Μελέτη της στάσης των συγγενών των ασθενών με νόσο Alzheimer και συναφή ανοϊκα σύνδρομα απέναντι στην ευθανασία

Abstract

Introduction: Alzheimer's disease (AD) is the most prevalent form of dementia, characterized by progressive memory loss and increasing dependence on third parties. This condition places a substantial emotional and financial burden on the family environment. Despite the prohibition of euthanasia in Greece, it remains a subject of discourse, particularly in the context of the progressive depersonalization of patients and the consequent burden on their relatives. Aim: The objective of this study is to examine the attitudes of the relatives of patients who lives with dementia and AD toward euthanasia. Material & Methods: The study encompasses four distinct groups of participants: relatives of patients with early, moderate, and advanced stages of AD, along with a control group comprising individuals without AD patients. The sample consists of 171 relatives and 86 subjects in the control group, and it was collected between January 2023 and January 2025. The following instruments were utilized for data collection: the Mini-Mental State Examination (MMSE) for cognitive function evaluation, the Barthel Index (BI) for functional autonomy assessment, the Geriatric Depression Scale (GDS) for the assessment of depressive symptomatology, and the End-of-Life Attitudes Scale (EAS) for attitudes towards euthanasia. Results: The EAS questionnaire has high internal consistency (a=0.949). 79.5% of the sample is in favor of euthanasia. This attitude is not ultimately influenced by the disease itself (p>0.05). The demographic characteristics that determined the opinions of the sample are age, educational level, marital status, and religion. Relatives of patients who are depressed are more positive about euthanasia, while those who have fully dependent relatives and live with them are less positive about the possibility of losing them. Conclusions: The study's findings, while not conclusive, offer insights into the complex interplay between personal beliefs, familial dynamics, and end-of-life decisions. While the proportion of individuals in favor of euthanasia is notably high, the attitudes of relatives of AD patients are predominantly influenced by bioethical concerns and demographic factors, rather than the nature of the disease itself.

Εισαγωγή: Η Νόσος Alzheimer (ΝΑ) αποτελεί την πιο συχνή μορφή άνοιας, οδηγώντας σε προοδευτική απώλεια μνήμης και αυξανόμενη εξάρτηση από τρίτους, γεγονός που συνεπάγεται σημαντική συναισθηματική και οικονομική επιβάρυνση για το οικογενειακό περιβάλλον. Παρότι η ευθανασία παραμένει απαγορευμένη στην Ελλάδα, αποτελεί αντικείμενο συζήτησης, ιδίως στο πλαίσιο της προοδευτικής αποπροσωποποίησης των ασθενών και της επιβάρυνσης των συγγενών τους. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της στάσης των συγγενών των ασθενών που ζουν με ΝΑ και συναφή ανοϊκά σύνδρομα απέναντι στην ευθανασία. Υλικό & Μέθοδος: Η μελέτη περιλαμβάνει τέσσερις ομάδες συμμετεχόντων: συγγενείς ασθενών με ΝΑ σε πρώιμο, μέτριο και προχωρημένο στάδιο, και μια ομάδα ελέγχου χωρίς ασθενείς με ΝΑ. Το δείγμα αποτελείται από 171 συγγενείς και 86 άτομα στην ομάδα ελέγχου και η συλλογή δεδομένων έγινε μεταξύ Ιανουαρίου 2023 και Ιανουαρίου 2025. Για τη συλλογή χρησιμοποιήθηκαν τα ακόλουθα εργαλεία: MMSE για τη γνωστική λειτουργία, Barthel Index για τη λειτουργική αυτονομία, GDS για το επίπεδο καταθλιπτικής συμπτωματολογίας και EAS για τη στάση απέναντι στην ευθανασία. Αποτελέσματα: Το ερωτηματολόγιο EAS έχει υψηλή εσωτερική συνέπεια (a=0,949). Το 79,5% του δείγματος τάσσεται υπέρ της ευθανασίας. Η στάση αυτή δεν επηρεάζεται τελικά από την ίδια την ασθένεια (p>0,05). Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά που καθόρισαν τις απόψεις του δείγματος είναι η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, η οικογενειακή κατάσταση και η θρησκεία. Ενώ, οι συγγενείς ασθενών που εμφανίζουν κατάθλιψη είναι πιο θετικοί στην ευθανασία ενώ αυτοί που έχουν πλήρως εξαρτημένους συγγενείς και ζουν μαζί τους είναι λιγότερο θετικοί στο ενδεχόμενο απώλειάς τους. Συμπεράσματα: Παρόλο που το ποσοστό υπέρ της ευθανασίας είναι ιδιαίτερα υψηλό, η στάση των συγγενών ασθενών με ΝΑ αποδίδεται σε ζητήματα βιοηθικής και σε δημογραφικούς παράγοντες παρά στην ίδια τη νόσο.