TO LATE ADOLESCENCE AROUND 15.5 YEARS. THE PERCENTAGE OF ADOLESCENTS THAT WERE FOUND OVERWEIGHT OR OBESE WAS HIGH (17.8%), ESPECIALLY AMONG BOYS. BESIDES, THE NEGATIVE BODY IMAGE AND THE ADOPTION OF RISKY METHODS IN ORDER TO LOSE WEIGHT WERE BEHAVIOURS THAT WERE FREQUENTLY DESCRIBED BY ADOLESCENTS, ESPECIALLY GIRLS. THE SIX MAJOR RISKY BEHAVIOURS THAT WERE ADOPTED AND RECORDED SYSTEMATICALLY AMONG SAMPLE STUDENTS WERE: DRUNK-DRIVING (7.6%) OR RIDING (20.1%) ON A CAR/BIKE WHERE THE DRIVER WAS UNDER THE INFLUENCE OF ALCOHOL (REFLECTING REDUCED ROAD SAFETY), SMOKING MORE THAN 10 CIGARETTES DAILY (11%) (REFLECTING HEAVY SMOKING), CONSUMING MORE THAN 5 ALCOHOL DRINKS IN A RAW (26.4%) (REFLECTING HEAVY DRINKING AND THE PROBABILITY OF ALCOHOL INTOXICATION) AND THE CONDOM NON-USE DURING LAST SEXUAL CONTACT (11.7%) (REFLECTING RISKY SEXUAL BEHAVIOUR). ABOUT THE 25% OF ADOLESCENTS DECLARED AT LEAST TWO AGGREGATED MAJOR HIGH-RISK BEHAVIOURS. GENDER (MALE), AGE (UPPER HIGH-SCHOOL GRADES) AND TYPE OF EDUCATION (VOCATIONAL SENIOR HIGH-SCHOOL) WERE FOUND RISK FACTORS. ALSO, NATIONALITY AND SOCIO-ECONOMIC LEVEL AFFECTED THE RESULTS. IN PARTICULAR, FOREIGN STUDENTS, STUDENTS WHOSE MOTHER WAS OF THE HIGHEST EDUCATIONAL LEVEL AND STUDENTS WHOSE FATHER WAS ENGAGED IN A LOW-STATUS PROFESSION HAD THE GREATEST PROBABILITY OF GETTING THEMSELVES SYSTEMATICALLY IN HIGH-RISK EXPERIENCES. IN CONCLUSION, THE PREVALENCE OF HIGH-RISK BEHAVIOURS AMONG SENIOR HIGH-SCHOOL STUDENTS IN THE PREFECTURE OF THESSALONIKI WAS FOUND HIGH, AND FOR PARTICULAR ADOLESCENT GROUPS THE PERCENTAGES WERE REMARKABLY HIGHER. MULTIPLE RISKY BEHAVIOURS HAD THE TENDENCY TO CO-OCCUR IN THE SAME TEENAGER.

Η ΕΦΗΒΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΗΛΙΚΗ ΖΩΗ. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΕΙΝΑΙ Η ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΧΟΥΝ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΤΟΥΣ. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΗΤΑΝ ΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΨΕΙ ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΘΗΤΩΝ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΝΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΠΙΘΑΝΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΕΦΗΒΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΕΙ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΕΦΗΒΟ ΚΑΙ ΝΑ ΣΚΙΑΓΡΑΦΗΣΕΙ ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΕΚΕΙΝΩΝ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΗ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΥΙΟΘΕΤΗΣΟΥΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. ΑΝΩΝΥΜΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΗΠΑ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ, ΔΙΑΝΕΜΗΘΗΚΕ ΣΕ ΜΑΘΗΤΕΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΠΟ 20 ΛΥΚΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (13 ΔΗΜΟΣΙΑ-3 ΙΔΙΩΤΙΚΑ-4 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ). ΣΥΝΟΛΟ 1.014 ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΑΝ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΟΤΑΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΦΗΒΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ, ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΟΔΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ, ΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ, ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ, ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΕΙΚΟΝΑ ΣΩΜΑΤΟΣ, ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ). ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ, ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΘΟΥΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΑΥΤΩΝ. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΔΕΙΞΑΝ ΟΤΙ Η ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΕΙΧΕ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΤΕΙ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΑΝ Η ΔΟΚΙΜΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ, Η ΔΟΚΙΜΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΣΙΓΑΡΟΥ ΚΑΙ Η ΕΝΑΡΞΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΔΟΚΙΜΗΣ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ (13,5 ΕΤΗ), ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ Η ΔΟΚΙΜΗ ΤΣΙΓΑΡΟΥ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΕΦΗΒΕΙΑ (14,5 ΕΤΗ) ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΚΕ ΣΤΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΣΗ ΣΤΗΝ ΟΨΙΜΗ ΕΦΗΒΕΙΑ (15,5 ΕΤΗ). ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΥΠΕΡΒΑΡΟΙ Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΙ ΗΤΑΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΥΨΗΛΟ (17,8%), ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΓΟΡΙΩΝ. Η ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΓΙΑ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΗΤΑΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ, ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΝΑ ΣΗΜΕΙΩΝΟΥΝ ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ. ΟΙ ΕΞΙ ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΥΙΟΘΕΤΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΚΑΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΗΤΑΝ: Η ΟΔΗΓΗΣΗ (7,6%) Η Η ΣΥΝΕΠΙΒΙΒΑΣΗ (20,1%) ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΗΡΕΙΑ ΑΛΚΟΟΛ (ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ), Η ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΩΝ 10 ΤΣΙΓΑΡΩΝ (11%) (ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΒΑΡΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑ), Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΩΝ ΤΩΝ 5 ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ ΣΤΗ ΣΕΙΡΑ (26,4%) (ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΜΕΘΗΣ), Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 3 ΦΟΡΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟΥ ΕΤΟΥΣ (12,1%) (ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΙΑΙΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ) ΚΑΙ Η ΜΗ ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΦΗ (11,7%) (ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΡΙΨΟΚΙΝΔΥΝΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ). ΠΕΡΙΠΟΥ ΤΟ 25% ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΑΘΡΟΙΣΑΝ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΔΥΟ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΥΨΙΣΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΤΟ ΦΥΛΟ (ΑΡΡΕΝ), Η ΗΛΙΚΙΑ (ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΛΥΚΕΙΟΥ) ΚΑΙ Ο ΤΥΠΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ). Η ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ, ΕΠΙΣΗΣ, ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΟΙ ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΜΗΤΕΡΑ ΥΨΗΛΟΥ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΚΑΙ ΠΑΤΕΡΑ ΜΕ ΧΑΜΗΛΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ STATUS ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΕΙΧΑΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΘΕΤΟΥΝ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ ΤΑΚΤΙΚΑ ΣΕ ΥΨΙΣΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ, Ο ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΒΡΕΘΗΚΕ ΥΨΗΛΟΣ, ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΓΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΕΦΗΒΩΝ ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΗΤΑΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΑΥΞΗΜΕΝΑ. ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΙΧΑΝ ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΝΑ ΑΘΡΟΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΕΦΗΒΟ.