Ο ιατρικός τουρισμός ως μοχλός ανάπτυξης της οικονομίας στην περιφέρεια Θεσσαλίας

Abstract

Introduction: Medical tourism is one of the most competitive, emerging and profitable markets worldwide. Aim: To investigate medical tourism services and its development prospects in the Region of Thessaly. In particular, the research interest focuses on the views of professionals of all health, social care and tourism structures in the Region of Thessaly regarding the development of medical tourism. Methodology: A cross-sectional study was conducted from May 2020 to December 2021, collecting information from the executives of health care, social care and hotels (>4 stars) of the Thessaly Region. Data collection was accomplished via an anonymous self-administered questionnaire, structured and developed based on reviews of the international and Greek related literature. The self-administered questionnaire included questions related to medical tourism activities and policies to promote medical tourism. Descriptive, inferential statistical and econometric analysis were performed. Results: The final sample of the survey amounted to 247 questionnaires, 133 from health units and 114 from hotels. The analysis of the data showed that 40% of private health facilities are engaged in medical tourism, compared to 20% of rehabilitation centers, 10% of public hospitals and 10% of hotels. Elderly care facilities, are not engaged in medical tourism. Dialysis, orthopedics, oncology and gynecology are specialties attracting medical tourists. Over 45% of participants in rehabilitation centers and private health units consider their staff to be trained to provide medical tourism services, compared to 24% in public hospitals and 28. 3% in hotels. Elderly care units feel that their staff are not adequately trained to provide medical tourism services. Executives of public hospitals (88.9%), private health units (81.5%), rehabilitation centers (70.6%), elderly care units (79.2%) and hotels (57.9%) believe that attracting medical tourists is a profitable investment for the unit. The majority of managers (80%) believe that medical tourism can positively contribute to the economic development of the region, however they exhibited moderate optimism regarding its future development. The participants who acknowledge the positive effects of medical tourism growth upon economic development, also tend to adopt a more favorable stance towards medical tourism investments. The participants agree that the bodies that would contribute to the promotion of medical tourism are the Ministry of Health, the Relevant Ministries and the Relevant Associations/Knowledge. Also, tax exemptions, investment in facilities, financing of actions, cooperation with banks and training seminars were mentioned as policies that would enhance the activity of medical tourism, based on the participants’ views. Conclusions: Medical tourism in the Region of Thessaly has not been developed as much as it should, despite the fact that it could be a lever of development, if policies are adopted to strengthen and promote it as a form of tourism, within the country's overall developmental tourism policy.

Ο ιατρικός τουρισμός αποτελεί μια από τις πλέον ανταγωνιστικές, ανερχόμενες και κερδοφόρες αγορές διεθνώς. Σκοπός της διδακτορικής διατριβής είναι η διερεύνηση των υπηρεσιών ιατρικού τουρισμού και οι προοπτικές ανάπτυξης του στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Ειδικότερα, το ερευνητικό ενδιαφέρον εστιάζεται στις απόψεις των επαγγελματιών όλων των δομών υγείας, κοινωνικής φροντίδας και τουρισμού της Περιφέρειας Θεσσαλίας σχετικά με την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού. Διεξήχθη συγχρονική μελέτη μέσω στρωματοποιημένης δειγματοληψίας σε δομές υγείας, κοινωνικής φροντίδας και ξενοδοχειακές μονάδες (>4 αστέρων) της Περιφέρειας Θεσσαλίας, από τον Μάϊο 2020 έως και τον Δεκέμβριο 2021. Το αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο περιλάμβανε ερωτήσεις σχετικές με τη δραστηριοποίηση και τις πολιτικές ενίσχυσης του ιατρικού τουρισμού. Πραγματοποιήθηκε περιγραφική, επαγωγική στατιστική και οικονομετρική ανάλυση. Το τελικό δείγμα της έρευνας ανήλθε σε 247 ερωτηματολόγια, 133 από δομές υγείας και 114 από ξενοδοχειακές μονάδες. Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ότι 40% των ιδιωτικών μονάδων υγείας ασχολούνται με τον ιατρικό τουρισμό, σε σύγκριση με το 20% των κέντρων αποκατάστασης, το 10% των δημοσίων νοσοκομείων όπως και των ξενοδοχείων. Οι μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων δεν ασχολούνται με τον ιατρικό τουρισμό. Η αιμοκάθαρση, οι ορθοπεδικές υπηρεσίες, η ογκολογία και η γυναικολογία αναφέρθηκαν ως ειδικότητες που προσελκύουν ιατρικούς τουρίστες. Άνω του 45% των συμμετεχόντων των κέντρων αποκατάστασης και των ιδιωτικών μονάδων υγείας θεωρεί ότι το προσωπικό τους είναι εκπαιδευμένο για την παροχή υπηρεσιών ιατρικού τουρισμού, σε σύγκριση με το 24% των δημοσίων νοσοκομείων και 28,3% των ξενοδοχείων. Οι μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων θεωρούν ότι το προσωπικό τους δεν είναι εκπαιδευμένο. Τα στελέχη των δημόσιων νοσοκομείων (88,9%), των ιδιωτικών μονάδων υγείας (81,5%), των κέντρων αποκατάστασης (70,6%), των μονάδων φροντίδας ηλικιωμένων (79,2%) και των ξενοδοχείων (57,9%) πιστεύουν ότι η προσέλκυση ιατρικών τουριστών αποτελεί κερδοφόρα επένδυση για τη μονάδα. Η πλειονότητα των συμμετεχόντων (80%) πιστεύει ότι ο ιατρικός τουρισμός μπορεί να συμβάλει θετικά στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, ωστόσο επέδειξαν μέτρια αισιοδοξία όσον αφορά τη μελλοντική του ανάπτυξη. Οι συμμετέχοντες που αναγνωρίζουν τις θετικές επιπτώσεις της επέκτασης του ιατρικού τουρισμού στην οικονομική ανάπτυξη, υιοθετούν επίσης πιο ευνοϊκή στάση απέναντι στις επενδύσεις ιατρικού τουρισμού. Οι συμμετέχοντες συμφωνούν ότι οι φορείς που θα συνέβαλαν στην προώθηση του ιατρικού τουρισμού είναι το Υπουργείο Υγείας, τα Συναρμόδια Υπουργεία και οι Σχετικοί Σύνδεσμοι/Ενώσεις. Επίσης, ως πολιτικές που θα ενίσχυαν τη δράση του ιατρικού τουρισμού αναφέρθηκαν οι φοροαπαλλαγές, οι επενδύσεις σε εγκαταστάσεις, η χρηματοδότηση δράσεων, η συνεργασία με τράπεζες και τα εκπαιδευτικά σεμινάρια. Ο ιατρικός τουρισμός στην Περιφέρεια Θεσσαλίας δεν έχει αναπτυχθεί όσο θα έπρεπε, παρά το γεγονός ότι θα μπορούσε να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης, αν ληφθούν πολιτικές που θα τον ενισχύσουν και θα τον προωθήσουν ως μορφή τουρισμού, μέρους της γενικότερης αναπτυξιακής τουριστικής πολιτικής της χώρας.