Η Κοινή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας (ΚΠΑΑ) και η συμβολή της στην προοπτική ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ

Abstract

The purpose this thesis is to demonstrate the relationship between the Common Defense and Security Policy (CSDP) and the enlargement of the European Union (EU) in the Western Balkans. Specifically, the research carried out was oriented towards establishing a specific relationship between the two policies, which once identified, can then be classified according to the way in which one policy interacts with the other. The two main hypotheses on which the case study of the thesis was based are that the CSDP since the Treaty of Lisbon has acquired greater institutional status and political weight within the EU, while the enlargement policy in the Western Balkans has found itself in a inertia, especially after the last enlargement of Croatia in 2013.In order to carry out the research, a specific methodology of qualitative analysis was followed, which involved on the one hand the use of the theory that describes the European Union as an entity, on the other hand the recording of empirical data that comes mainly from the study of institutional texts and the expressed opinions - positions on to the thesis question. In this regard, interviews were carried out with specific persons in order to clarify those points where the theory did not give clear dictums when the empirical data were examined.The main research findings of the thesis are that the relationship between the CSDP and the Western Balkans' EU integration is shaped by the EU's political integration process, and that enabling enlargement requires a change in the EU's institutional structure to avoid the possibility of negative impact that enlargement in the Western Balkans would have on the political integration of the EU. Moreover, the concept of differentiated integration gains new momentum as long as enlargement is still active as a policy and as long as political integration is pursued in the field of defense and security.The above does not mean that the EU's pursuit of political integration in the field of defense and security is an obstacle to the continuation of political enlargement in the Western Balkans. On the contrary, through the analysis carried out, it was found that the initiatives taken in the framework of the CSDP provide the EU with tools to maintain its influence in the Western Balkans region, in order to strengthen the reform dynamics in the states in question, which strengthens the enlargement policy.

Ο σκοπός για τον οποίο εκπονήθηκε η παρούσα διατριβή είναι για να καταδειχθεί η σχέση μεταξύ της Κοινής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας (ΚΠΑΑ) και της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στα Δυτικά Βαλκάνια. Συγκεκριμένα, η έρευνα που πραγματοποιήθηκε είχε ως προσανατολισμό την διαπίστωση μίας συγκεκριμένης σχέσης μεταξύ των δύο πολιτικών, η οποία εφόσον εντοπιστεί κατόπιν μπορεί να ταξινομηθεί ως προς τον τρόπο με τον οποίον η μία πολιτική αλληλοεπιδρά με την άλλη. Οι δύο βασικές υποθέσεις πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η υπόθεση εργασίας της διατριβής είναι ότι η ΚΠΑΑ από τη Συνθήκη της Λισαβόνας και έπειτα αποκτά μεγαλύτερη θεσμική υπόσταση και πολιτική βαρύτητα εντός της ΕΕ, ενώ η πολιτική διεύρυνσης στα Δυτικά Βαλκάνια έχει βρεθεί σε τέλμα ειδικά μετά την τελευταία διεύρυνση της Κροατίας το 2013. Για τη διεξαγωγή της έρευνας ακολουθήθηκε μία συγκεκριμένη μεθοδολογία ποιοτικής ανάλυσης, η οποία αφορούσε αφενός στην χρήση της θεωρίας που περιγράφει την Ευρωπαϊκή Ένωση ως οντότητα, αφετέρου στην καταγραφή των εμπειρικών δεδομένων που προέρχονται κυρίως από τη μελέτη των θεσμικών κειμένων και των διατυπωμένων απόψεων – θέσεων επάνω στο ζήτημα της διατριβής. Συναφώς, πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με συγκεκριμένα πρόσωπα ώστε να διασαφηνιστούν τα σημεία εκείνα τα οποία η θεωρία δεν έδινε σαφείς αποφάνσεις όταν εξετάστηκαν τα εμπειρικά δεδομένα. Τα βασικά ερευνητικά ευρήματα της διατριβής είναι ότι η σχέση μεταξύ της ΚΠΑΑ και της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ διαμορφώνεται από την διαδικασία της πολιτικής ολοκλήρωσης της ΕΕ, και ότι για να υπάρχει δυνατότητα διεύρυνσης απαιτείται αλλαγή στη θεσμική δομή της ΕΕ για να αποφευχθεί ο ενδεχόμενος αρνητικός αντίκτυπος που θα είχε η διεύρυνση στα Δυτικά Βαλκάνια στην πολιτική ολοκλήρωση της ΕΕ. Επιπλέον, η έννοια της διαφοροποιημένης ολοκλήρωσης αποκτά νέα δυναμική όσο η διεύρυνση είναι ακόμα ενεργή ως πολιτική και όσο επιδιώκεται πολιτική ολοκλήρωση στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας.Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι η επιδίωξη της ΕΕ για πολιτική ολοκλήρωση στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας αποτελεί εμπόδιο για την συνέχιση της πολιτικής διεύρυνσης στα Δυτικά Βαλκάνια. Αντιθέτως, μέσα από την ανάλυση που πραγματοποιήθηκε διαπιστώθηκε ότι οι πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της ΚΠΑΑ παρέχουν στην ΕΕ εργαλεία για τη διατήρηση της επιρροής της στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, ώστε να ενισχυθεί η μεταρρυθμιστική δυναμική στα υπόψη κράτη, κάτι το οποίο ενισχύει την πολιτική διεύρυνσης.