Οστικός μεταβολισμός σε διαταραχές της θυρεοειδικής λειτουργίας

Abstract

The thyroidopathies associated with abnormal thyroid hormone levels (either high or low) have a determinant impact on bone metabolism. The therapeutic correction of such situations seems to restore normal bone function. The aim of this thesis was to evaluate the medium-term correspondence of the skeletal system after therapeutic restoration of normal thyroid levels in hyper and hypothyroid patients. For this purpose, we monitored the trimestrial change of the contemporary bone markers and the semestrial change of the bone density in 52 women with thyroidopathy, for a total period of two years. These patients were distributed in 4 subgroups (A: 19 patients at the age of 35.9±13.8 years with clinical hyperthyroidism, B: 6 patients, 42.3±11.3 years, with endogenous subclinical hyperthyroidism, C: 14 patients, 44.9±11 years, with clinical hypothyroidism and D: 13 patients, 48.2±10.3 years, with subclinical hypothyroidism). All groups, with the exception of group B, had some kind of therapeutic intervention to achieve normal thyroid function. The objective of the therapeutic intervention was achieved in all subgroups by the first trimester of follow-up. In clinically hyperthyroid patients, the reduction of free Τ4 was accompanied by reduction in the corrected calcium (Ca (corr) p<0.01), increase of parathyroid hormone (PTH p<0.01), continuous reduction of osteoclastic markers (serum ΝΤΧ p<0.01, urine ΝΤΧ p<0.05) and increase in bone specific alkaline phosphatase (bsALP p<0.05) by the first trimester of follow-up. Bone Gla Protein began to decrease constantly 6 months after treatment initiation and thereforth (BGP p<0.05). Calcium remained in lower levels throughout the study, while PTH and bsALP began to decrease after a half-year period. In the same interval, 25 hydroxyvitamine D decreased in an opposite manner (p<0.01) in relation to PTH, and the active metabolite, 1,25 dihydroxyvitamine D, increased (p<0.05). In our study group of hyperthyroid patients a change in calcitonin, insulin growth factor 1 (IGF -1), tumor necrosis factor a (TNFa) and leptin was not observed, while interleukin 6 (IL -6) decreased in a subgroup of patients with high serum levels at baseline. These changes were followed by an increase in the bone mineral density of the femur neck by the first year of follow-up (p < 0.01). No change was observed in subgroup B. Subgroup C, as well as subgroup D, presented similar changes of markers during the study period. PTH did not present statistically important fluctuations, while the osteoclastic markers showed a progressive increase, statistically significant after 18 months of intervention (p<0.01).

Οι διαταραχές των θυρεοειδικών ορμονών, είτε αυτές χαρακτηρίζονται από υπερέκκριση είτε από ανεπάρκεια, ασκούν καταλυτική επίδραση στον οστικό μεταβολισμό. Η θεραπευτική αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων φαίνεται ότι αποκαθιστά την ομαλή οστική λειτουργία. Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν η μελέτη της μεσοπρόθεσμης ανταπόκρισης του σκελετικού συστήματος στη θεραπευτική επίτευξη ευθυρεοειδισμού σε υπερ- και υποθυροειδικές ασθενείς. Για το λόγο αυτό παρακολουθήθηκε η ανά τρίμηνο μεταβολή των σύγχρονων δεικτών οστικού μεταβολισμού και η ανά εξάμηνο μεταβολή της οστικής μάζας σε 52 γυναίκες με θυρεοειδοπάθεια, για συνολικό διάστημα έως 2 έτη. Οι ασθενείς αυτές κατανεμήθηκαν σε 4 υποομάδες (Α: 19 ασθενείς ηλικίας 35,9±13,8 ετών με κλινικό υπερθυρεοειδισμό, Β: 6 ασθενείς 42,3±11,3 ετών με ενδογενή υποκλινικό υπερθυρεοειδισμό, Γ: 14 ασθενείς 44,9±11 ετών με κλινικό υποθυρεοειδισμό και Δ: 13 ασθενείς 48,2±10,3 ετών με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό). Όλες οι ομάδες εκτός της ομάδας Β έλαβαν θεραπευτική αγωγή προς επίτευξη ευθυρεοειδισμού. Ο στόχος της θεραπευτικής αγωγής επιτεύχθηκε σε όλες τις υποομάδες από το πρώτο τρίμηνο αγωγής. Στις κλινικά υπερθυρεοειδικές ασθενείς η μείωση της ελεύθερης Τ4 συνοδεύτηκε από μείωση του διορθωμένου ασβεστίου (Ca(corr) p<0,01), αύξηση της παραθορμόνης (PTH p<0,01), συνεχή μείωση των οστεοκλαστικών δεικτών (ΝΤΧ ορού p<0,01, ΝΤΧ ούρων p<0,05) και αύξηση της αλκαλικής φωσφατάσης οστών (bsALP p<0,05) από το πρώτο τρίμηνο αγωγής. Η οστεοκαλσίνη άρχισε να μειώνεται σταθερά από τους 6 μήνες και μετά (BGP p<0,05). Το ασβέστιο παρέμεινε σε χαμηλότερα επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια τη μελέτης, η PTH και η bsALP άρχισαν να μειώνονται μετά το εξάμηνο. Στο πρώτο εξάμηνο η 25 υδροξυβιταμίνη D μειώθηκε κατοπτρικά (p<0,01) σε σχέση με την PTH, και ο ενεργός της μεταβολίτης 1,25 διυδροξυβιταμίνη D αυξήθηκε (p<0,05). Στη δική μας ομάδα υπερθυρεοειδικών ασθενών δεν παρατηρήθηκε μεταβολή στην καλσιτονίνη, τον ινσουλινόμορφο αυξητικό παράγοντα 1 (IGF-1), τον παράγοντα νέκρωσης όγκων α (TNFa) και τη λεπτίνη, ενώ η ιντερλευκίνη (IL-6) μειώθηκε σε μία υποομάδα υπερθυρεοειδικών ασθενών με υψηλές τιμές σε βασικές συνθήκες. Οι μεταβολές αυτές ακολουθήθηκαν από αύξηση της οστικής μάζας του αυχένα του μηριαίου από το πρώτο έτος παρακολούθησης (p<0,01). Καμία μεταβολή δεν παρατηρήθηκε στην ομάδα Β. Τόσο η υποομάδα του κλινικού όσο και αυτή του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού παρουσίασαν παρόμοιες μεταβολές κατά τη διάρκεια της διετίας. Η PTH δεν παρουσίασε σημαντικές διακυμάνσεις, ενώ οι οστεοκλαστικοί δείκτες παρουσίασαν μια σταδιακή αύξηση, σημαντική μετά τους 18 μήνες αγωγής (p<0,01).