Συσχέτιση του ινσουλινοδραστικού αυξητικού παράγοντα I (IGF-I) στον καρκίνο του ενδομητρίου

Abstract

Endometrial cancer is the fourth most common cancer affecting females in Europe and USA. Among European countries Greece has some of the lowest incidence and mortality rates from this disease. The aim of the current thesis was to identify possible reasons that contribute to this advantageous position of our country, regarding the incidence of the disease, and to further explore the role of a series of dietary and endocrine parameters, related to obesity, that possibly confound its effect in the development of endometrial cancer. The study was of case-control type. The group of cases consisted of 84 women with histologically confirmed incident endometrial cancer, whereas controls were 84 women admitted to the same hospital, during the year 1999, for small surgical operations. Blood samples and data were collected via personal interview concerning socio-demographic, lifestyle, reproductive and medical variables. According to the findings of the study, the widespread established risk factors do not appear to explain the advantageous position of our country regarding endometrial cancer incidence. However from the analysis of dietary data, it was found that pulses, nuts, seeds, retinol, nicotinic acid, vitamin B6, and riboflavin seem to be inversely associated with the disease. Among hormonal parameters that were investigated, we found evidence for a positive association between leptin serum and endometrial cancer. However, it cannot be conclusively inferred, due to the epidemiologic study design, whether leptin elevation, as a consequence of obesity, 160 plays a role in endometrial cancinogenesis or it is a simple correlate of obesity. Regarding the IGF system, we found evidence that endometrial cancer was positively associated with IGF-II and inversely associated with IGF-F Although there was no association of adiponectin with endometrial cancer among women 65 years or older, among younger women to whom obesity represents a powerful risk factor for endometrial cancer, adiponectin was inversely and significantly related to the risk of this disease. The above findings could not be considered as conclusive due to the type and the size of the study. Nevertheless these findings have been used as reference for many studies that were conducted afterwards, especially regarding the role of adiponectin, aiming to further insight the etiology and the underlying mechanisms of action of this common cancer type among women.

Ο καρκίνος του ενδομητρίου κατατάσσεται ως το τέταρτο κακοήθες νεόπλασμα του γεννητικού συστήματος της γυναίκας, σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Η Ελλάδα εμφανίζει ορισμένους από τους χαμηλότερους δείκτες επίπτωσης και θνησιμότητας καρκίνου του ενδομητρίου συγκριτικά με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η διερεύνηση ενδεχόμενων παραγόντων που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της συγκριτικά πλεονεκτικής θέσης της χώρας μας, ως προς τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου, σε συνδυασμό με τη γενικότερη διερεύνηση διατροφικών και ενδοκρινικών παραγόντων, που σχετίζονται με την παχυσαρκία και πιθανόν διαμεσολαβούν τη δράση της στην ανάπτυξη καρκίνου του ενδομητρίου. Η μελέτη ήταν τύπου ασθενών-μαρτύρων. Την ομάδα των ασθενών αποτελούσαν 84 γυναίκες, με ιστολογικά επιβεβαιωμένο καρκίνο του ενδομητρίου, ενώ οι μάρτυρες ήταν 84 γυναίκες, που εισήχθησαν κατά τη διάρκεια του έτους 1999 στο ίδιο νοσοκομείο για απλές χειρουργικές επεμβάσεις. Πληροφορίες συλλέχθηκαν, μετά από προσωπική συνέντευξη, σχετικά με κοινωνικοδημογραφικές μεταβλητές, συνήθειες του τρόπου ζωής, ιατρικό και αναπαραγωγικό ιστορικό, καθώς επίσης πραγματοποιήθηκε και συλλογή αιματολογικών δειγμάτων. Από τα αποτελέσματα της μελέτης φάνηκε ότι οι γνωστοί παράγοντες κινδύνου δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν την πλεονεκτική θέση της χώρας μας σχετικά με την επίπτωση του καρκίνου του ενδομητρίου. Από την ανάλυση όμως των 158 ποιοτικών διατροφικών δεδομένων βρέθηκε ότι όσπρια, ξηροί καρποί, ρετινόλη, νικοτινικό οξύ, βιταμίνη Β6 και ριμποφλαβίνη φαίνεται να έχουν προστατευτικό ρόλο αναφορικά με τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Από τους ορμονικούς παράγοντες που εξετάστηκαν, βρέθηκαν ενδείξεις για θετική συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων λεπτίνης στο αίμα και καρκίνου του ενδομητρίου, χωρίς ωστόσο ο επιδημιολογικός σχεδιασμός της μελέτης να επιτρέπει να εξακριβωθεί, αν η αύξηση της λεπτίνης διαδραματίζει κάποιο ρόλο στην καρκινογένεση του ενδομητρίου ή αν πρόκειται απλώς για μια συσχέτιση με την παχυσαρκία. Αναφορικά με το σύστημα IGF, βρέθηκε ένδειξη για θετική συσχέτιση του παράγοντα IGF-II και αντίστροφη συσχέτιση του παράγοντα IGF-Ι με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου. Τέλος παρόλο που η αδιπονεκτίνη δε φάνηκε να σχετίζεται με τον καρκίνο του ενδομητρίου στις γυναίκες 65 ετών και άνω, μεταξύ νεότερων γυναικών, όπου η παχυσαρκία είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του ενδομητρίου, η αδιπονεκτίνη σχετίζεται στατιστικά σημαντικά με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Δεδομένου του τύπου και του μεγέθους της μελέτης, τα παραπάνω αποτελέσματα δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν καταληκτικά. Σημειώνεται όμως ότι χρησίμευσαν ως πρόδρομες αναφορές για αρκετές μελέτες που ακολούθησαν από τη δημοσίευση τους, ιδιαιτέρως αναφορικά με το ρόλο της αντιπονεκτίνης, με στόχο την περαιτέρω διερεύνηση της αιτιολογίας και των υποκείμενων παθοφυσιολογικών μηχανισμών του συχνού αυτού καρκίνου στις γυναίκες.