Βιολογικές παράμετροι στην κακοήθη εξαλλαγή του επιθηλίου του τραχήλου της μήτρας

Abstract

Το καρκίνωμα του τραχήλου και οι πρόδρομες μορφές του εξελίσσονται σε χρόνια βάση στην οποία το μόνο σημείο της νόσου μπορεί να αποτελεί η αποφολίδωση ανώμαλων κυττάρων από το τραχηλικό επιθήλιο. Η κυτταρολογική εξέταση τραχηλικών επιχρισμάτων συχνά οδηγεί στην ιστολογική εκτίμηση υλικού βιοψίας ληφθέντος κατά τη διάρκεια κολποσκόπησης. Είναι αποδεκτό ότι η απορρύθμιση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και η διαταραχή της ισορροπίας με την απόπτωση των κυττάρων είναι ουσιώδης για την εξέλιξη του καρκίνου και πως η κανονική αλληλοδιαδοχή των γεγονότων στον κυτταρικό κύκλο εξαρτάται από την αλληλεπίδραση και ενεργοποίηση κυκλινοεξαρτώμενων κινασών, οι οποίες απαντούν σε συμπλέγματα με αντίστοιχες κυκλίνες. Οι πρωτεϊνικές κινάσες που ενεργοποιούνται από μιτογόνα (Mitogen-activated protein ή ΜΑΡ κινάσες) ανήκουν στη μεγάλη οικογένεια των κινασών σερίνης-θρεονίνης και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μετάδοση σημάτων από την κυτταρική επιφάνεια στον πυρήνα του κυττάρου. Η ενεργοποίησή τους γίνεται από μιτογόνα ερεθίσματα, παράγοντες διαφοροποίησης ή στρεσσογόνα ερεθίσματα. Εκτός από τη συμμετοχή τους στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, λαμβάνουν μέρος στην κυτταρική διαφοροποίηση, στη γήρανση ων κυττάρων και στον κυτταρικό θάνατο μέσω της απόπτωσης. Μία από τις τρεις μεγάλες οικογένειες των ΜΑΡ κινασών είναι η ομάδα των Erk κινασών (Extracellular regulated kinases, κινάσες που ρυθμίζονται από εξωκυττάρια ερεθίσματα). Το μονοπάτι Erk συμμετέχει κυρίως στον έλεγχο της κυτταρικής αύξησης. Οι ERK1/2 κινάσες αυξάνουν τη σύνθεση των νουκλεοτιδίων και επιδρούν στα ριβοσώματα, τη χρωματίνη και τους μεταγραφικούς παράγοντες. Έχει δειχθεί ότι οι ERK1/2 κινάσες εκφράζονται σε αυξημένα επίπεδα στον καρκίνο. Στην πλειονότητα των γαστρικών καρκινωμάτων παρατηρείται υπερέκφραση αυτών σχετιζόμενη με το στάδιο της νόσου, τα διήθηση του ορογόνου και τις λεμφαδενικές μεταστάσεις. Σχεδόν στις μισές περιπτώσεις καρκίνου του μαστού οι ενεργοποιημένες Erk κινάσες υπερεκφράζονται σε σχέση με τον περιβάλλοντα καλοήθη ιστό. Η κυτταροπλασματική έκφραση της ERK2 κινάσης στα καρκινικά κύτταρα είναι συχνότερη στα λοβιακά σε σχέση με τα πορογενή καρκινώματα και συσχετίζεται με καλύτερη συνολική και ελεύθερης νόσου επιβίωση, ενώ η πυρηνική έκφραση συνδέεται με χειρότερη επιβίωση. Στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική συσχέτιση μεταξύ της πυρηνικής και κυτταροπλασματικής έκφρασης των ERK1/2 και υψηλότερου σταδίου της νόσου, αλλά και παρουσίας λεμφαδενικών μεταστάσεων. Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να ερευνήσουμε τη χρησιμότητα της ανοσοϊστοχημικής έκφρασης της ERK2 κινάσης ως δείκτη βιολογικής επιθετικότητας των δυσπλασιών του πλακώδους τραχηλικού επιθηλίου συμπληρωματικώς με το βαθμό της δυσπλασίας όπως προκύπτει από την εξέταση ύστερα από την κλασική χρώση αιματοξυλίνης-ηωσίνης, καθώς και να συγκρίνουμε ην έκφραση αυτή, στον πυρήνα και το κυτταρόπλασμα, μεταξύ των κυττάρων των δυσπλαστικών βλαβών και του διηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.