Λεξιλογική γνώση και πολιτισμική ευαισθητοποίηση στην ελληνική ως Γ2 για τουρκόφωνους: εκφράσεις με χρωματικούς όρους

Abstract

This PhD thesis focuses on vocabulary as a carrier of cultural content. More specifically, it comparatively studies expressions with colour terms from Greek and Turkish by analyzing the correlations between these expressions in terms of their cultural references. Our research moves within the broader field of learning a language as a foreign language and in particular Greek as a foreign language when learned by adult Turkish speakers and attempts to trace how learning is related to the awareness of the students involved at a cultural level through the engagement with the vocabulary of the Greek language and specifically through the use of expressions that involve colour terms. The primary aim of the research is therefore to highlight issues that -potentially- are beneficial to foreign language curricula and teaching programmes, because they involve cultural issues through vocabulary learning. In this sense, this work aims to contribute knowledge to cultural and intercultural learning. This PhD thesis consists of the first part, the theoretical one, and the second part, comparative research of expressions with colour terms in Greek and Turkish. In the first part, the theoretical background, an extensive literature review was carried out and both issues concerning the meaning of colours and the systems they create in Greek and Turkish language were analysed, as well as how through the consolidation and familiarisation with the vocabulary, during the learning of a foreign language, these findings highlight cultural elements of the learners and are linked to their cultural background. In the second part of the thesis, comparative research of expressions with colour terms in Greek and Turkish, a qualitative and quantitative research procedure was designed by comparing Greek and Turkish literary texts and their translations in the respective languages. Data concerning the use of the basic colour terms for each of the two languages (Greek and Turkish) were collected and studied and investigated how they were translated into the other language. A detailed registration and analysis of the findings was made, followed by a description and commentary of the use of the colour terms conceptually, syntactically, in metaphorical expressions as well as in idioms and fixed expressions. The analysis of the findings led to conclusions about the similarities and differences observed between the two languages in the way of approaching and using phrases, which were identified both through the literary texts and through the research in Turkish and Greek dictionaries. At the end of the thesis a table with references of the Greek and international bibliography, in alphabetical order, used during the writing of the thesis (according to the APA system, 6th edition), as well as appendices with the material, is provided.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εστιάζει στο λεξιλόγιο ως φορέα πολιτισμικού περιεχομένου. Πιο συγκεκριμένα μελετά συγκριτικά εκφράσεις με χρωματικούς όρους από την ελληνική και την τουρκική αναλύοντας τους συσχετισμούς μεταξύ των εκφράσεων αυτών από την άποψη των πολιτισμικών τους αναφορών. Η έρευνά μας κινείται στο ευρύτερο πεδίο της εκμάθησης μιας γλώσσας ως ξένης και ειδικότερα της ελληνικής γλώσσας ως ξένης όταν μαθαίνεται από ενήλικες τουρκόφωνους και επιχειρεί να ανιχνεύσει πώς η εκμάθηση σχετίζεται με την ευαισθητοποίηση των εμπλεκόμενων μαθητών σε πολιτιστικό επίπεδο μέσα από την τριβή με το λεξιλόγιο της ελληνικής γλώσσας και συγκεκριμένα μέσα από την χρήση εκφράσεων που περιέχουν χρωματικούς όρους. Απώτερος σκοπός της έρευνας είναι επομένως να αναδείξει ζητήματα που –δυνητικά– ωφελούν τα προγράμματα σπουδών και διδασκαλίας ξένων γλωσσών, επειδή εμπλέκουν και πολιτιστικά ζητήματα μέσω της εκμάθησης του λεξιλογίου. Με αυτή την έννοια, η εργασία στοχεύει στη συμβολή γνώσης στην πολιτισμική και διαπολιτισμική μάθηση. Η εργασία αποτελείται από το πρώτο μέρος, το θεωρητικό, και το δεύτερο μέρος, συγκριτική έρευνα των εκφράσεων με χρωματικούς όρους στην ελληνική και τουρκική. Στο πρώτο μέρος, το θεωρητικό υπόβαθρο, υλοποιήθηκε εκτενής βιβλιογραφική ανασκόπηση και αναλύθηκαν τόσο θέματα που αφορούν την έννοια των χρωμάτων και των συστημάτων που αυτά δημιουργούν στην ελληνική αλλά και στην τουρκική γλώσσα, όσο και το πώς μέσα από την εμβάθυνση και εξοικείωση με το λεξιλόγιο, κατά την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν στοιχεία πολιτισμικά των διδασκομένων και συνδέονται και με το πολιτισμικό τους υπόβαθρο.Στο δεύτερο μέρος της διατριβής, συγκριτική έρευνα των εκφράσεων με χρωματικούς όρους στην ελληνική και τουρκική, σχεδιάστηκε ερευνητική διαδικασία, ποιοτική και ποσοτική, με σύγκριση μεταξύ λογοτεχνικών κειμένων της ελληνικής και της τουρκικής και των μεταφράσεων τους στην αντίστοιχη γλώσσα. Συλλέχθηκαν και μελετήθηκαν δεδομένα που αφορούσαν τη χρήση των βασικών χρωματικών όρων για καθεμία από τις δυο γλώσσες (ελληνική και τουρκική) και διερευνήθηκε πως αυτά μεταφράζονταν στην άλλη γλώσσα. Έγινε λεπτομερής καταγραφή και ανάλυση των ευρημάτων, ενώ ακολούθησε περιγραφή και σχολιασμός της χρήσης των χρωματικών όρων εννοιολογικά, συνδηλωτικά, σε εκφράσεις μεταφορικές αλλά και σε ιδιωτισμούς και παγιωμένες εκφράσεις. Από την ανάλυση των ευρημάτων προέκυψαν συμπεράσματα για τις ομοιότητες και διαφορές, που παρατηρούνται μεταξύ των δύο γλωσσών στον τρόπο προσέγγισης και χρήσης των φράσεων, που εντοπίστηκαν τόσο μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα όσο και από την έρευνα σε τουρκικά και ελληνικά λεξικά. Στο τέλος της διατριβής παρατίθεται αλφαβητική λίστα με την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε κατά τη συγγραφή (σύμφωνα με το σύστημα ΑΡΑ, 6η έκδοση), καθώς και παραρτήματα με το υλικό.