Περίληψη
Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η εξέταση του τρόπου με τον οποίο τα ποικίλα συστατικά στοιχεία της ιδεολογίας της 4ης Αυγούστου συγκροτήθηκαν σε συμπαγή ιδεολογία, η διερεύνηση των μεθόδων με τις οποίες επιδιώχθηκε η ιδεολογική εγχάραξη στην Εκπαίδευση και, τέλος, η μελέτη της Ε.Ο.Ν., της νεολαιίστικης οργάνωσης του καθεστώτος, ως ιδεολογικής του ναυαρχίδας. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε συνίσταται στη μελέτη δευτερογενούς βιβλιογραφίας, τη διατύπωση υποθέσεων εργασίας, τον εντοπισμό και τη μελέτη αρχειακών πηγών, τη συγγραφή και την εξαγωγή Συμπερασμάτων. Στην αξιοποίηση των έντυπων αρχειακών πηγών επιλέχθηκε η μέθοδος της ανάλυσης των κειμένων, ποιοτική (έμφαση στο περιεχόμενο) και θεματική (έμφαση στο θέμα και στη συχνότητα που αυτό εμφανίζεται). Επίσης, η εξελικτική προσέγγιση της ιδεολογίας του καθεστώτος ήταν αναπόφευκτη.Τα Συμπεράσματα που εξήχθησαν διατυπώνονται εν συντομία ως εξής: O Ιωάννης Μεταξάς, πολιτικός που ποτέ δεν είχε κρύψει τα αντικοινοβουλευτικά του φρονήματα ...
Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η εξέταση του τρόπου με τον οποίο τα ποικίλα συστατικά στοιχεία της ιδεολογίας της 4ης Αυγούστου συγκροτήθηκαν σε συμπαγή ιδεολογία, η διερεύνηση των μεθόδων με τις οποίες επιδιώχθηκε η ιδεολογική εγχάραξη στην Εκπαίδευση και, τέλος, η μελέτη της Ε.Ο.Ν., της νεολαιίστικης οργάνωσης του καθεστώτος, ως ιδεολογικής του ναυαρχίδας. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε συνίσταται στη μελέτη δευτερογενούς βιβλιογραφίας, τη διατύπωση υποθέσεων εργασίας, τον εντοπισμό και τη μελέτη αρχειακών πηγών, τη συγγραφή και την εξαγωγή Συμπερασμάτων. Στην αξιοποίηση των έντυπων αρχειακών πηγών επιλέχθηκε η μέθοδος της ανάλυσης των κειμένων, ποιοτική (έμφαση στο περιεχόμενο) και θεματική (έμφαση στο θέμα και στη συχνότητα που αυτό εμφανίζεται). Επίσης, η εξελικτική προσέγγιση της ιδεολογίας του καθεστώτος ήταν αναπόφευκτη.Τα Συμπεράσματα που εξήχθησαν διατυπώνονται εν συντομία ως εξής: O Ιωάννης Μεταξάς, πολιτικός που ποτέ δεν είχε κρύψει τα αντικοινοβουλευτικά του φρονήματα, αυτοπροβλήθηκε ως Τρίτη Λύση πέρα από το Βενιζελισμό και τον Αντιβενιζελισμό. Ωστόσο, η ιδεολογία, βάσει της οποίας διατεινόταν ότι ασκούσε την εξουσία, παρέμενε νεφελώδης δύο χρόνια μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας (4 Αυγούστου 1936) και διαμορφωνόταν σταδιακά.Σύμφωνα με τον ίδιο το δικτάτορα, τον κύριο παραγωγό της, τα βασικά συστατικά στοιχεία της ιδεολογίας αυτής ήταν: ο αντικοινοβουλευτισμός ως απόρριψη της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, ο οποίος ενίσχυσε τον αντικομμουνισμό ως προϋπόθεση διατήρησης του κοινωνικού καθεστώτος. Ο αντικοινοβουλευτισμός δε μετασχηματίστηκε σε ολοκληρωτισμό με την έννοια του φασισμού, αλλά πήρε τη μορφή ισχυρού παρεμβατισμού, αισθητού στην οικονομία (αντικαπιταλισμός, τουλάχιστον στο επίπεδο της πολιτικής ρητορείας) και στην κοινωνία (κήρυγμα για ταξική ώσμωση). Εξελίχθηκε δε, τελικά, σε εθνικισμό, ιδεολογικός πυρήνας του οποίου είναι η πρωταρχικότατα του έθνους ως πολιτιστικής και, συνεπώς, εξωλογικής κατηγορίας, που, για το λόγο αυτό, του άρμοζε και εξωλογικός τρόπος διακυβέρνησης, η κληρονομική βασιλεία. Ως βιολογική μήτρα του έθνους θεωρούνταν η πατριαρχική Οικογένεια, ενώ τη μεταφυσική κατοχύρωση τού εξασφάλιζε η Θρησκεία.Η 4η Αυγούστου επεδίωξε να εφαρμόσει την εθνικιστική ιδεολογία της στο πλαίσιο ενός ανακαινισμένου κράτους, του Νέου Κράτους. Η διατύπωση πρωτότυπης -κατά το καθεστώς – ιδεολογίας και η εφαρμογή της στο πλαίσιο του Νέου Κράτους είχε ως απώτερο σκοπό την υλοποίηση του Γ’ Ελληνικού Πολιτισμού, του καινούριου πολιτιστικού ιδανικού, με το οποίο η 4η Αυγούστου επεχείρησε να πληρώσει το κενό από τη χρεοκοπία της Μεγάλης Ιδέας. Ως προϋπόθεση της υλοποίησης του Γ’ Ελληνικού Πολιτισμού προβλήθηκε η ύπαρξη μιας χαρισματικής ηγεσίας, αυτής του Ιωάννη Μεταξά.Η ιδιότυπη εθνικιστική ιδεολογία της 4ης Αυγούστου καθίσταται εμφανέστερη στην Εκπαίδευση. Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού εθνικισμού το καθεστώς αποπειράθηκε να εγχαράξει την ιδεολογία του στη μαθητιώσα και σπουδάζουσα νεολαία, με απώτερο στόχο τον κοινωνικό και πολιτικό πειθαναγκασμό της. Η μικρή πρόοδος, όμως, που σημειώθηκε στον τομέα αυτόν, ήταν μία από τις αιτίες που το καθεστώς προέβη στην οργάνωση της Εθνικής Οργανώσεως Νεολαίας, η οποία λειτούργησε ως ιδεολογική του προμετωπίδα. Ωστόσο, η Ε.Ο.Ν. δεν πέτυχε να εγκαταστήσει σταθερή ιδεολογική σχέση ανάμεσα σε αυτή και στη νέα γενιά, διότι ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός στη λειτουργία της απουσίαζε, η προχειρότητα και η αποσπασματικότητα περίσσευαν, ενώ το ίδιο το καθεστώς παρέμενε ασυμπαθές. Συμπερασματικά, η ιδεολογική επίδραση που άσκησε η 4η Αυγούστου μέσω της Εκπαίδευσης και της Ε.Ο.Ν. είναι δύσκολο να αποτιμηθεί λόγω του ολιγόχρονου του καθεστώτος. Τα ιδεολογικά στοιχεία που επιβιώνουν επιλεκτικά ως σήμερα (π.χ. Πατρίδα, Θρησκεία, Οικογένεια) αποτελούν απόδειξη μιας ισχυρής εθνικής ιδεολογίας, που εξακολουθεί να χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία, έστω και αν η βίωση των επιμέρους αξιών από τα μέλη της εθνικής κοινότητας έχει, στο μεταξύ, μερικώς μεταβληθεί.
περισσότερα
Περίληψη σε άλλη γλώσσα
The goal of this present thesis is to examine how the various constituents of the 4th of August ideology formed into a solid ideology, to explore the methods used to pursue ideological engraving in Education and, finally, to study EON, the youth organization of the regime, as its ideological flagship. The methodology followed consists in studying the secondary sources, formulating working assumptions, detecting and studying archival sources, drafting and drawing Conclusions. In regard to the exploitation of the printed archival sources, the method of text analysis, both qualitative (focus on the content) and thematic (focus on the theme and the frequency of appearance), was chosen. Furthermore, the evolutionary approach of the regime’s ideology was inevitable.The Conclusions drawn are briefly presented as follows: Ioannis Metaxas, a politician who had never concealed his anti-parliamentary convictions, thrust himself forward as the Third Solution beside Venizelism and Anti-Venizelism. ...
The goal of this present thesis is to examine how the various constituents of the 4th of August ideology formed into a solid ideology, to explore the methods used to pursue ideological engraving in Education and, finally, to study EON, the youth organization of the regime, as its ideological flagship. The methodology followed consists in studying the secondary sources, formulating working assumptions, detecting and studying archival sources, drafting and drawing Conclusions. In regard to the exploitation of the printed archival sources, the method of text analysis, both qualitative (focus