Οι πρώτες προσπάθειες του Νεοελληνικού κράτους για την εισαγωγή της Ειδικής Εκπαίδευσης: η συμβολή της Ρόζας Ιμβριώτη

Abstract

Based on the historical interpretive method the present study attempts to examine in depthRoza Imvrioti’s perceptions in regards to Special Education and the practices that she applied at the Model Special Education School of Athens (P.E.S.A.) from 1937 to 1940. Specifically the study attempts to include the development of Special Education in Greece into the scientific and ideological movements of Europe in the first half of the 20th century, examine Roza Imvrioti's political and scientific cooperation in the case of Ρ.E.S.A., her contribution during the process of the founding and operation of the school, to evaluate the contribution of Ρ.E.S.A. to the development of Special Education in Greece and finally, to interpret the relation between R. Imvrioti and I. Metaxa. According to the present study, during the period of I. Metaxa's dictatorship the hygienist E. Lambadanos and R. Imvrioti lead the founding and operation of Ρ.E.S.A. while they apply the principles of the German Reformative Pedagogy and Pedology to children with intellectual disabilities and emotional and/or behavioural disorders. At this school they copy the most modern European pedagogical models of the time, while their whole effort is recorded as particularly important, since it is unfolding under the educational policy of an authoritarian regime. The leading role of P.E.S.A. influences significantly the development of special education in Greece until the 1980 while it puts the foundations for the further expansion of the model of the special education schools.

Η παρούσα έρευνα προσπαθεί με βάση την ιστορική ερμηνευτική μέθοδο να διερευνήσει σε βάθος τις αντιλήψεις της Ρόζας Ιμβριώτη για την Ειδική Αγωγή και τις πρακτικές που εφάρμοσε στο «Πρότυπο Ειδικό Σχολείο Αθηνών» (Π.Ε.Σ.Α. ) από το 1937 έως το 1940. Ειδικότερα προσπαθεί να εντάξει την ανάπτυξη της Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα στα επιστημονικά και ιδεολογικά ρεύματα της Ευρώπης στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, να εξετάσει τις πολιτικές και επιστημονικές συνεργασίες της Ρόζας Ιμβριώτη στην περίπτωση του Π.Ε.Σ.Α., να διερευνήσει τη συμβολή της στη διαδικασία ίδρυσης και λειτουργίας του σχολείου, να εκτιμήσει τη συμβολή του Π.Ε.Σ.Α. στην ανάπτυξη της ειδικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα και τέλος να ερμηνεύσει τη σχέση της Ρ. Ιμβριώτη με τον Ι. Μεταξά. Σύμφωνα με την παρούσα εργασία την περίοδο της δικτατορίας του Ι. Μεταξά πρωτοστατούν στην ίδρυση και λειτουργία του Π.Ε.Σ.Α. ο υγιεινολόγος Εμμανουήλ Λαμπαδάριος και η Ρ. Ιμβριώτη, οι οποίοι εφαρμόζουν τις αρχές της γερμανικής Μεταρρυθμιστικής Παιδαγωγικής και της Παιδολογίας σε παιδιά με νοητική καθυστέρηση και συναισθηματικές ή/και συμπεριφορικές διαταραχές. Στο σχολείο αντιγράφουν τα πιο σύγχρονα ευρωπαϊκά παιδαγωγικά πρότυπα της εποχής, ενώ η όλη προσπάθειά τους καταγράφεται ως ιδιαίτερα σημαντική καθώς εκτυλίσσεται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής ενός δικτατορικού καθεστώτος. Η πρόκριση του ειδικού σχολείου (Π.Ε.Σ.Α.) ασκεί μέχρι το 1980 σημαντική επίδραση στην εξέλιξη της ειδικής εκπαίδευσης στον ελλαδικό χώρο και βάζει τις βάσεις για τη διάχυση αργότερα του μοντέλου του ειδικού σχολείου.