Η λαϊκή λογοτεχνία και η συμβολή της στην αγωγή και εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Abstract

The basic aim of this doctorate study is to combine the two important fields: of Special Education and Folk Literature. We have chosen the folk literature and especially the folk tales which motivates the emotional intelligence of the child, which is the way the child approaches the knowledge (except of the way of logical combinations). When we refer to the emotional intelligence we mean the logic of the heart, “the sentimental mind” or the “primary process” by Freud. Therefore, the educational dimension of the folktales based on: a) the symbolic faction, b) the hero’s trials- athletes and c) the identification of the child with the hero of the tales, which brings the final win and the “catharsis”.The aim of the research was to find the influence of the folktales’ narration at: 1) at the first and the second research’s level to the emotional and the social adequancy of the handicapped children at kindergartens. 2) At the third research’s level the influence of the folktales’s narration of the reduction of the prejudices and the development of positive attitudes of the “normal” children against the handicapped children at kindergartens too. And 3) at the forth research’s level we used Vl.Propp’s structural theory both in handicapped and “normal” children at kindergartens, in order to gather their narrative results- tales.The methodology we have applied is the research- action organized in two components: a) an experimental group and b) a trial group with folktales as the variable, with a pre-post model.Instrumentals: for the first and the second research’s level we have used the “Test psychosocial adjustment of children of preschool and school age” of the National and Kapodistrian University of Athens. At the third research’s level we have used the questioner-interview of Magiati, Logotheti, and Dockrell “Young children’s understanding of disabilities: the influence of development, context and cognition, 2002”Finally, a statistical analysis of the data were made and according to them we found out clearly the positive influence of folktales’s narration on the handicapped children: a) to their emotional and their social adequancy, b) to the change of the belief system of “normal” children acceptance of the handicapped children and their school and social integration. C) The narrative creations of both “normal” and handicapped children in which is reflected the one and unique structure which respective the structure of folktale.

Ο βασικός στόχος αυτής της διδακτορικής διατριβής είναι να βρει το σημείο τομής δύο σημαντικών αντικειμένων, της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και της λαϊκής λογοτεχνίας. Επιλέξαμε από τη λαϊκή λογοτεχνία, το λαϊκό παραμύθι το οποίο κινητοποιεί τη συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού, η οποί αποτελεί το δρόμο για να προσεγγίσει τη γνώση (εκτός από τον επίμονο δρόμο των λογικών συσχετισμών). Επομένως η εκπαιδευτική διάσταση των λαϊκών παραμυθιών βασίζεται: α) στη συμβολική λειτουργία, β) στις δοκιμασίες- άθλους του ήρωα που αποτελούν τη λειτουργική, δυναμική και ανθρώπινη έκφραση και γ) στην ταύτιση του παιδιού με τον ήρωα του παραμυθιού η οποία φέρνει την λύτρωση- κάθαρση με την τελική νίκη του ήρωα.Οι στόχοι της έρευνας πιο συγκεκριμένα είναι: 1) Στο 1ο και 2ο επίπεδα της έρευνας εξετάστηκε η επίδραση της αφήγησης των λαϊκών παραμυθιών στη συναισθηματική και κοινωνική αντίστοιχα επάρκεια των παιδιών με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα τμήματα ένταξης των Νηπ/γείων. 2) Στο 3ο επίπεδο της έρευνας εξετάστηκε η επίδραση της αφήγησης των λαϊκών παραμυθιών. στη μείωση των προκαταλήψεων και στην ανάπτυξη θετικών συμπεριφορών των παιδιών με τυπική ανάπτυξη απέναντι στα παιδιά με αναπηρία στα τμήματα Νηπ/γείων ένταξης και γενικής αγωγής. 3) Στο τέταρτο επίπεδο της έρευνας αξιοποιήσαμε το δομικό μοντέλο της μορφολογικής θεωρίας του Vl.Propp για να συλλέξουμε τα αφηγηματικά αποτελέσματα των παιδιών συνολικά.Η μεθοδολογία που εφαρμόσαμε είναι η έρευνα – δράση, που οργανώθηκε σε δύο συστατικά: α) μια ομάδα ελέγχου και β) μια ομάδα παρατήρησης με μεταβλητά τα λαϊκά .παραμύθια, με ένα μοντέλο πριν και μετά την αφηγηματική παρέμβαση.Τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε στο 1ο και 2ο επίπεδα της έρευνας είναι το « Τεστ ψυχοκοινωνικής επάρκειας των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας» του Εθνικού Καποδιστριακού Παν/μιου Αθηνών. Για το 3ο επίπεδο της έρευνας χρησιμοποιήσαμε το ερωτηματολόγιο- συνέντευξη των Μαγιάτη, Λογοθέτη, Dockrell: “Young children’s understanding of disabilities: the influence of development, context and cognition, 2002”.Μετά τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων διαπιστώθηκε καθαρά η επίδραση της αφήγησης των λαϊκών παραμυθιών στην: α) συναισθηματική και κοινωνική επάρκεια των παιδιών με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, β) η μεταστροφή των αντιλήψεων των τυπικά αναπτυσσόμενων παιδιών απέναντι στην αναπηρία και στα ανάπηρα παιδιά καθώς και στη σχολική και κοινωνική τους ένταξη και, γ) στις αφηγηματικές δημιουργίες των παιδιών οι οποίες έχουν κοινή δομή με το λαϊκό παραμύθι.