Πήλινα ειδώλια του στρώματος καταστροφής της αγοράς της Πέλλας: συμβολή στη μελέτη της ελληνιστικής πηλοπλαστικής

Abstract

The doctoral dissertation deals with the study of 310 terracotta figurines that come from the Agora of ancient Pella and especially from the destruction layer of the beginning of the 1st c. B.C. of twenty-four (24) rooms of the southern part of the east portico. The figurines included are a representative sample of a large coroplastic ensemble that was found in a fragmented state during the excavation of the Agora in the years 1980 - 1984 and 2006-2007. The main purpose of the study was to describe the material, to analyze and interpret the social, economic, religious and cultural context in which they are constructed and used, to detect possible relationships between the laboratories or with laboratories in other areas and, finally, to contributes to an even greater degree to our knowledge of the coroplastic production of the workshops of Pella during the late Hellenistic period. The work presented a diverse material, which comes from shops-workshops for the production of figurines, from places that were made as a whole. In addition, it concerns an ensemble that basically dates to a narrow chronological context, at the time of the destruction of the city at the beginning of the 1st c. BC, and therefore reveals the production of laboratories in the last phase of its life. There is a significant thematic range in the preferences of the coroplasts. The presence of new types of figurines in Pella and the relationships and contacts with coroplastic workshops in other areas reveal a dynamic branch of its economy at a time when the city has ceased to be the center of political developments, but remains an important economic center of Macedonia.

Η διδακτορική διατριβή ασχολείται με τη μελέτη 310 πήλινων ειδωλίων που προέρχονται από την Αγορά της αρχαίας Πέλλας και ειδικότερα από το στρώμα καταστροφής των αρχών του 1ου αι. π.Χ. είκοσι τεσσάρων (24) χώρων του νότιου τμήματος της ανατολικής στοάς. Τα ειδώλια που περιλαμβάνονται αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα ενός μεγάλου κοροπλαστικού συνόλου που βρέθηκε σε θραυσματική κατάσταση κατά την ανασκαφική έρευνα της Αγοράς τα έτη 1980 – 1984 και 2006-2007. Η μελέτη είχε κύριο στόχο να περιγράψει το υλικό, να αναλύσει και να ερμηνεύσει το κοινωνικό, οικονομικό, θρησκευτικό και πολιτιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτά κατασκευάζονται και χρησιμοποιούνται, να ανιχνεύσει πιθανές σχέσεις των εργαστηρίων μεταξύ τους ή με εργαστήρια άλλων περιοχών και, τέλος, να συνεισφέρει σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό στη γνώση μας για την κοροπλαστική παραγωγή των εργαστηρίων της Πέλλας κατά την ύστερη ελληνιστική εποχή. Η εργασία παρουσιάζει ένα πολυποίκιλο υλικό, που προέρχεται από καταστήματα-εργαστήρια παραγωγής ειδωλίων, από χώρους δηλαδή που κατασκευάστηκαν μαζικά. Επιπλέον, αφορά ένα σύνολο που χρονολογείται κατά βάση σε ένα στενό χρονολογικό πλαίσιο, κατά την εποχή καταστροφής της πόλης στις αρχές του 1ου αι. π.Χ., και ως εκ τούτου αποκαλύπτει την παραγωγή των εργαστηρίων κατά την τελευταία φάση της ζωής της. Διαπιστώνεται ένα σημαντικό θεματολογικό εύρος στις προτιμήσεις των κοροπλαστών. Η παρουσία νέων τύπων ειδωλίων στην Πέλλα και οι σχέσεις και επαφές με κοροπλαστικά εργαστήρια άλλων περιοχών αποκαλύπτει ένα δυναμικό κλάδο της οικονομίας της την εποχή αυτή, όταν η πόλη έχει πάψει μεν να αποτελεί το κέντρο των πολιτικών εξελίξεων, παραμένει ωστόσο ένα σημαντικό οικονομικό κέντρο της Μακεδονίας.