Radical Science Journal και Undercurrents: όψεις του βρετανικού κινήματος της ριζοσπαστικής επιστήμης

Abstract

Since the end of the 1960s, in parallel to the global development of the social and political movements in America, Britain and elsewhere in Europe the radical science movements begin to emerge. These movements' main target is to critique the abuses of science, its mode of production and some of the established ideas in regard to its epistemic content. My dissertation focuses on the British radical science movement which was developed, largely, during the 1970s, and in particular on two of the main journals of the movement: Radical Science Journal and Undercurrents. Radical Science Journal drew ideas foremost from the work of Karl Marx and the marxist tradition attempted to undermine the idea of a “neutral” science and the popular distinction of “use/abuse” of science. According to the contributors of Radical Science Journal, the content of science is not determined exclusively by epistemic but by social factors. They argued that the mainstream social relations, namely the social and economic relations of capitalism, shape the scientific discourse. During the 1970s, concurrently to the development of Radical Science Journal’s ideas, the ideas of the sociology of the scientific knowledge and of the School of Edinburgh took form. The dissertation examines the historical and theoretical connections between Edinburgh and Radical Science Journal and designates the fact that the idea that science is socially constructed, was produced not only in the field of the Science and Technology Studies, but through radical Science Journal and in a different way and through alternative paths, in the context of the British radical science movement. Undercurrents, on the other hand, was a radical science which didn’t have the ideological commitments of Radical Science Journal. It was dedicated to ecology, alternative technologies and ‘fringe science’. The dissertation focuses, mainly, on fringe science in Undercurrents, namely, the ideas and practices which escape mainstream scientific analyses and touch on occultism and metaphysics. In contrast to the American radical science movement, we show that in the British case, fringe science and New Age ideas, acquire radical nature and transform to radical science.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, παράλληλα με την διεθνή ανάπτυξη των κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων στην Αμερική, την Μ.Βρετανία και αλλού διαμορφώνονται τα κινήματα της ριζοσπαστικής επιστήμης. Τα εν λόγω κινήματα, έχουν ως άξονά τους την κριτική στη χρήση, τον τρόπο παραγωγής και το περιεχόμενο της επιστήμης και της τεχνολογίας.Η παρούσα διατριβή εστιάζει στο Βρετανικό κίνημα της ριζοσπαστικής επιστήμης που διαμορφώθηκε, κυρίως, τη δεκαετία του 1970, και πιο συγκεκριμένα σε δύο από τα κύρια περιοδικά του κινήματος: Το Radical Science Journal και το Undercurrents. Το Radical Science Journal αντλώντας ιδέες πρωτίστως από το έργο του Καρλ Μαρξ και την μαρξιστική παράδοση επιχείρησε να υπονομεύσει την εδραιωμένη ιδέα περί "ουδετερότητας" της επιστήμης και το δημοφιλές σχήμα της "χρήσης/κατάχρησης" της επιστήμης. Σύμφωνα με τους συντάκτες του Radical Science Journal, το περιεχόμενο της επιστήμης δεν καθορίζεται αποκλειστικά από επιστημικούς όρων αλλά από κοινωνικούς. Ισχυρίζονταν ότι οι κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις, δηλαδή οι κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις του καπιταλιστικού συστήματος, διαμορφώνουν τον επιστημονικό λόγο στην ολότητά του. Παράλληλα με τις ιδέες του Radical Science Journal, στο πλαίσιο του κλάδου των STS αναπτύχθηκαν οι ιδέες της κοινωνιολογίας της επιστημονικής γνώσης και της Σχολής του Εδιμβούργου. Η διατριβή διερευνά τις ιστορικές και θεωρητικές συσχετίσεις ανάμεσα στο Εδιμβούργο και το Radical Science Journal και αναδεικνύει το γεγονός ότι η ιδέα περί της κοινωνικής συγκρότησης της επιστήμης, μέσω του Radical Science Journal και του Βρετανικού κινήματος της ριζοσπαστικής επιστήμης παράγεται με διαφορετικό τρόπο και από άλλες αφετηρίες εκτός του επίσημου κλάδου των Σπουδών Επιστήμης και ΤεχνολογίαςΤο Undercurrents, από την άλλη, ήταν ένα ριζοσπαστικό περιοδικό χωρίς τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά που χαρακτήριζαν το Radical Science Journal. Ήταν αφιερωμένο στην οικολογία, τις εναλλακτικές τεχνολογίες και την "περιθωριακή" επιστήμη (fringe science). Η διατριβή εστιάζει, κυρίως, στο ζήτημα της περιθωριακής επιστήμης στο Undercurrents, δηλαδή, στις ιδέες που διαφεύγουν από τις αναλύσεις της κυρίαρχης επιστήμης και εφάπτονται στον αποκρυφισμό και την μεταφυσική. Σε αντίθεση με το Αμερικανικό κίνημα ριζοσπαστικής επιστήμης, δείχνουμε ότι στην Βρετανική περίπτωση, η περιθωριακή περίπτωση και οι New Age ιδέες, αποκτούν ριζοσπαστικό πολιτικό χαρακτήρα και ανάγονται σε ριζοσπαστική επιστήμη.