Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του προγράμματος παρέμβασης στην κρίση για σοβαρές ψυχικές διαταραχές της 1ης Ψυχιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ: συγκριτική ανάλυση μιας εναλλακτικής προσέγγισης της νοσηλείας στην κοινότητα

Abstract

PURPOSE: The evaluation of the effectiveness of the Crisis Intervention Program (CIP) and its comparative evaluation with hospitalization. METHODOLOGY: The study was a prospective observational study. The effectiveness of the CIP was assessed against “care as usual”/ hospitalization. Patients' clinical status and overall functionality, quality of life and patient-caregiver satisfaction were assessed at baseline, at post intervention and three-month post- intervention. The sample consisted of 130 patients (CIP, n = 65, Hospitalized Patients n = 65) and 116 caregivers (CIP, n = 56, Caregivers of hospitalized patients, n = 60). The study lasted 3 years and it was conducted from 09/2017 up to 09/2020. The Global Clinical Impression-Severity Scale (CGI-S), the Overall Functionality Scale (GAF), the Brief Symptom Inventory Scale (BSI), the Family Burden Scale (FBS), the Quality of Life Questionnaire (WHOQOL-BREF), the Service Satisfaction Assessment Scale (SSAS), the Interconnection and Continuing Care Questionnaire, the Follow-up Evaluation Questionnaire were all used for data collection. RESULTS: The majority of participants in both groups were women (53,8%), of Greek origin and unemployed. In relation to their clinical/diagnostic status, 53,8% of CIP patients had a diagnosis of affective disorder while 60% of inpatients were diagnosed in the schizophrenic spectrum, without this difference being statistically significant (p=0,114). The majority of carers were relatives of first and second degree. The clinical status of patients in both groups was initially similar (M=5,63 for CIP patients and 5,62 for inpatients). At post-intervention, according to the CGI-S scale, the CIP patients presented a significantly better clinical status compared to the inpatients (M=1,82 and 2,26 respectively), while the clinical status of the patients of both groups at the three-month post-intervention phase was deteriorated significantly (p<0,001 for the CIP patients and p=0,001 for the inpatients), remaining, however, significantly better than the initial status assessment (M=3,02 and 3,06 respectively). Significant improvement in overall functionality was observed in both CIP patients’ (M=69,72) as well as in inpatients (M=67,95) at the post-intervention and at the three-month follow-up assessment (M=68,49 and 68,03 respectively) compared to the measurement at baseline (M=43,69 and 40,62 respectively). In the Quality of Life Scale (WHOQOL-BREF), there was a significant increase in the score at post intervention compared to the measurement at baseline, in both groups (CIP patients / inpatients) indicating an overall improvement in quality of life, both in CIP patients and those who were hospitalized. Regarding the caregivers' burden, the CIP team presented a significantly lower overall burden at the post-intervention phase compared to the inpatient team. At the three-month post-intervention phase the burden of the caregivers of the intervention team did not change significantly, while the degree of burden of the caregivers of the control group recorded a further decrease, across most sections, which was statistically significant. The level of satisfaction of both the CIP patients (Mean CIP 81,12 versus mean inpatients 73,42) and CIP caregivers (Mean CIP team 87,64 versus mean of inpatients team 81,60) was significantly higher compared to that of hospitalized patients and their caregivers. CONCLUSIONS: The CIP appears to be an effective and safe alternative to psychiatric care in acute psychiatric conditions and a more acceptable treatment model for mental health users.

ΣΚΟΠΟΣ: Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του Προγράμματος Παρέμβασης στην Κρίση (ΠΠΚ) και η συγκριτική αξιολόγηση του με την ενδονοσοκομειακή νοσηλεία. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Η παρούσα έρευνα αποτέλεσε μία προοπτική μελέτη παρατήρησης. Η αποτελεσματικότητα του ΠΠΚ αξιολογήθηκε έναντι της συνήθους μορφής φροντίδας/νοσηλείας σε κλινικές και μη παραμέτρους. Η κλινική κατάσταση και η συνολική λειτουργικότητα των ασθενών, η ποιότητα ζωής και η ικανοποίηση ασθενών και φροντιστών αξιολογήθηκαν, αντίστοιχα, κατά την έναρξη, μετά την παρέμβαση και τρεις μήνες μετά την παρέμβαση. Το δείγμα αποτέλεσαν 130 ασθενείς (ΠΠΚ, n=65, Νοσηλευόμενοι, n=65) και 116 φροντιστές (ΠΠΚ, n=56, Νοσηλευόμενων, n=60). Η ερευνητική διαδικασία διήρκησε 3 χρόνια, από τον 09/2017 έως και τον 09/2020. Για τη συγκέντρωση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν η Κλίμακα Σφαιρικής Κλινικής Εντύπωσης για την Σοβαρότητα (CGI-S), η Κλίμακα Συνολικής Εκτίμησης της Λειτουργικότητας (GAF), η Κλίμακα Σύντομης Απογραφής Συμπτωμάτων (BSI), η Κλίμακα Οικογενειακής Επιβάρυνσης (FBS), το Eρωτηματολόγιο για την ποιότητα ζωής (WHOQOL-BREF), η Κλίμακα Αξιολόγησης Ικανοποίησης Παρεχόμενων Υπηρεσιών (ΚΑΙΠΥ), το Ερωτηματολόγιο διασύνδεσης και Συνεχιζόμενης Φροντίδας, το Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της διαδικασίας παρακολούθησης (follow-up). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η πλειονότητα των συμμετεχόντων και στις δύο ομάδες ήταν γυναίκες (53,8%), Ελληνικής καταγωγής και δεν εργάζονταν. Αναφορικά με την διάγνωση, το 53,8% των ασθενών του ΠΠΚ είχαν διάγνωση συναισθηματικής διαταραχής ενώ το 60% των νοσηλευόμενων είχαν διαγνωστεί στο σχιζοφρενικό φάσμα, χωρίς η διαφορά αυτή να είναι στατιστικά σημαντική (p=0,114). Οι φροντιστές στην πλειοψηφία τους ήταν συγγενείς πρώτου και δευτέρου βαθμού. Η κλινική εικόνα των ασθενών και των δυο ομάδων ήταν αρχικά παρόμοια (Μ.Ο=5,63 για τους ασθενείς του ΠΠΚ και 5,62 για τους νοσηλευόμενους). Αμέσως μετά την παρέμβαση, σύμφωνα με την κλίμακα CGI-S, οι ασθενείς του ΠΠΚ παρουσίασαν σημαντικά καλύτερη κλινική εικόνα σε σχέση με τους νοσηλευόμενους ασθενείς (Μ.Ο=1,82 και 2,26 αντίστοιχα), ενώ η εικόνα των ασθενών και των δυο ομάδων στο τρίμηνο μετά την παρέμβαση επιδεινώθηκε σημαντικά (p<0,001 για ΠΠΚ και p=0,001 για νοσηλεία) παραμένοντας, ωστόσο, σημαντικά καλύτερη από την αρχική τους εικόνα (Μ.Ο=3,02 και 3,06 αντίστοιχα). Σημαντική βελτίωση της λειτουργικότητας παρατηρήθηκε τόσο στους ασθενείς του ΠΠΚ (Μ.Ο=69,72) όσο και στους νοσηλευόμενους (Μ.Ο=67,95) μετά την παρέμβαση και τρεις μήνες μετά (Μ.Ο=68,49 και 68,03 αντίστοιχα) σε σύγκριση με την αρχική μέτρηση (Μ.Ο=43,69 και 40,62 αντίστοιχα). Στην Κλίμακα Ποιότητας Ζωής (WHOQOL-BREF), υπήρξε σημαντική αύξηση της βαθμολογίας μετά την παρέμβαση και στο τρίμηνο σε σύγκριση με την αρχική μέτρηση και στις δυο ομάδες (ΠΠΚ /Νοσηλεία) υποδηλώνοντας συνολική βελτίωση της ποιότητας ζωής, τόσο στους ασθενείς του ΠΠΚ όσο και σε εκείνους που νοσηλεύτηκαν. Αναφορικά με την επιβάρυνση των φροντιστών, η ομάδα του ΠΠΚ παρουσίασε σημαντικά μικρότερη επιβάρυνση αμέσως μετά την παρέμβαση σε σύγκριση με την ομάδα της νοσηλείας. Στο τρίμηνο, η επιβάρυνση των φροντιστών της ομάδας παρέμβασης δεν σημείωσε σημαντική μεταβολή ενώ ο βαθμός επιβάρυνσης των φροντιστών της ομάδας ελέγχου παρουσίασε περαιτέρω μείωση, στους περισσότερους τομείς, στατιστικά σημαντική. Ο βαθμός ικανοποίησης τόσο των ασθενών του ΠΠΚ (Μ.Ο. ΠΚΚ 81,12 έναντι Μ.Ο. νοσηλευόμενων 73,42) όσο και των φροντιστών (Μ.Ο. ΠΚΚ 87,64 έναντι Μ.Ο. φροντιστών νοσηλευόμενων 81,60) ήταν σημαντικά υψηλότερος συγκριτικά με εκείνον των νοσηλευόμενων ασθενών και των φροντιστών τους. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Το ΠΠΚ φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει μια αποτελεσματική και ασφαλής εναλλακτική της ψυχιατρικής νοσηλείας σε οξείες ψυχιατρικές καταστάσεις για ένα σημαντικό αριθμό ασθενών και ένα πιο αποδεκτό θεραπευτικό μοντέλο από τους χρήστες των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.