Μακροοικονομικές και κλαδικές επιπτώσεις ενός ενεργειακού φόρου στην Ελλάδα

Abstract

The problem of climate change has occupied environmental economists to a large extent over the last decade. Among various economic and legal instruments that have been proposed for dealing with or mitigating the phenomenon, the imposition of energy taxation is of particular interest. Energy taxes are considered as a cost-effective instrument for reducing greenhouse gas emissions. Nonetheless, there are only few countries that proceeded to their implementation, due to the possible negative effects that may arise from their imposition. In this dissertation, the macroeconomic and sectoral effects, accruing from the imposition of an energy tax in Greece, are examined. For this purpose, an input-output model of the Greek economy has been developed, whose structure is based on the environmental input-output tables of the Greek economy. In the model, the imposition of an energy tax is being examined under eight different scenarios, whose differentiation is due to either the different - depending on the case - level of the energy tax or the exemption of branches or energy inputs from energy taxation. The empirical results show that the effects on the economic variables are mostly positive. Some of the empirical results are summarized in the following: It has been proved that, the level of prices rises, while the imposition of a progressive tax generates greater variations in the economic variables, compared to the case of a constant tax imposition. In addition, the implementation of energy taxation exemptions in various mild forms of energy induces minimal changes in variables. At last, the exemption of branches with high-energy consumption from the imposition of an energy tax causes a smaller shock for the Greek economy related to the case of the low-energy consumption branches exemption or the case of a common energy tax imposition in all branches.

Το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής απασχόλησε τους οικονομολόγους του περιβάλλοντος σε μεγάλο βαθμό κατά την τελευταία δεκαετία περίπου. Ανάμεσα στα διάφορα οικονομικά και νομικά εργαλεία που προτάθηκαν για την αντιμετώπιση ή το μετριασμό του φαινομένου, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιβολή της ενεργειακής φορολογίας. Οι ενεργειακοί φόροι θεωρούνται ως ένα οικονομικά αποτελεσματικό εργαλείο για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Παρόλα αυτά, ελάχιστες είναι οι χώρες που προχώρησαν στην εφαρμογή τους, λόγω των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων που μπορεί να προκύψουν από την επιβολή τους. Στην παρούσα διατριβή εξετάζονται οι μακροοικονομικές και κλαδικές επιπτώσεις που απορρέουν από την επιβολή ενός ενεργειακού φόρου στην Ελλάδα. Για το σκοπό αυτό, αναπτύσσεται ένα υπόδειγμα εισροών-εκροών της ελληνικής οικονομίας, η δομή του οποίου βασίζεται στους περιβαλλοντικούς πίνακες εισροών-εκροών της ελληνικής οικονομίας. Στο υπόδειγμα εξετάζεται η επιβολή ενός ενεργειακού φόρου κάτω από οκτώ διαφορετικά σενάρια, των οποίων η διαφοροποίηση έγκειται είτε στο διαφορετικό ύψος του ενεργειακού φόρου, είτε στην κατά περίπτωση εξαίρεση κλάδων ή ενεργειακών εισροών από την ενεργειακή φορολογία. Τα εμπειρικά αποτελέσματα δείχνουν ότι οι επιπτώσεις πάνω στις αξίες των οικονομικών μεταβλητών είναι ως επί τω πλείστων θετικές. Ορισμένα από τα εμπειρικά αποτελέσματα συνοψίζονται στα εξής: Αποδεικνύεται ότι, το επίπεδο των τιμών αυξάνεται, ενώ η επιβολή ενός προοδευτικού φόρου προκαλεί μεγαλύτερες μεταβολές στις οικονομικές μεταβλητές, σε σύγκριση με την περίπτωση επιβολής ενός σταθερού φόρου. Ακόμη, η εφαρμογή εξαιρέσεων από την ενεργειακή φορολογία διαφόρων ήπιων μορφών ενέργειας προκαλεί ελάχιστες μεταβολές στις μεταβλητές. Τέλος, η εξαίρεση των κλάδων με υψηλή ενεργειακή κατανάλωση από την επιβολή του ενεργειακού φόρου προκαλεί μικρότερο σοκ στην ελληνική οικονομία σε σχέση με την περίπτωση εξαίρεσης των κλάδων με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση ή στην περίπτωση που ο ενεργειακός φόρος είναι κοινός για όλους τους κλάδους.