Αντιλήψεις και κοινωνικοί στόχοι για την ποιότητα της φιλίας παιδιών διαφορετικής αποδοχής

Abstract

The aim of the present study was to examine the relationship between indexes of children’s social functioning in their peer group, i.e. acceptance, aggression and withdrawal, and their adjustment to reciprocal and long-term friendships. To this end, the study examined the friendships of children with different social functioning profiles in their peer group, and their social goals in the task of conflict resolution in their friendships. It was assumed that: a) the heterogeneity of children’s behavior would appear across the range of peer acceptance, b) adjustment to friendship would differ not only between subgroups in every acceptance group, but also between subgroups across the range of peer acceptance, c) the evaluation of social goals would differ not only between subgroups in every acceptance group, but also between subgroups across the range of peer acceptance, d) the two sexes would differ with regard to their friendship adjustment and their social goals, e) children’s perceptions of friendship quality would relate to their evaluation of social goals in the task of conflict resolution in their friendships, f) from all the social functioning indexes investigated, it would be peer acceptance and conflict in friendship that primarily affect the evaluation of social goals. The sample consisted of 603 fifth- and sixth-grade pupils, from ten state elementary schools. Variables were examined through: a) a questionnaire on the quality and duration of friendship and pupils’ satisfaction with it, b) a social goals questionnaire, c) a “roster-and-rating scale” measurement of children’s peer acceptance, aggression and withdrawal, d) a sociometric nomination procedure for friendship assessment. In summary, the findings indicated that only low-accepted children who are also aggressive maintain more conflicted relationships, evaluate more positively all negative social goals, and evaluate less positively the overall non-negative goals. Girls maintain relationships of higher quality and evaluate more positively the overall non-negative social goals. Children’s perception of friendship quality correlates to the evaluation of their social goals. Children evaluate the overall non-negative social goals less positively when they perceive that their relationship is more conflicted. In addition, children who are less accepted by peers, more aggressive and perceive their relationship as more conflicted, evaluate the overall negative social goals more positively. These findings support the hypothesis that children’s social difficulties in their peer group constitute their everyday social experience which, along with their experience of friendship - such as the maintenance of more conflicted relationships -, affect their adjustment to friendship.

Στόχος της έρευνας ήταν η διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ των δεικτών κοινωνικής λειτουργικότητας των παιδιών στην ομάδα συνομηλίκων, δηλαδή της αποδοχής, της επιθετικότητας και της απόσυρσής τους, και της προσαρμογής τους στην πολύ στενή μακρόχρονη φιλία. Για το σκοπό αυτό, η παρούσα έρευνα εξέτασε τη φιλία παιδιών με διαφορετικό προφίλ κοινωνικής λειτουργικότητας στην ομάδα και τους κοινωνικούς τους στόχους κατά τη διευθέτηση της σύγκρουσης στη φιλία. Οι υποθέσεις της έρευνας ήταν: α) η ανομοιογένεια της συμπεριφοράς των παιδιών εμφανίζεται σε όλο το εύρος του βαθμού αποδοχής τους από την ομάδα, β) η προσαρμογή στη φιλία διαφοροποιείται μεταξύ των ομάδων εντός κάθε ευρύτερης ομάδας αποδοχής αλλά και μεταξύ των ομάδων σε όλο το εύρος του βαθμού αποδοχής, γ) η αξιολόγηση των κοινωνικών στόχων διαφοροποιείται μεταξύ των ομάδων εντός κάθε ευρύτερης ομάδας αποδοχής αλλά και μεταξύ των ομάδων σε όλο το εύρος του βαθμού αποδοχής, δ) τα δύο φύλα διαφέρουν ως προς την προσαρμογή τους στη φιλία και ως προς τους κοινωνικούς τους στόχους, ε) οι αντιλήψεις των παιδιών για την ποιότητα της φιλίας τους συσχετίζονται με την αξιολόγηση των κοινωνικών τους στόχων, και στ) από τους δείκτες κοινωνικής λειτουργικότητας πρωταρχικά ο βαθμός αποδοχής στην ομάδα αλλά και η σύγκρουση στη φιλία επιδρούν στην αξιολόγηση των κοινωνικών στόχων. Το δείγμα αποτέλεσαν 603 παιδιά Ε΄ και Στ΄ τάξης δημόσιων Δημοτικών σχολείων. Για την εξέταση των μεταβλητών χρησιμοποιήθηκαν α) ερωτηματολόγιο για την ποιότητα της φιλίας, τη διάρκειά της και την ικανοποίηση από αυτή, β) ερωτηματολόγιο αξιολόγησης κοινωνικών στόχων κατά τη διευθέτηση της σύγκρουσης, γ) κλίμακες διαβάθμισης της αποδοχής, της επιθετικότητας και της απόσυρσης των παιδιών στην ομάδα, και δ) διαδικασίες κοινωνιομετρικών ονομασιών των φίλων των παιδιών. Συνοπτικά, βρέθηκε ότι μόνο τα παιδιά με επιθετική συμπεριφορά και χαμηλή αποδοχή διατηρούν πιο συγκρουσιακές σχέσεις, αξιολογούν θετικότερα τους επιμέρους αρνητικούς κοινωνικούς στόχους και λιγότερο θετικά τους συνολικά θετικούς κοινωνικούς στόχους. Τα κορίτσια διατηρούν πιο ποιοτικές σχέσεις και βαθμολογούν περισσότερο θετικά τους συνολικά θετικούς κοινωνικούς στόχους. Οι αντιλήψεις των παιδιών για την ποιότητα της φιλίας τους συσχετίζονται με την αξιολόγηση των κοινωνικών τους στόχων. Τα παιδιά αξιολογούν λιγότερο θετικά τους συνολικά θετικούς κοινωνικούς στόχους, όταν αντιλαμβάνονται ότι η σχέση τους είναι πιο συγκρουσιακή· τα παιδιά που έχουν πρωτίστως τη χαμηλότερη αποδοχή στην ομάδα, πέρα από αυτό παρουσιάζουν πιο επιθετικές τάσεις συμπεριφοράς και θεωρούν τη σχέση τους πιο συγκρουσιακή αξιολογούν θετικότερα τους αρνητικούς κοινωνικούς στόχους. Τα παραπάνω ευρήματα οδηγούν στη διατύπωση της θέσης ότι οι κοινωνικές δυσκολίες των παιδιών στην ομάδα τους συνιστούν την καθημερινή κοινωνική τους εμπειρία, η οποία μαζί με την εμπειρία τους από τη φιλία, όπως είναι η διατήρηση πιο συγκρουσιακής σχέσης, επιδρά στην προσαρμογή τους στη φιλία.