Οι επαγγελματικές φιλοδοξίες των νέων υπό το πρίσμα των παραγόντων που τις επηρεάζουν: διαμόρφωση λειτουργικού προγράμματος ΣΕΠ για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς και τεχνικών αυτογνωσίας

Abstract

The aim of this study is: 1) an inter-disciplinary exploration of possible inter-relationships between some aspects of young post-secondary education peoples’ vocational aspirations and other environmental, situational and intra-psychic variables concerning their a) social origin, b) sex and educational achievement c) perception of their parental upbringing conditions and psychosocial relationship (parental aspirations, Rogerian conditions of parental behaviour, discrepancy between personal and parental aspirations) d) level of self-esteem, self efficacy, and the so called “possible selves”) and 2) exploring the young peoples’ emotional experiencing of their own personal striving process as well as the results of a counseling program which was specially designed for facilitating the development of their personal and vocational self-awareness, mainly by using open-ended techniques, suitable for young persons of different ages. The quantitative part of this research is of the empirical-relational type based on an eclectic theoretical approach. A specially designed questionnaire has been developed for eliciting the research data and a path multiple regression analysis model has been used for their statistical processing and analysis. Its qualitative dimension, on the other hand, has to do with a case study of a selected group of young people in the context of the above mentioned counseling program. Some characteristics peculiar to the Greek social reality have been reflected by the research findings, their main contribution being an interesting clarification of the interrelationship between some micro-level as well as some intra-personal variables and the variables referring to the young people’s vocational aspirations.

Η παρούσα έρευνα στοχεύει στη διεπιστημονική μελέτη (κοινωνιολογική και ψυχολογική) των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών φιλοδοξιών των νέων, σε σχέση με: α) τους περιβαλλοντικούς και ενδο-προσωπικούς παράγοντες που τις επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα β) τον τρόπο με τον οποίο τα νεαρά άτομα βιώνουν τη διαδικασία επιδίωξης των φιλοδοξιών τους, καθώς και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις που οι διαφορετικές αντιδράσεις τους έχουν στην ψυχολογική τους κατάσταση γ) την εφαρμογή ενός κατάλληλα σχεδιασμένου προγράμματος συμβουλευτικής με χρήση ανοιχτών τεχνικών αυτογνωσίας, οι οποίες σχετίζονται με τη διερεύνηση και ανάπτυξη των επαγγελματικών φιλοδοξιών των νεαρών ατόμων και που είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στους μαθητές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Η έρευνα χωρίζεται σε ποσοτική και ποιοτική και ακολουθεί την προσέγγιση της θεωρητικής και μεθοδολογικής τριγωνοποίησης (triangulation). Με την ποσοτική διάσταση της έρευνας εξετάζονται οι εκπαιδευτικές και επαγγελματικές φιλοδοξίες (επίπεδο, αξιολογικός προσανατολισμός, ισχύς φιλοδοξιών) των νεαρών ατόμων, ηλικίας 18-20 ετών, που σπουδάζουν σε διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας σε συσχετισμό με α) την κοινωνική τους προέλευση β) ορισμένα «δημογραφικά» ατομικά δεδομένα (φύλο, επίδοση) γ) το ψυχοκοινωνικό κλίμα της γονεϊκής αγωγής, καθώς και δ) ορισμένους παράγοντες του ενδοπροσωπικού συστήματος του εαυτού των ατόμων, που αφορούν - κυρίως - στη λειτουργικότητα του ψυχολογικού τους οργανισμού (Αυτοεκτίμηση, Αυτεπάρκεια, «Δυνατοί Εαυτοί») καθώς και στις επαγγελματικές τους αξίες). Η ποιοτική διάσταση της έρευνας αποσκοπεί α) στην περαιτέρω διερεύνηση ορισμένων από τους στόχους της ποσοτικής έρευνας - με έμφαση στην ποιότητα των ενδοπροσωπικών διεργασιών και των διαπροσωπικών αλληλεπιδράσεων με το στενότερο ψυχοκοινωνικό περιβάλλον των ατόμων, κατά τρόπο περισσότερο ανοιχτό και λιγότερο επηρεασμένο από τις τυποποιημένες αντιληπτικές κατηγορίες του πλαισίου αναφοράς του θεωρητικού και του ερευνητή. β) στην πραγματοποίηση ενός προγράμματος αυτογνωσίας επαγγελματικού προσανατολισμού με επιλεγμένη ομάδα νεαρών ατόμων για τη μελέτη των αποτελεσμάτων ορισμένων ανοιχτών τεχνικών αυτοδιερεύνησης, που είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στο σχολείο σε όλες τις βαθμίδες, με ορισμένες απλές προσαρμογές. Η διαπραγμάτευση του θέματος γίνεται με μία διεπιστημονική και σφαιρική μελέτη της διαμόρφωσης και πραγμάτωσης της εικόνας του επιθυμητού ή ιδανικού εαυτού του αναπτυσσόμενου ατόμου στο πλαίσιο της αλληλεπίδρασής του τόσο με το εγγύτερο ψυχοκοινωνικό του περιβάλλον, όσο και με τον ίδιο του τον εαυτό Με βάση τη γενική παραδοχή ότι η διαδικασία της επαγγελματικής και προσωπικής ανάπτυξης του ατόμου είναι μια εξελικτική, δυναμική, αλληλεπιδραστική και ολική διαδικασία στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται το ενδοπροσωπικό γνωστικο-συναισθηματικό σύστημα του ατόμου, η ερευνήτρια ενέταξε το θέμα των επαγγελματικών φιλοδοξιών, από μεν την κοινωνιολογική και ψυχο-κοινωνική σκοπιά, στο θεωρητικό πλαίσιο της διαδικασίας της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της γνωστικής κοινωνικής μάθησης που, μέσα από πολύπλοκες διαδικασίες, καθορίζουν τη διαμόρφωση των κινήτρων της ανάπτυξης της σταδιοδρομίας, από δε την ψυχολογική σκοπιά, στο πλαίσιο της μελέτης των κινήτρων, της εμπρόθετης συμπεριφοράς του ατόμου και της διαδικασίας διαμόρφωσης και πραγμάτωσης της προσωπικής του ταυτότητας και της σχέσης με τον εαυτό του. ......................................................................................