Κατάδειξη δεικτών απόπτωσης με μεθόδους ανοσοκυτταροχημείας σε επιχρίσματα γυναικών με προκαρκινικές και καρκινικές αλλοιώσεις τραχήλου της μήτρας: συσχέτιση με HPV λοίμωξη και κυτταρομορφολογικά ευρήματα συμβατικής κυτταρολογίας και κυτταρολογίας υγρής φάσης

Abstract

In the present study, cervical smears from women with intraepithelial lesionsand with normal cytology were analyzed morphologically and with the use of immunocytochemical methods. The aim of our morphologic study was to reevaluate the reproducibility of the automated processing of the cervical samples collected with the ThinPrep (TP) method, and to further investigate the potential diagnostic value of additional slides prepared from residual TP Pap Tests. Our results suggest that repeat processing of residual cervical TP samples may not be an invariably reproducible procedure and the first slide may not be necessarily representative of the specimen as a whole. An additional finding of our study is that an upgrading of the cytological diagnosis after repeat processing is more likely to occur in cases initially classified as “ASC-US” or as “squamous intraepitheliallesion, grade cannot be determined” than in cases with an initial negative or HSIL diagnosis. The aim of our immunocytochemical study was to detect the expression pattern of p53, PTEN, Fas, p16 and L1 proteins in intraepithelial lesions and to investigate their potential correlations to each other as well as their value asprognostic markers in LSIL cases. Our results suggest the following : a) loss of PTEN or Fas expression and p53 overexpression may be independently involved, even as early events, in the process of neoplastic transformation of the cervical epithelium by facilitating transition to higher grade dysplasia b)a strong nuclear and cytoplasmic immunocytochemical expression pattern ofp16 might be a strong indicator for the presence of a high grade lesion, and could serve as a useful diagnostic adjunct especially in the presence of equivocal cytomorphologic findings and c) the combined immunocytochemical expression pattern of p16 and L1 proteins may also confer significant diagnostic information as regards the determination of lesion grade and probably contribute in the identification of women at greater risk for developing invasive carcinoma, even when the HPV status is unknown. The potential prognostic value of our examined markers in LSIL cases was not verified in our study and should be further evaluated in future large prospective series.

Στην παρούσα μελέτη μελετήθηκαν τόσο μορφολογικά όσο και με ανοσοκυτταροχημικές μεθόδους τραχηλικά επιχρίσματα κατά Παπανικολάου από γυναίκες με ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας και με φυσιολογικά ευρήματα. Σκοπός της μορφολογικής μας μελέτης ήταν η επαναξιολόγηση της αναπαραγωγιμότητας της τεχνικής επεξεργασίας των τραχηλικών δειγμάτων υγρής φάσης ThinPrep καθώς και της πιθανής διαγνωστικής αξίας της μεθόδου παρασκευής επιπρόσθετων πλακιδίων εκ του υπολειπόμενου υλικού. Τα αποτελέσματά μας έδειξαν ότι η επαναλαμβανόμενη επεξεργασία των τραχηλικών δειγμάτων ΤΡ μπορεί να μην είναι πάντα και ανεξαιρέτως μια αναπαραγώγιμη διαδικασία και το αρχικό πλακίδιο που παρασκευάζεται μπορεί να μην είναι σε κάθε περίπτωση αντιπροσωπευτικό του συνόλου του δείγματος.Η μελέτη μας κατέδειξε επίσης ότι η πιθανότητα αναθεώρησης της αρχικής διάγνωσης μετά την αξιολόγηση των επαναληπτικών πλακιδίων ThinPrep είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε αμφιλεγόμενα περιστατικά, όπως οι περιπτώσεις ASCUS(atypical squamous cells of undetermined significance/ άτυπα πλακώδηκύτταρα αδιευκρίνιστης σημασίας) ή οι δύσκολες διαγνωστικά περιπτώσεις με στοιχεία χαμηλού βαθμού δυσπλασίας στις οποίες δεν μπορεί με βεβαιότητα να αποκλειστεί και η πιθανότητα υψηλόβαθμης αλλοίωσης.Σκοπός της ανοσοκυτταροχημικής μας μελέτης ήταν η διερεύνηση της συχνότητας και του προτύπου πιθανής διαταραχής της έκφρασης των πρωτεϊνώνp53, PTEN, Fas, p16 και L1 στις ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας, των πιθανών αλληλοεπιδράσεων των δεικτών αυτών μεταξύ τους καθώς και της πιθανής αξίας της ανοσοκυτταροχημικής τους έκφρασης ως δεικτών πρόγνωσης στις χαμηλού βαθμού δυσπλασίες. Τα αποτελέσματά μας έδειξαν : α)ότι η διαταραχή της έκφρασης των πρωτεϊνών p53, PTEN, και Fas μπορεί να παρατηρηθεί ακόμη και στο ενδοεπιθηλιακό στάδιο της καρκινογένεσης στον τράχηλο της μήτρας, και ενδέχεται να διευκολύνει τη μετάβαση από τη χαμηλού βαθμού στην υψηλού βαθμού δυσπλασία β)ότι η ανοσοκυτταροχημική κατάδειξη της υπερέκφρασης της πρωτεϊνης p16 σε τραχηλικά επιχρίσματα, ειδικά όταν αυτή είναι έντονη και εντοπίζεται τόσο στον πυρήνα όσο και στο κυτταρόπλασμα του κυττάρου, μπορεί να αποτελεί ένα χρήσιμο διαγνωστικό δείκτη για την τεκμηρίωση της παρουσίας υψηλού βαθμού (αντί για χαμηλού βαθμού) ενδοεπιθηλιακής αλλοίωσης, ιδιαιτέρως στις περιπτώσεις με αμφιλεγόμενα κυτταρομορφολογικά ευρήματα και γ) ότι η συνδυασμένη ανοσοκυτταροχημική χρώση για τις πρωτεϊνες p16 και L1 μπορεί επίσης να συμβάλλει στη διάκριση των χαμηλόβαθμων από τις υψηλόβαθμες αλλοιώσεις,και στην αναγνώριση των γυναικών υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη διηθητικής νόσου, ακόμη και σε περιπτώσεις με άγνωστο HPV status. Η πιθανή αξία των πρωτεϊνών που μελετήσαμε ως δεικτών πρόγνωσης των χαμηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακών αλλοιώσεων δεν επιβεβαιώθηκε στο υλικό της παρούσας εργασίας.