Η ελευθερία του τύπου: σύγχρονες κανονιστικές διαστάσεις ενός κλασσικού δικαιώματος

Abstract

The present thesis searched the contemporary normative dimensions of press freedom in the light of the economic and technological developments in the field of mass media. First, important information was gathered through the study of the historical evolution of this particular right. Then it was the connection between freedom of communication and freedom of the press, as well as the recognition of a special right of the citizens to receive pluralistic information that led to an essential conclusion: freedom of the press doesn’t protect exclusively the rights of the people of the press (owners of newspaper enterprises, editors, journalists) but also the rights of the citizens concerning their capacity to participate in the process of public discourse through the media. Furthermore, this particular theory of press freedom was transferred and tested in three different fields: the field of regulation of the press through legislative measures, the field of balancing press freedom with other constitutional rights and the field of journalistic ethics. Another aim of this study was to examine the case of internet press and to compare this special category to traditional press. Finally, a contemporary vision of press freedom can help to solve many problems of interpretation in the field of public communication as well as to ameliorate the function of mass media, concerning their role as instruments of participation of the citizens to the democratic dialogue.

H διατριβή ασχολήθηκε με την ανάδειξη του σύγχρονου κανονιστικού περιεχομένου του δικαιώματος της ελευθεροτυπίας, λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις στο πεδίο των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Σημαντικά επιχειρήματα αντλήθηκαν καταρχάς από τη μελέτη της ιστορικής εξέλιξης του δικαιώματος της ελευθερίας του τύπου. Περαιτέρω, από τον ερμηνευτικό συσχετισμό των δικαιωμάτων έκφρασης και ελευθεροτυπίας και την αναγνώριση ενός δικαιώματος των πολιτών στην έντυπη πλουραλιστική πληροφόρηση, η μελέτη οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι η ελευθεροτυπία έχει μετεξελιχθεί από ελευθερία που προστατεύει αποκλειστικά τους ανθρώπους του τύπου, σε δικαίωμα που ενσωματώνει επιπροσθέτως την αξίωση των πολιτών για συμμετοχή στην πληροφόρηση και στην ευρύτερη διαδικασία της δημόσιας επικοινωνίας. Η συγκεκριμένη θεώρηση της ελευθεροτυπίας τέθηκε ακολούθως σε εφαρμογή σε τρία επιμέρους πεδία: το πεδίο της νομοθετικής θωράκισης του δικαιώματος με διαδικαστικά μέτρα, το πεδίο της στάθμισης της ελευθεροτυπίας με αντίρροπα συνταγματικά δικαιώματα και τέλος, το πεδίο της δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Εξετάστηκε τέλος το ζήτημα αν ο διαδικτυακός τύπος υπάγεται στο συνταγματικό και νομοθετικό καθεστώς της ελευθεροτυπίας. Τελικά, μια σύγχρονη κανονιστική πρόσληψη του δικαιώματος της ελευθεροτυπίας δύναται να αξιοποιηθεί ως εργαλείο για την επίλυση των ερμηνευτικών ζητημάτων που τίθενται στον χώρο της δημόσιας επικοινωνίας λόγω της ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης και ως οδηγός για την αναβάθμιση της λειτουργίας των σύγχρονων μέσων μαζικής επικοινωνίας ως διαύλων συμμετοχής των πολιτών σε έναν δημοκρατικό διάλογο.