Έλεγχος της αποτελεσματικότητας ενός προγράμματος για ενίσχυση του ευ ζην των εκπαιδευτικών υπό το πρίσμα της θετικής ψυχολογίας

Abstract

The purpose of this thesis was to develop, implement, and test the effectiveness of a training program, based on the Positive Psychology framework, to enhance teacher well-being. Two pilot versions of the training program were designed and implemented based on the PERMA model (Seligman, 2011): an extended one, which consisted of twelve eighty-minute sessions and the shortened version which consisted of five sessions of two and a half hours each. Two studies were carried out to test the effectiveness of the training program. The program was built on the following six pillars: Positive Emotions, Character Strengths, Positive Relationships, Psychological Resilience, Meaning and Achievement. Measures of wellbeing (PERMA profiler), Stress, Anxiety and Depression (DASS) and resilience (CD-RISC) were administered before and after the implementation of the training programs. The first study’s aim was to test the effectiveness of the implementation of the long version of the program on three groups of teachers. The results showed that the teachers' participation in this programme not only enhanced their well-being, but also increased their levels of their psychological resilience. The second study had the main objective of examining the effectiveness of the short version of the programme with two groups of teachers. The results showed that the well-being of the participants in the programme was enhanced but also a reduction in their stress levels was observed. However, their levels of psychological resilience did not increase.Overall, the findings of this thesis showed that the original training programme can be a useful tool to enhance teachers' well-being. The findings are discussed in terms of their contribution to the advancement of theory, research, education, and the workplace. Theoretical and methodological limitations of the thesis are discussed and suggestions for future research are provided. Overall, both versions of the psychoeducation programme resulted in a significant increase in both the individual dimensions of PERMA and the overall well-being of the participants, which brings important contributions when designing future training programs aimed at enhancing teachers' well-being.

Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η δημιουργία, η υλοποίηση και ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας ενός ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος υπό το πρίσμα της Θετικής Ψυχολογίας για την ενίσχυση του ευ ζην των εκπαιδευτικών. Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν δύο πιλοτικές εκδοχές του προγράμματος στη βάση του μοντέλου PERMA (Seligman, 2011): η μία εκδοχή αποτελείτο από δώδεκα συναντήσεις διάρκειας ογδόντα λεπτών και η δεύτερη εκδοχή, η οποία αποτελείτο από πέντε συναντήσεις διάρκειας δυόμιση ωρών η καθεμία. Το πρόγραμμα βασίστηκε σε έξι πυλώνες: Θετικά Συναισθήματα, Δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα, Θετικές Σχέσεις, Ανθεκτικότητα, Νόημα και Επιτεύγματα. Χορηγήθηκαν ψυχομετρικά εργαλεία που μετρούν το ευ ζην (PERMA Profiler), τα συμπτώματα του στρες, του άγχους και της κατάθλιψης (DASS) και την ανθεκτικότητα (CD-RISC) πριν και μετά την παρέμβαση. Για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας του προγράμματος διενεργήθηκαν δύο πιλοτικές έρευνες. Η πρώτη μελέτη αφορούσε στον έλεγχο της αποτελεσματικότητας της υλοποίησης του προγράμματος μεγάλης διάρκειας σε τρεις ομάδες εκπαιδευτικών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στο συγκεκριμένο πρόγραμμα ενίσχυσε όχι μόνο το ευ ζην, αλλά αύξησε επίσης και τα επίπεδα της ψυχικής τους ανθεκτικότητας. Η δεύτερη μελέτη είχε ως βασικό στόχο την εξέταση της αποτελεσματικότητας της δεύτερης εκδοχής του προγράμματος σε δύο ομάδες εκπαιδευτικών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ενισχύθηκε το ευ ζην των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα αλλά επίσης παρατηρήθηκε μείωση και στο επίπεδο στρες. Ωστόσο, τα επίπεδα της ψυχικής τους ανθεκτικότητας δεν σημείωσαν μεταβολή. Συνολικά, τα ευρήματα της παρούσας διατριβής δείχνουν ότι το πρωτότυπο ψυχοεκπαιδευτικό πρόγραμμα που δημιουργήθηκε μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο και στρατηγική αυτοδιαχείρισης για την ενίσχυση του ευ ζην των εκπαιδευτικών. Τα ευρήματα της διατριβής συζητήθηκαν ως προς τη συνεισφορά τους στην προαγωγή της επιστημονικής θεωρίας και έρευνας, στην εκπαίδευση και το χώρο εργασίας. Επιπλέον, συζητήθηκαν οι θεωρητικοί και μεθοδολογικοί περιορισμοί και διατυπώθηκαν προτάσεις για μελλοντικές έρευνες. Γενικά, και οι δύο εκδοχές του ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος οδήγησαν σε σημαντική αύξηση τόσο των επιμέρους διαστάσεων του PERMA, όσο και του συνολικού ευ ζην των συμμετεχόντων, γεγονός που επιφέρει σημαντική συνεισφορά κατά τον σχεδιασμό μελλοντικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων που στοχεύουν στην ενίσχυση της ευζωίας των εκπαιδευτικών.