Αναπαραστάσεις της ετεροτοπίας, της ουτοπίας και της δυστοπίας σε χορογραφικές προσεγγίσεις από τη δεκαετία του "80 μέχρι και σήμερα: μία συγκριτική μελέτη ανάμεσα σε χορογραφικά έργα της Ευρώπης και της Ελλάδας

Abstract

In the last decades, dance has established a special and complex connection with society, which has evolved into an action-reaction relationship. In the context of the postmodern situation in culture and the arts, dance has more emphatically acquired a social and political character, as dance performances often function as a commentary on the given social, political, and cultural context. In particular, the concepts of heterotopia, utopia, and dystopia are directly related to society, since they can be considered to be a different, allegorical response to social issues. This thesis studies how the concepts of "heterotopia", "utopia" and "dystopia" can be the central axis of representation in contemporary dance performances, and how, through the representation of the above "places", dance performances can criticize society. Particular importance in the research is given to two elements that have catalytic importance for dance and the concepts of heterotopia, utopia, and dystopia: the place and the body which have particularly occupied the scientific searches of the last decades. The creators selected for the thesis were: Les gens d'Uterpan, DV8, Jan Fabre, Pina Baush, Jenny Argyriou, Menti Mega, and the dance group Ki omos kineitai. The work of the artists covers the period from the 1980s to the present day and suggests different readings of postmodern pursuits.

Τις τελευταίες δεκαετίες ο χορός έχει εγκαθιδρύσει μία ιδιαίτερη και σύνθετη σύνδεση με την κοινωνία, που έχει εξελιχθεί σε μία σχέση δράσης-αντίδρασης. Στο πλαίσιο της μεταμοντέρνας κατάστασης στον πολιτισμό και τις τέχνες, ο χορός έχει αποκτήσει πιο εμφατικά έναν κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα, καθώς οι παραστάσεις χορού λειτουργούν συχνά ως ένα σχόλιο στο εκάστοτε κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό συγκείμενο. Ειδικότερα οι έννοιες της ετεροτοπίας, της ουτοπίας και της δυστοπίας συνδέονται άμεσα με την κοινωνία, αφού μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν μια διαφορετική, αλληγορικού χαρακτήρα ανταπόκριση στα κοινωνικά ζητήματα. Η παρούσα διατριβή μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι έννοιες της «ετεροτοπίας», της «ουτοπίας» και της «δυστοπίας» μπορούν να αποτελέσουν τον κεντρικό άξονα της αναπαράστασης σε σύγχρονες παραστάσεις χορού, και ο τρόπος με τον οποίο, μέσω της αναπαράστασης των παραπάνω «τόπων», οι παραστάσεις χορού μπορούν να ασκήσουν κριτική στην κοινωνία. Ιδιαίτερη σημασία στην έρευνα δίνεται σε δύο στοιχεία που κατέχουν καταλυτική σημασία για τον χορό και για τις έννοιες της ετεροτοπίας, της ουτοπίας και της δυστοπίας: τον τόπο και το σώμα και τα οποία απασχόλησαν ιδιαίτερα τις επιστημονικές αναζητήσεις των τελευταίων δεκαετιών. Οι δημιουργοί που επιλέχθηκαν για τη διατριβή ήταν οι Les gens d’Uterpan, DV8, Jan Fabre, Pina Baush, Τζένη Αργυρίου, Μέντη Μέγα και η ομάδα χορού Κι όμως κινείται. Το έργο των καλλιτεχνών καλύπτει το χρονικό διάστημα από τη δεκαετία του 1980 μέχρι και σήμερα και συνιστά διαφορετικές αναγνώσεις των μεταμοντέρνων αναζητήσεων.