‘People, Land, Spirit’: contemporary shamanism, vernacular healing, and the realm of the supernatural in North-East Scotland

Abstract

This is an ethnographic study on three healers practising shamanism in the North-East Scotland: Terry Mace, Andrew Steed, and Norman Duncan. All three along the course of a lifelong journey of finding themselves spiritually, they encountered shamanistic traditions, and decided to work alongside experienced local teachers specialising in shamanism. Upon their return to the ‘western world’, these three individuals eventually abandoned their previous lives and decided to focus on offering their services as healers of shamanism as well, for the benefit of others.This study, therefore, examines the lives and work of these three people as healers of shamanism, explores the diverse character of their practices and ideas, and attempts to tease out some distinctive aspects of their experiences, knowledge and work. However, primarily, it aims to place contemporary ‘western world’ healers as the ones in this study into the wider academic concept of shamanism, comparing them to ‘traditional’ practitioners through looking at their differences and similarities. Moreover, it also attempts to examine whether these three healers are also part of a wider Scottish shamanism phenomenon as in ‘non-western’ traditional shamanistic cultures, or simply emerging phenomena based on distinct and diverse practices and approaches. Finally, even though this a study is not an autoethnography, as the author is not a shamanic healer himself, the reflexive aspect is of high significance in it. Thus, alongside ethnographic findings and academic theories, notions, and conclusions, this research will also reflect and touch upon how the author’s involvement with these three individuals and their communities also informed, influenced and affected its understandings and conclusions.

Η διδακτορική διατριβή επρόκειτο για μια εθνογραφική μελέτη για τρεις θεραπευτές που ασκούσαν και συνεχίζουν να ασκούν τεχνικές σαμανισμού στη Βορειοανατολική Σκωτία. Οι τρεις αυτοί θεραπευτές ήταν ο Terry Mace, ο Andrew Steed και ο Norman Duncan, με τους οποίους δούλεψα χρονολογικά εθνογραφικά ως βασικούς συντελεστές της έρευνάς μου. Και οι τρεις σαμανικοί θεραπευτές κατά τη διάρκεια ενός δια βίου ταξιδιού ώστε να ανακαλύψουν την πνευματική τους ταυτότητα, ήρθαν σε επικοινωνία και επαφή με τοπικές σαμανιστικές παραδόσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου, και αποφάσισαν να εργαστούν μαζί με έμπειρους τοπικούς δασκάλους που ειδικεύονται στον σαμανισμό μετά από πρόσκληση των τελευταίων. Ο Mace δούλεψε για τρία χρόνια με θεραπευτές των Μαορί και των Νοτιοδυτικών Αβοριγίνων στην Αυστραλία, ο Steed με Ιθαγενείς Αμερικανούς για δέκα χρόνια στις ΗΠΑ, και ο Duncan με Περουβιανούς και Χιλιανούς θεραπευτές (curanderos). Με την επιστροφή τους στον «δυτικό κόσμο», και οι τρεις αποφάσισαν να εγκαταλείψουν οριστικά την προηγούμενή τους ζωή, και αντ’αυτού να επικεντρωθούν αποκλειστικά στην προσφορά των υπηρεσιών τους ως θεραπευτές του σαμανισμού προς όφελος των άλλων, όπως ακριβώς και οι δάσκαλοί τους.Αυτή η μελέτη, εξέτασε εθνογραφικά τη ζωή και το έργο αυτών των τριών ανθρώπων ως θεραπευτές του σαμανισμού, διερεύνησε το διαφορετικό χαρακτήρα των πρακτικών και των ιδεών τους, και προσπάθησε να αναδείξει ορισμένες διακριτικές πτυχές των εμπειριών, της γνώσης και του τρόπου θεραπείας τους. Ωστόσο, πρωτίστως, στόχευσε να τοποθετήσει τους σύγχρονους σαμανικούς θεραπευτές του «δυτικού κόσμου», όπως ήταν αυτοί στη συγκεκριμένη μελέτη, στην ευρύτερη ακαδημαϊκή έννοια του σαμανισμού, συγκρίνοντάς τους με τους αντίστοιχους «παραδοσιακούς» θεραπευτές, και εξετάζοντας τις διαφορές και τις ομοιότητές τους. Επιπλέον, προσπάθησε να εξετάσει εάν αυτοί οι τρεις θεραπευτές αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου φαινομένου σαμανισμού στη Σκωτία, όπως δηλαδή συμβαίνει και στους παραδοσιακούς «μη δυτικούς» σαμανιστικούς πολιτισμούς, ή απλά επρόκειτο για αναδυόμενα φαινόμενα, βασισμένα σε ποικίλες και διαφορετικές μεταξύ τους πρακτικές και προσεγγίσεις.Τέλος, παρόλο που αυτή η μελέτη δεν ήταν μια αυτοεθνογραφία, καθώς ο συγγραφέας δεν είναι ο ίδιος σαμανικός θεραπευτής, η αντανακλαστική πλευρά της έρευνας, όπως σε κάθε σύγχρονη εθνογραφική έρευνα, είχε μεγάλη σημασία και αντίκτυπο όχι μόνον στη διαδικασία μελέτης και μετέπειτα συγγραφής της διατριβής, αλλά και στην αντίληψη και προσέγγιση του ερευνητή όσον αφορά φαινόμενα πνευματικά και υπερφυσικά όπως ο σαμανισμός. Έτσι, παράλληλα με τα εθνογραφικά ευρήματα και τις ακαδημαϊκές θεωρίες, έννοιες και τα συμπεράσματα που αναλύονται καθ’όλην την μελέτη, αυτή η έρευνα αντανακλά επίσης και αγγίζει το γεγονός πώς η συμμετοχή του συγγραφέα με αυτά τα τρία άτομα και τις κοινότητές τους επηρέασε και επέδρασε στις αντιλήψεις και στα συμπεράσματά της.Να σημειωθεί ότι αναπόσπαστο μέρος της διατριβής ήταν η αρχειοθέτηση, η ψηφιοποίηση και η καταλογοποίηση του εθνογραφικού υλικού της επιτόπιας έρευνας, ενώ επίσης να τονιστεί ότι η έρευνα ακολούθησε τους κανόνες της Δεοντολογικής Επιτροπής του Πανεπιστημίου του Αμπερντίν και τα πρωτόκολλα Δεοντολογίας του Οργανισμού Προφορικής Ιστορίας (Oral History Society), ενώ όλοι οι συντελεστές της συμπλήρωσαν τις φόρμες συναίνεσης του Ινστιτούτου Elphinstone για τη συμμετοχή τους στην έρευνα.