Διαγωνισμός της Eurovision και λαϊκός πολιτισμός (1989-2017)

Abstract

This study deals with the Eurovision Song Contest (Eurovision Song Contest) and its relation to popular culture from the point of view of contemporary folklore.Since its inception in 1956, the Eurovision Song Contest has evolved into a glittering extravaganza of iconic status. This musical gathering of European countries, within a clear ritual framework, manages to captivate millions of viewers from all over the world in front of the television screen. The charm of this particular European musical institution lies in the musical variety of the 'three-minute national performances', in the mosaic of contrasts, in the extravagance, in the mixing of disparate elements of common (lowbrow) culture and of ''kitsch'', which each participating country invokes in order to present itself artistically on stage and so as to convince the audience of the excellence of its singing performance in order to prevail over the other participating nation-states and win the first prize. To achieve this goal, however, elements of today's modern popular culture, commercial/mass culture, are also enlisted. Contemporary popular culture has its roots in folk culture. Despite the influences of the Media and being saturated by elements of modernity, it is still the infrastructure of all national European cultures. Over the last 60 years, with television and the consumer and aesthetic choices or life patterns it projects as a formative factor, popular culture has dominated as a hybrid formation of numerous attempts at expression in contemporary culture. Many of the manifestations of popular culture, hybridized, are projected on the stage of the staged media pseudo-event of Europe.The theoretical part of the thesis deals with the three axes that characterize the musical institution of Europe: politicization, historicity and queerness. It begins with a consideration of popular culture within the bosom of the singing competition, with a reference to 'idiosyncratic Eurovisionist' popularity and with a historical consideration of the musical institution's ideological basis based on the 'Idea of Europe'. A brief historical diagram of the institution in relation to Europe's post-war cultural policy (from 1956 to 2017) is then provided. This is followed by an examination of those aspects that give the competition economic and political dimensions, and by a study of the impact of soft politics and queer culture on the stage.The research part of the thesis studies the representations of popular culture in the contest. It examines traditional song and its ethnopop version, the artful popular discourse (myths, fairy tales, legends), the comic element, the multi-faceted dress, certain aspects of the life cycle (childhood, marriage, family and old age) as represented on stage and in the individual practices of the contest ritual. The study concludes with an examination of songs of activist content and of national musical allegories that refer to and promote traditional (love, life, friendship, peace) and contemporary values (community ethos, unity, respect for diversity, equality) under the banner of 'Europeanness'.

Η παρούσα μελέτη πραγματεύεται από την πλευρά της σύγχρονης Λαογραφίας τον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision (Eurovision Song Contest) και τη σχέση του με τον λαϊκό πολιτισμό.Από το 1956 που θεσπίστηκε, ο διαγωνισμός της Eurovision εξελίχθηκε σε ένα λαμπερό υπερθέαμα εμβληματικού status. Αυτή η μουσική συνεύρεση των ευρωπαϊκών χωρών, μέσα από ένα σαφές τελετουργικό πλαίσιο, καταφέρνει να καθηλώνει μπροστά από την οθόνη της τηλεόρασης εκατομμύρια τηλεθεατές από όλον τον κόσμο. Η γοητεία του συγκεκριμένου μουσικού ευρωπαϊκού θεσμού έγκειται στη μουσική ποικιλία των «τρίλεπτων εθνικών παραστάσεων», στο μωσαϊκό των αντιθέσεων, στην υπερβολή, στην ανάμειξη ετερόκλητων στοιχείων της κοινής (lowbrow) κουλτούρας και του «κιτς», τα οποία κάθε συμμετέχουσα χώρα επικαλείται για να αυτοπαρουσιαστεί καλλιτεχνικά στη σκηνή και να πείσει το κοινό για την αρτιότητα της τραγουδιστικής ερμηνείας της ώστε να επικρατήσει των άλλων εθνών-κρατών που συμμετέχουν και να κερδίσει το πρώτο βραβείο. Για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου, όμως, επιστρατεύονται και στοιχεία του σημερινού σύγχρονου λαϊκού πολιτισμού, της εμπορικής/μαζικής κουλτούρας.Ο σύγχρονος λαϊκός πολιτισμός έχει τις ρίζες του στο λαϊκό/folk. Παρά τις επιδράσεις των Μέσων και τον καταιγισμό του από τα στοιχεία της νεωτερικότητας, εξακολουθεί να αποτελεί την υποδομή όλων των εθνικών ευρωπαϊκών πολιτισμών. Στο διάστημα των τελευταίων 60 χρόνων, με μορφοποιό παράγοντα την τηλεόραση και τις καταναλωτικές και αισθητικές επιλογές ή τα πρότυπα ζωής που αυτή προβάλλει, ο λαϊκός πολιτισμός κυριαρχεί ως υβριδικός σχηματισμός πολυάριθμων προσπαθειών έκφρασης στον σύγχρονο πολιτισμό. Πολλές από τις εκφάνσεις του λαϊκού πολιτισμού, υβριδικά σχηματοποιημένες, προβάλλονται στη σκηνή του σκηνοθετημένου μιντιακού ψευδογεγονότος της Ευρώπης.Το θεωρητικό μέρος της διατριβής πραγματεύεται τους τρεις άξονες που χαρακτηρίζουν τον μουσικό θεσμό της Ευρώπης: την πολιτικοποίηση, την ιστορικότητα και το queerness. Εκκινεί με μια θεώρηση του λαϊκού πολιτισμού στους κόλπους του διαγωνισμού τραγουδιού, με μια αναφορά στην «ιδιοσυγκρασιακή γιουροβιζιονική» λαϊκότητα και με μια ιστορική θεώρηση της ιδεολογικής βάσης του μουσικού θεσμού με έρεισμα την «Ιδέα της Ευρώπης». Στη συνέχεια παρατίθεται ένα σύντομο ιστορικό διάγραμμα του θεσμού σε σχέση με την μεταπολεμική πολιτισμική πολιτική της Ευρώπης (από το 1956 μέχρι το 2017). Ακολουθεί η εξέταση εκείνων των παραμέτρων που προσδίδουν στον διαγωνισμό οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις και μελετάται ο αντίκτυπος της soft (ήπιας) πολιτικής και της κουλτούρας queer επί σκηνής.Στο ερευνητικό μέρος της διατριβής μελετώνται οι αναπαραστάσεις του λαϊκού πολιτισμού στον διαγωνισμό. Εξετάζεται το παραδοσιακό τραγούδι και η ethnopop εκδοχή του, ο έντεχνος λαϊκός λόγος (μύθοι, παραμύθια, θρύλοι), το κωμικό στοιχείο, το πολυσήμαντο ένδυμα, ορισμένες εκφάνσεις του Κύκλου της ζωής (παιδική ηλικία, γάμος, οικογένεια και τρίτη ηλικία) όπως αναπαριστάνονται στη σκηνή και στις επιμέρους πρακτικές του τελετουργικού του διαγωνισμού. Η μελέτη ολοκληρώνεται με την εξέταση των τραγουδιών ακτιβιστικού περιεχομένου και των εθνικών μουσικών αλληγοριών που αναφέρονται και προτάσσουν τις παραδοσιακές (αγάπη, ζωή, φιλία, ειρήνη) και σύγχρονες αξίες (κοινοτικό ήθος, ενότητα, σεβασμός στη διαφορετικότητα, ισότητα) υπό την σκέπη της «ευρωπαϊκότητας».