Οι μεταμορφώσεις του μύθου των Ατρειδών στο μεταπολεμικό νεοελληνικό θέατρο

Abstract

The thesis studies the path of the Atreides myth from 1945 to the first fifteen years of thw 21st century. Its exclusive concern is to aggregate and analysis in detail a large number of theatrical works of the 20th and 21st century, taking into account the aethetics and ideological pursuits of each author.

Η παρούσα διατριβή μελετά τη διαδρομή του μύθου των Ατρειδών από το 1945 μέχρι την πρώτη δεκαπενταετία του 21ου αιώνα. Αποκλειστικό μέλημά της είναι η συγκεντρωτική καταγραφή και λεπτομερή ανάλυση ενός μεγάλου αριθμού θεατρικών έργων του εικοστού και του εικοστού πρώτου αιώνα λαμβάνοντας υπόψη τις αισθητικές και ιδεολογικές αναζητήσεις κάθε συγγραφέα. Η έρευνα επικεντρώνεται στην ανεύρεση των τρόπων με ποιους τρόπους πραγματοποιείται η “μετάγγιση” των μοτίβων και των μυθημάτων στα νέα τους “αγγεία”, τις δημιουργικές αλλοιώσεις που υφίστανται αυτά, προκειμένου να ενταχθούν στο νέο πολιτισμικό τους περιβάλλον και στην ανάδειξη των ορίων του διαλόγου που εγκαθιδρύεται μεταξύ των κειμένων και τις διαστάσεις που δίνει η ερμηνευτική συμβολή των νεότερων κειμένων στα έργα των τραγικών διανοίγοντας νέες οπτικές πρόσληψής τους ή φέρνοντας στην επιφάνεια περισσότερο ή λιγότερο άδηλες σημασίες τους. Έτσι, μετά τον Β′ Παγκόσμιο πόλεμο έως και την μεταπολίτευση του 1974, περίοδος που η Ελλάδα έρχεται αντιμέτωπη με ποικίλα προβλήματα, η ανάγνωση των ελληνικών μετασχηματισμών του μύθου αναδεικνύει τον πολιτικό και επικαιρικό τους χαρακτήρα. Από το 1975 μέχρι και το τέλος του 20ού αιώνα, οι δημιουργικοί μετασχηματισμοί του οίκου των Ατρειδών της περιόδου, χρησιμοποιώντας το στοιχείο της μεταθεατρικότητας και του παιχνιδιού ανάμεσα στην αλήθεια και το ψεύδος, τον «μύθο» και την πραγματικότητα, επιδιώκουν να καλλιεργήσουν την ικανότητα των αναγνωστών να μπουν στη θέση του άλλου. Την αυγή του 21ου αιώνα, όπου κυριαρχεί το συναίσθημα της ματαιότητας και της αδυναμίας αντίστασης, οι εκσυγχρονιστικές αναγνώσεις των περιπετειών της οικογένειας των Ατρειδών στη συντριπτική πλειονότητά τους, καλούν σε απαγκίστρωση από το «νοσηρό» και ξεπερασμένο παρελθόν και την ανάγκη ανεύρεσης νέας ταυτότητας, μέσω της συγγραφής της καινούριας ιστορίας του πολιτισμού.