Aνάπτυξη δεξιοτήτων κι αξιολόγηση του γραπτού λόγου μέσω της διδασκαλίας πολυτροπικών κειμένων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση: μελέτη περίπτωσης με μαθητές 10-12 ετών

Abstract

This doctoral dissertation examines the cultivation of elementary school students’ writing skills through the teaching of multimodal texts, analyzing theoretical and practical aspects of language development and instruction. The theoretical part presents key approaches to language development, including behaviorism, the biological-genetic model and social interaction. Additionally, it explores linguistic levels (morphology, syntactic awareness, phonology, semantics, pragmatics) with emphasis on semantic relations (e.g., polysemy, synonymy). It further analyzes reading models and influencing factors, linking literacy to the pedagogical use of multimodal texts that integrate verbal and visual elements. The research highlights the effectiveness of teaching multimodal texts in the educational process, emphasizing their positive impact on comprehension, production, and the development of students’ writing skills by fostering interest and creativity, enhancing content, vocabulary, coherence, and structure. Moreover, the selection of topics (nutrition, devices, family, peace-war) that resonate with students amplifies their performance, as personal interest acts as motivation. Finally, differences between genders—in favor of girls—and statistically significant variations across terms were observed, along with a positive correlation between performance and five questionnaire statements.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζει την καλλιέργεια του γραπτού λόγου των μαθητών δημοτικής εκπαίδευσης μέσω της διδασκαλίας πολυτροπικών κειμένων, αναλύοντας θεωρητικές και πρακτικές πτυχές της γλωσσικής ανάπτυξης και διδασκαλίας. Στο θεωρητικό σκέλος παρουσιάζονται οι βασικές προσεγγίσεις στη γλωσσική ανάπτυξη, όπως ο συμπεριφορισμός, το βιολογικό-γενετικό μοντέλο κι η κοινωνική αλληλεπίδραση. Επιπλέον, εξετάζονται τα επίπεδα της γλώσσας (μορφολογία, συντακτική επίγνωση, φωνολογία, σημασιολογία, πραγματολογία) και δίδεται έμφαση στις σημασιολογικές σχέσεις (π.χ. πολυσημία, συνωνυμία). Στη συνέχεια, αναλύονται τα μοντέλα ανάγνωσης κι οι παράγοντες επίδρασης, ενώ ο γραμματισμός συνδέεται με τη διδακτική χρήση των πολυτροπικών κειμένων, που συνδυάζουν λεκτικά κι οπτικά στοιχεία. Το ερευνητικό σκέλος υπογραμμίζει την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας των πολυτροπικών κειμένων στην εκπαιδευτική διαδικασία, επισημαίνοντας τη θετική τους επίδραση στην κατανόηση, στην παραγωγή και στην ανάπτυξη του γραπτού λόγου των μαθητών καλλιεργώντας το ενδιαφέρον και τη δημιουργικότητα, ενισχύοντας το περιεχόμενο, το λεξιλόγιο, τη συνοχή και τη δομή των γραπτών τους. Ακόμη, η επιλογή θεμάτων (διατροφή, συσκευές, οικογένεια, ειρήνη-πόλεμος) που ενδιαφέρουν τους μαθητές επιτείνει την απόδοσή τους, αφού το προσωπικό ενδιαφέρον να λειτουργεί ως κίνητρο. Τέλος, διαπιστώθηκαν διαφορές μεταξύ των φύλων - υπέρ των κοριτσιών - αλλά και στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριμήνων, ενώ διαπιστώθηκε θετική συσχέτιση της επίδοσης με πέντε δηλώσεις του ερωτηματολογίου.