Πολιτικοί και εκλογικοί ανταγωνισμοί: η περίπτωση των φοιτητικών εκλογών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 1974-2018

Abstract

This dissertation addresses the contribution of students’ parties, candidates and issues in shaping the antagonism at Aristotle University of Thessaloniki since 1974 to 2018. Our research is focused on Aristotle University of Thessaloniki. In fact, this is a case-study which explores students’ views with quantitative and qualitative data. The main idea is based on the triangle shape “parties- candidates - issues”. This shape helped us explore the antagonism between the three factors. In this term, we illustrate the political and electoral antagonism of students’ parties on Right-Left axis and record students’ behavior from the time of strong political consciousness to distancing from the collective action. We imprint the political frame, the public issues and we examine students’ attitudes / opinions about the university. Also, we record students’ orientation (individual / collective) during their unions’ election (quantitative data). Moreover, we conducted “face-to-face” interviews (qualitative data) with elected representatives in students’ parties (candidates) since 1974 till 2018. This time is crucial because students that had been elected in the past are an “active minority” in Greek society. Furthermore, our goal is to point out the advantages of using theories and tools of Political and Social Sciences into exploring youth believes / attitudes. We aspire that the tools we used can be consider as a structured template to examine students’ parties in local and national level. The methods applied are Correspondence Analysis, Cluster Analysis and CAH.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή πραγματεύεται τη συμβολή των παρατάξεων, των προσώπων και των θεμάτων στη διαμόρφωση του ανταγωνισμού στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης την περίοδο 1974-2018. Η κεντρική ιδέα βασίζεται στο τριγωνικό σχήμα «Παρατάξεις - Θέματα - Πρόσωπα». Αυτή η τριγωνική (ανταγωνιστική) σχέση αποσκοπεί στην αποτύπωση και ερμηνεία των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στις παρατάξεις, τα θέματα και τα πρόσωπα (συντελεστές) με τη βοήθεια ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων. Συγκεκριμένα, αναδεικνύουμε την ιστορική ιδιαιτερότητα του κινήματος στη Θεσσαλονίκη, τα αιτήματα, την επίδραση κοινωνικών και θεσμικών δομών και τους συγκρουσιακούς / ανταγωνιστικούς πόλους που τροφοδοτούν και ανατροφοδοτούνται από τους συντελεστές του κινήματος. Αποτυπώνουμε τον πολιτικό και εκλογικό ανταγωνισμό των παρατάξεων στον άξονα Αριστερά-Δεξιά. Παράλληλα, διερευνούμε υπό ποιες συνθήκες οι φοιτητές ανέπτυξαν πολιτική συνείδηση και συλλογική αυτοδιάθεση και ιχνηλατούμε τη σταδιακή αποστασιοποίηση τους από τη συλλογική δράση. Καταγράφουμε τις συγκυρίες (πολιτικό πλαίσιο), τα θέματα δημόσιας συζήτησης (πολιτικές, εκπαιδευτικές, κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις) και εξετάζουμε τις απόψεις των φοιτητών για το εσωτερικό περιβάλλον που δρουν και αλληλοεπιδρούν (ποσοτική έρευνα). Επίσης, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι στους κόλπους του ΑΠΘ δραστηριοποιήθηκαν προσωπικότητες / επιστήμονες που συνέβαλαν στον εκσυγχρονισμό του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Η χρονική στιγμή διεξαγωγής της ποιοτικής έρευνας ήταν η πλέον καταλληλότερη διότι τα περισσότερα μέλη αυτής της «ενεργής μειονότητας» συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στη Θεσσαλονίκη. Επιπρόσθετα, η παρούσα μελέτη επισημαίνει την ανάγκη περαιτέρω χρήσης των αναλυτικών εργαλείων και θεωριών της Πολιτικής και Κοινωνικής Επιστήμης σε αυτό το πεδίο συμβάλλοντας στην κατανόηση των σύγχρονων και μελλοντικών θεσμικών, κοινωνικών και ιδεολογικών στάσεων / θέσεων και μετασχηματισμών του. Συνεπώς, απώτερος στόχος μας είναι η ανάδειξη αυτού του «ανεξερεύνητου» πεδίου μελέτης. Συγκεκριμένα, το ερευνητικό πλαίσιο της παρούσας μελέτης συνθέτουν: η έρευνα πεδίου, η αποτύπωση των ιστορικών-κοινωνικών χαρακτηριστικών κάθε περιόδου, η εκπαιδευτική πολιτική, η ποσοτική έρευνα και οι συνεντεύξεις με τους εκλεγμένους αντιπροσώπους του κινήματος. Με αυτό τον σχεδιασμό επιδιώκουμε τη διαμόρφωση ενός μεθοδολογικά δομημένου προτύπου∙ για τη διερεύνηση του ανταγωνισμού των φοιτητικών παρατάξεων, την αποτύπωση των θέσεων / απόψεων των φοιτητών για το πανεπιστήμιο και τις παρατάξεις (πολιτική αντίληψη) και την αξιολόγηση του κινήματος γενικότερα. Φιλοδοξούμε ότι οι τεχνικές συλλογής και οι μέθοδοι ανάλυσης δεδομένων που εφαρμόσαμε, θα διαμορφώσουν ένα άρτια δομημένο εργαλείο για τη μελέτη του φοιτητικού κινήματος σε τοπικό και πανελλαδικό επίπεδο. Εφαρμόσαμε την Ανάλυση Αντιστοιχιών, την Ανάλυση κατά συστάδες, (SPSS) και την Ανιούσα Ιεραρχική Ταξινόμηση (MAD).