Διερεύνηση συνθηκών υγείας και ασφάλειας της εργασίας μεταναστών έναντι γηγενών εργαζομένων

Abstract

Introduction: Migration is multi-dimensional and multi-layered. It is not only a modern phenomenon, but a dynamic process that is affected by the political, social and economic changes that are taking place around the world and is reflected in population movements. After researching the international literature, it emerged that there are no studies in Greece that investigate and compare the health and safety working conditions between immigrants and Greek workers. In addition, it was observed that insufficient or inappropriate protective equipment was provided, limited insurance coverage, as well as higher occupational accident rates among immigrants than native workers. As a consequence, this specific study aims to compare and highlight - in Greek area - any differentiations due to gender, race or ethnicity among others. Purpose: To investigate the working conditions, as well as the differences between migrant workers and native workers, and in particular, the risks they face in their work environment. Methodology: A secondary analysis of the data of the study "Investigation, recording and analysis of the inequalities of access of immigrants living in Greece to health services" (THALIS-MIS 377228) was carried out and then a comparison of the findings with the corresponding data from the Hellenic Statistical Service (EL. STAT .). Furthermore, the data of (THALIS-MIS 377228) were compared with the corresponding data from the Labor Inspection Body and the Electronic National Social Security Agency (e-EFKA). Subsequently, the sample of the present study was collected from Primary Health Care structures of the 2nd Ministry of Health. As long as they met the criteria that had been set from the beginning, adult Greeks and immigrant workers answered the questionnaire and then, they participated in an individual interview voluntarily, maintaining their anonymity. The analysis of the quantitative data was carried out with descriptive statistics and was done with IBM SPSS 21.0, while the corresponding qualitative data with the process of thematic analysis. Results: The results of the Secondary analysis of the data of the study (THALIS-MIS 377228) with the corresponding data from ELSTAT, showed that occupational accidents among men and especially among immigrants are more common, as well as the professional groups that suffered more from health problems related with work, they were "Skilled artisans and practitioners of related professions", "Operators of industrial facilities, machinery and equipment and assembly" as well as "Unskilled workers, handymen and small trades".On the contrary, the lowest percentage of occurrence of health problems was found in "Professionals" and "Office workers" (4.3 and 4.2%), respectively. In the present study, the total number of questionnaires initially distributed was 564, of which 544 were completed (96.45% response rate). 80.9% of the participants were Greek (n=440) while immigrants were the 19.1% of the sample (n=104). The largest percentage came from Albania (51.9%), 8.7% from Bangladesh and Pakistan, 6.7% from Georgia, 5.8% from Bulgaria, 3.8% from Romania and from 1-2.9% from England, Saint Dominic, Egypt, Armenia, Afghanistan, UAE, Jordan, Nigeria, Ukraine and Poland. The average duration of migrants’ stay in Greece was 19 years. A higher percentage of full-time employment was found among natives (89%), compared to immigrants (67%) at a statistically significant level (p=0.000). Insurance coverage among Greek amounted to 98.4% compared to 87% for immigrants. A statistically significantly higher (p=0.004) percentage of occupational accidents was found among immigrants (27.9%) compared to Greek (15.2%). The construction industry, in which more immigrants work, was found to be responsible for more accidents. Also, a higher rate of relevance in terms of the subject of work was observed among Greek compared to immigrants, who are mainly employed in technical occupations or as unskilled workers. Regarding the interviews, 36 were conducted, of which 22 were Greeks and 14 immigrants. The average age of Greek was 43.5 years, with 68.1% women. and 95.2% have full insurance coverage. As far as the provided protective equipment at work, 14 answered positively, 7 negatively and 1 that it is not needed. In addition, although initially only 6 occupational accidents were reported during the interview, 5 more occurred, which were not reported by them to the insurance company. Regarding immigrants, their average age was 47.8 years, with 57.2% women and an average stay in Greece of 23.2 years. In particular, 9 immigrants were from Albania, 1 from Romania, 2 from Bulgaria, 1 from Georgia and 1 from Moldova. The evaluation of their ability in Greek language indicated in 1 excellent case, 3 very good, 6 good and 4 average. The insurance rate among immigrants was 57.1% and regarding whether they received protective equipment at their workplace, 8 answered positively, 5 negatively and 1 that it was not needed. The main reasons that prompted them to migrate in descending order were economic (50%), war conditions (35.7%) and fear (28.5%). Also, 64.2% of immigrants characterized their settlement conditions in Greece as difficult. In comparison, Greek were more likely to work full-time, receive more education upon taking up their duties, and be provided with more personal protective equipment than immigrants. Although only three occupational accidents - purely among Greeks - were reported during the interviews, with only one reported to the insurance body. However, they also mentioned other injuries while working, which they did not want to mention further. Conclusions: According to the findings of the present study it appears that immigrants face more unfavorable working conditions compared to Greek. Further studies are deemed necessary in order to ensure additional knowledge about the working conditions of immigrants compared to those of indigenous.

Εισαγωγή: Η μετανάστευση είναι πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη. Δεν αποτελεί μόνο σύγχρονο φαινόμενο, αλλά μια δυναμική διαδικασία που επηρεάζεται από τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές οι οποίες συντελούνται ανά τον κόσμο και αποτυπώνεται στις μετακινήσεις πληθυσμών. Ύστερα λοιπόν, από ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας προέκυψε πως δεν εντοπίζονται στον ελλαδικό χώρο μελέτες που να διερευνούν και να συγκρίνουν τις συνθήκες υγείας και ασφάλειας της εργασίας μεταξύ μεταναστών κι Ελλήνων εργαζομένων. Επιπλέον, παρατηρήθηκαν ελλιπή ή ακατάλληλα προστατευτικά μέσα, περιορισμένη ασφαλιστική κάλυψη, καθώς επίσης κι υψηλότερα ποσοστά εργατικών ατυχημάτων μεταξύ μεταναστών έναντι γηγενών εργαζομένων. Ως επακόλουθο, η συγκεκριμένη μελέτη επισκόπησης και συσχέτισης, στοχεύει στη σύγκριση και ανάδειξη τυχόν ιδιαιτεροτήτων - στον ελλαδικο χώρο - οι οποίες οφείλονται στο φύλο, τη φυλή ή την εθνικότητα μεταξύ άλλων. Σκοπός: H διερεύνηση των συνθηκών εργασίας, καθώς και των διαφορών που υφίστανται οι εργαζόμενοι μετανάστες έναντι των γηγενών εργαζομένων και ειδικότερα, των κινδύνων που αντιμετωπίζουν στο εργασιακό τους περιβάλλον. Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε δευτερογενής ανάλυση των δεδομένων της μελέτης "Διερεύνηση, καταγραφή και ανάλυση των ανισοτήτων πρόσβασης των μεταναστών που ζουν στην Ελλάδα σε υπηρεσίες υγείας" (ΘΑΛΗΣ-MIS 377228) κι έπειτα σύγκριση των ευρημάτων με τα αντίστοιχα δεδομένα από την Ελληνικη Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛ. ΣΤΑΤ.). Ακόμη, τα δεδομένα της (ΘΑΛΗΣ-MIS 377228) συγκρίθηκαν με αντίστοιχα δεδομένα από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας και τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ). Εν συνεχεία, το δείγμα της παρούσας μελέτης συλλέχθηκε από δομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας της 2ης ΥΠΕ. Εφόσον, πληρούσαν τα κριτήρια που είχαν τεθεί εξαρχής, ενήλικες Έλληνες και μετανάστες εργαζόμενοι, συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο και στη συνέχεια συμμετείχαν σε ατομική συνέντευξη εθελοντικά, διατηρώντας την ανωνυμία τους. Η ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων πραγματοποιήθηκε με περιγραφική στατιστική και έγινε με το IBM SPSS 21.0, ενώ τα αντίστοιχα ποιοτικά δεδομένα με τη διαδικασία της θεματικής ανάλυσης. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της Δευτερογενούς ανάλυσης των δεδομένων της μελέτης (ΘΑΛΗΣ-MIS 377228) με τα αντίστοιχα δεδομένα από την ΕΛΣΤΑΤ, ανέδειξαν πως τα εργατικά ατυχήματα μεταξύ ανδρών και ειδικότερα μεταξύ μεταναστών είναι συνηθέστερα, καθώς κι οι επαγγελµατικές οµάδες που υπέφεραν περισσότερο από προβλήµατα υγείας που σχετίζονται µε την εργασία, ήταν οι «Ειδικευµένοι τεχνίτες και οι ασκούντες συναφή επαγγέλµατα», οι «Χειριστές βιοµηχανικών εγκαταστάσεων, µηχανηµάτων και εξοπλισµού και συναρµολόγησης» καθώς και οι «Ανειδίκευτοι εργάτες, χειρώνακτες και µικροεπαγγελµατίες». Αντίθετα, το χαµηλότερο ποσοστό εµφάνισης προβληµάτων υγείας εντοπίστηκε στους «Επαγγελµατίες» και τους «Υπαλλήλους γραφείου» (4,3 και 4,2%), αντίστοιχα. Στην παρούσα μελέτη, ο συνολικός αριθμός των ερωτηματολογίων που μοιράστηκαν αρχικά ήταν 564, εκ των οποίων συμπληρώθηκαν τα 544 (ποσοστό απόκρισης 96,45%). Ο μελετώμενος πληθυσμός αποτελείται από 544 Έλληνες και μετανάστες. Οι Έλληνες αποτελούν το 80,9% του δείγματος (n=440) ενώ οι μετανάστες το 19,1% του δείγματος (n=104). Tο μεγαλύτερο ποσοστό προέρχονταν από την Αλβανία (51,9%), το 8,7% από το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν, το 6,7% από τη Γεωργία, το 5,8% από τη Βουλγαρία, το 3,8% από τη Ρουμανία και από 1-2,9% από Αγγλία, Άγιο Δομίνικο, Αίγυπτο, Αρμενία, Αφγανιστάν, Η.Α.Ε., Ιορδανία, Νιγηρία, Ουκρανία και Πολωνία. Ο μέσος χρόνος παραμονής των μεταναστών στην Ελλάδα ήταν 19 έτη. Βρέθηκε υψηλότερο ποσοστό πλήρους απασχόλησης μεταξύ γηγενών (89%), έναντι των μεταναστών (67%) σε στατιστικά σημαντικό επίπεδο (p=0.000). Η ασφαλιστική κάλυψη μεταξύ των Ελλήνων ανήλθε σε 98,4% έναντι 87,5% για τους μετανάστες. Στατιστικά σημαντικά υψηλότερο (p=0.004) ποσοστό εργατικών ατυχημάτων εντοπίστηκε μεταξύ μεταναστών (27,9%) συγκριτικά με τους Έλληνες (15,2%). Ο κλάδος των κατασκευών, στον οποίο εργάζονται περισσότεροι μετανάστες, βρέθηκε να ευθύνεται για τα περισσότερα ατυχήματα. Επίσης, παρατηρήθηκε υψηλότερο ποσοστό συνάφειας ως προς το αντικείμενο εργασίας μεταξύ των Ελλήνων έναντι των μεταναστών, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε τεχνικά επαγγέλματα ή ως ανειδίκευτοι εργάτες. Αναφορικά με τις συνεντεύξεις, διενεργήθηκαν 36, εκ των οποίων 22 ήταν Έλληνες και 14 μετανάστες. Ο μέσος όρος ηλικίας των Ελλήνων ήταν τα 43.5 έτη, με το 68,1% να είναι γυναίκες και το 95,2% να έχει ασφαλιστική κάλυψη. Σχετικά με το εάν τους παρέχεται προστατευτικός εξοπλισμός 14 απάντησαν θετικά, 7 αρνητικά και 1 πως δεν προβλέπεται. Επιπροσθέτως, αν κι αρχικά αναφέρθηκαν μόλις 6 εργατικά ατυχήματα κατά τη διάρκεια της συνέντευξης προέκυψαν ακόμη 5, τα οποία δε δηλώθηκαν από τους ίδιους στον ασφαλιστικό φορέα. Αναφορικά με τους μετανάστες, ο μέσος όρος ηλικίας τους ήταν τα 47.8 έτη, με το 57,2% να είναι γυναίκες και μέσο όρο παραμονής στην Ελλάδα τα 23,2 έτη. Ειδικότερα, 9 μετανάστες προέρχονταν από την Αλβανία, 1 από τη Ρουμανία, 2 από τη Βουλγαρία, 1 από τη Γεωργία και 1 από τη Μολδαβία. Η αξιολόγηση της ικανότητάς του στην ελληνική γλώσσα, υπέδειξε σε 1 περίπτωση εξαιρετική, 3 πολύ καλή, 6 καλή και 4 μέτρια. Το ποσοστό ασφάλισης μεταξύ μεταναστών κυμάνθηκε στο 57,1% και σχετικά με το αν λάμβαναν προστατευτικό εξοπλισμό στο χώρο εργασίας του, 8 απάντησαν θετικά, 5 αρνητικά και 1 πως δε χρειαζόταν. Οι κυριότεροι λόγοι που τους ώθησαν στη μετανάστευση κατά φθίνουσα σειρά ήταν οι οικονομικοί (50%), οι εμπόλεμες συνθήκες (35,7%) κι ο φόβος (28,5%). Επίσης, το 64,2% χαρακτήρισε τις συνθήκες εγκατάστασής τους στην Ελλάδα ως δύσκολες. Συγκριτικά, όπως προέκυψε, οι Έλληνες εργάζονταν σε υψηλότερο ποσοστό με πλήρη απασχόληση, λάμβαναν σε υψηλότερο ποσοστό εκπαίδευση με την ανάληψη των καθηκόντων τους και τους παρέχονταν σε υψηλότερο ποσοστό μέσα ατομικής προστασίας, έναντι των μεταναστών. Αν και μόλις τρία εργατικά ατυχήματα - αμιγώς μεταξύ Ελλήνων - δηλώθηκαν κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων, με μόλις το ένα να δηλώθηκε στον ασφαλιστικό φορέα. Ωστόσο, αναφέρθηκαν και σε άλλους τραυματισμούς εν ώρα εργασίας, που όμως δε θέλησαν να αναφερθούν περαιτέρω. Συμπεράσματα: Σύμφωνα με τα ευρήματα της παρούσας μελέτης, φαίνεται πως οι εργαζόμενοι μετανάστες αντιμετωπίζουν δυσμενέστερες συνθήκες εργασίας συγκριτικά με τους Έλληνες. Περαιτέρω μελέτες κρίνονται απαραίτητες προκειμένου να εξασφαλιστεί επιπλέον γνώση για τις εργασιακές συνθήκες των μεταναστών συγκριτικά με αυτές των Ελλήνων.