Η εμπορία ανθρωπίνων οργάνων ως πρόβλημα του ποινικού δικαίου

Abstract

The aim of this dissertation is to examine the phenomenon of trafficking in human organs from a Penal Law perspective. It consists of an introduction and two main parts. The first part focuses on the analysis of the national legislative initiatives, as well as on the relevant international acts. Furthermore, the author explores divergent scientific views regarding the legal right, which is protected by the provisions that criminalize trafficking in human organs and formulates a personal opinion on this issue. More precisely, it is supported that the protected legal right of the crime, prescribed in Article 323A of the Greek Penal Code, where trafficking in human organs is considered as a form of human trafficking, is personal freedom. On the other hand, the protected legal right in the context of the provision of Article 20 of Law 2737/1999 which criminalizes the offenses of trafficking in human organs is the status of the organ transplants, which cannot be the subject of commercial transactions. This legal right incorporates three constitutionally entrenched principles: the protection of dignity, personal freedom and equality. The subject of this right is the community as a whole. Those who have an interest in its protection are all patients enrolled in the National Register of National Transplant Organization, as well as healthy people who know that if they ever need a transplantation, they could receive a transplant, based on specific objective criteria regardless of their economic situation. The second part of this dissertation deals with the systematic analysis of the criminal provisions that standardize acts of trafficking in human organs. The interpretation of the underlying offenses prescribed under article 323A P.C and article 20 paragraphs 2, 3, 4, 5, 6 and 8 of law 2737/1999 is being analyzed. Furthermore, the Initiative of the Hellenic Republic with a view of adopting a Council Framework Decision concerning the prevention and control of trafficking in human organs and tissues is being examined. The dissertation finally presents the basic conclusions.

Αντικείμενο της διατριβής είναι η ανάλυση του φαινομένου της εμπορίας των ανθρώπινων οργάνων από τη σκοπιά του Ποινικού Δικαίου. Η διατριβή απαρτίζεται από την εισαγωγή και δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος γίνεται καταγραφή τόσο των πρώτων νομοθετικών πρωτοβουλιών σε εθνικό επίπεδο όσο και των διεθνών σχετικών κειμένων. Έπειτα, παρατίθενται οι υποστηριζόμενες απόψεις όσον αφορά το έννομο αγαθό που προστατεύεται με τις διατάξεις που ποινικοποιούν την εμπορία ανθρώπινων οργάνων και εν συνεχεία διατυπώνεται το προτεινόμενο από την παρούσα διατριβή έννομο αγαθό. Προστατευόμενο έννομο αγαθό στο έγκλημα του άρθρου 323Α Π.Κ., όπου η εμπορία ανθρώπινων οργάνων αποτελεί μορφή της εμπορίας ανθρώπων, είναι η προσωπική ελευθερία, ενώ στις διατάξεις του άρθρου 20 ν.2737/1999 που προβλέπουν τις αξιόποινες πράξεις της εμπορίας ανθρώπινων οργάνων είναι η ιδιότητα του μοσχεύματος ως πράγματος απαγορευμένης συναλλαγής. Η ιδιότητα αυτή του οργάνου που προορίζεται για μεταμόσχευση ως πράγματος μη επιτρεπόμενου συναλλαγών ενσωματώνει τρεις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές: αυτές της προστασίας της αξιοπρέπειας, της προσωπικής ελευθερίας και της ισότητας. Φορέας της ιδιότητας του μοσχεύματος ως πράγματος ανεπίτρεπτου συναλλαγής είναι το κοινωνικό σύνολο. Συμφέρον στην προστασία και διαφύλαξή του έχουν όλοι οι ασθενείς που είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων αλλά και όλοι οι υπόλοιποι υγιείς πολίτες που γνωρίζουν ότι αν ποτέ χρειαστούν μεταμόσχευση θα μπορέσουν να λάβουν μόσχευμα βάσει συγκεκριμένων αντικειμενικών κριτηρίων αποσυνδεμένων από την οικονομική τους κατάσταση. Στο δεύτερο μέρος πραγματοποιείται η συστηματική ανάλυση των ποινικών διατάξεων που τυποποιούν πράξεις εμπορίας ανθρώπινων οργάνων. Αναλύεται η νομοτυπική μορφή του εγκλήματος του άρθρου 323ΑΠΚ και του άρθρου 20 παρ.2, 3, 4, 5 και 8 του ν.2737/1999. Επίσης, εξετάζεται και η Πρωτοβουλία για την έκδοση απόφασης-πλαισίου σχετικά με την πρόληψη και την καταστολή της εμπορίας ανθρώπινων οργάνων και ιστών. Τέλος, η διατριβή ολοκληρώνεται με τη διατύπωση των βασικών της συμπερασμάτων.