Σώμα κειμένων και ηλεκτρονικό μορφολογικό-σημασιολογικό λεξικό της ελληνικής ειδικής γλώσσας των τραπεζικών συμβάσεων: θέματα εναρμόνισης της γλώσσας και εφαρμογές στην εκμάθησή της και στη μετάφραση

Abstract

The object of this doctoral thesis with title: “Text corpus and electronic morphological-semantic dictionary of the Greek special language of bank contracts. Language harmonization issues and applications in learning and translation” is the study of the special language of bank contracts, to the degree that this special language harmonizes with the rules set by grammar books, dictionaries and relevant guidebooks concerning mainly the legal language. This study was conducted by using a text corpus comprised of authentic banking texts which concern contracts of all kinds (loan, leasing, insurance, credit card issuing etc.). However, it must be pointed out that while our initial intention was to collect bank contract material from all Greek systemic banks, this was hindered by procedural problems and thus the size of the text corpus was not as large as expected. Therefore, in order to overcome the obstacle of the required size of the text corpus, we decided to enrich it with articles from the Constitution, the Civil Code, the laws and the General Terms of Transactions which accompany the contracts. This means that the language of the text corpus is closely related to the legal language.Furthermore, this thesis is a contribution to the creation of an electronic morphological and semantic dictionary of this special language. The aim is the construction of an electronic dictionary of this language. This means that the language of bank contracts was mainly examined in the light of computational linguistics. However, in this thesis only part of this dictionary was created. More specifically, it is the part containing the terms we focused on as regards their harmonization with the spelling guides.This dictionary was restricted solely to morphological and semantic information, paving the way for future work concerning both syntactic analysis and the rest of the terms which were not included in the present study. The ultimate aim of the present thesis is the implementation of its results in automated processing systems of the Greek language, in the fields of lexicography, translation (automatic or not), as well as the teaching of this special language to students of relevant disciplines (Law, Finance, Economics, Management etc.) or Translation. Additionally, the special text corpus which was comprised in the framework of the current study, as well as the dictionary, at the levels it was studied at, constitute language resources for further research in the domain of Linguistics and terminology in general

Η παρούσα διδακτορική διατριβή με τίτλο: «Σώμα κειμένων και ηλεκτρονικό μορφολογικό-σημασιολογικό λεξικό της ελληνικής ειδικής γλώσσας των τραπεζικών συμβάσεων. Θέματα εναρμόνισης της γλώσσας και εφαρμογές στην εκμάθησή της και στη μετάφραση» έχει ως αντικείμενο τη μελέτη της ειδικής γλώσσας των τραπεζικών συμβάσεων στον βαθμό που αυτή η ειδική γλώσσα εναρμονίζεται με τους κανόνες που υπαγορεύουν οι γραμματικές, τα λεξικά και οι σχετικοί οδηγοί που αφορούν τη νομική κυρίως γλώσσα. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε μέσα από ένα σώμα κειμένων το οποίο συστάθηκε από γνήσια τραπεζικά κείμενα που αφορούν συμβάσεις κάθε είδους (δανείου, leasing, ασφάλειας, έκδοσης πιστωτικών καρτών κ.ά.). Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί, ότι, ενώ η πρόθεση αρχικά ήταν να συλλεχθεί υλικό των συμβάσεων από όλες τις ελληνικές συστημικές τράπεζες, προβλήματα διαδικαστικά εμπόδισαν αυτήν την πρόθεση και γι’ αυτό το μέγεθος σώματος κειμένου δεν υπήρξε τόσο μεγάλο όσο επιδιώκαμε εξαρχής. Για να ξεπεράσουμε το εμπόδιο του απαιτούμενου όγκου του σώματος κειμένου, αποφασίσαμε να το εμπλουτίσουμε με άρθρα από το Σύνταγμα, τον Αστικό Κώδικα, τους νόμους και τους Γενικούς Όρους Συναλλαγών που πλαισιώνουν τις συμβάσεις. Το γεγονός αυτό σημαίνει πως η γλώσσα του σώματος κειμένων σχετίζεται κατά πολύ με τη νομική γλώσσα. Παράλληλα, η διατριβή αυτή αποτελεί συμβολή στην κατασκευή ενός ηλεκτρονικού μορφολογικού και σημασιολογικού λεξικού για την ειδική αυτή γλώσσα. Στόχος είναι η κατασκευή ενός ηλεκτρονικού λεξικού που αφορά τη γλώσσα αυτή. Αυτό σημαίνει ότι η γλώσσα των τραπεζικών συμβάσεων εξετάσθηκε κυρίως υπό το πρίσμα της υπολογιστικής γλωσσολογίας.Ωστόσο, στην παρούσα διατριβή κατασκευάστηκε μόνο ένα μέρος του λεξικού αυτού και συγκεκριμένα εκείνο που αφορά τους όρους που μας απασχόλησαν στα θέματα εναρμόνισης με τους ορθογραφικούς οδηγούς. Το λεξικό αυτό περιορίστηκε μόνο στη μορφολογική και τη σημασιολογική πληροφορία, αφήνοντας περιθώρια για μελλοντική εργασία που θα αφορά τόσο τη συντακτική ανάλυση, όσο και τους υπόλοιπους όρους, οι οποίοι δε συμπεριλήφθηκαν στην παρούσα εργασία. Απώτερος σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να εφαρμοστούν τα αποτελέσματά της σε συστήματα αυτόματης επεξεργασίας της ελληνικής γλώσσας, στα πεδία της λεξικογραφίας, της αυτόματης ή μη μετάφρασης, καθώς και της διδασκαλίας της ειδικής αυτής γλώσσας σε σπουδαστές σχετικών με το αντικείμενο σχολών (νομικής, χρηματοοικονομικής, οικονομικής σχολής, ή διοίκησης κ.ά.) ή μετάφρασης. Επιπλέον, το ειδικό σώμα κειμένων που συστάθηκε καθώς και το λεξικό στα επίπεδα που αυτό μελετήθηκε αποτελούν γλωσσικούς πόρους για περαιτέρω μελέτες στον χώρο της γλωσσολογίας γενικά, αλλά και της ορολογίας γενικότερα.