Normative without power: internal and external EU climate diplomacy towards the IMO and the ICAO

Abstract

Climate change is one of the most burning issues of our times. The international community puts a great deal of effort and pours enormous resources into tackling its consequences. In this fight, the European Union (EU) aspires to be a pioneer and a real normative power in the endeavor to combat climate change, by urging third parties to take action and by providing them with knowledge on the ways to achieve this goal. To this end, this thesis examines the diplomatic action of the EU, both internally and externally, as it is directed towards other international organizations in the field of transportation and with regards to the Union’s climate norm of reducing greenhouse gas (GHG) emissions. The case studies used are those of the International Maritime Organization and the International Civil Aviation Organization. These Organizations are selected because the activities over which they preside (shipping and aviation, respectively) are major polluters and are in need of significant reforms in order to contribute their fair share in mitigating GHG emissions. This thesis enhances and invigorates the academic debate by contextualizing the ways in which the EU acts in the international arena concerning climate change and developing an analytical framework emanating from and based on the Normative Power Europe approach. To do so, it proposes a three-level way of analyzing EU climate diplomacy: internal procedures, external practices and diplomacy evaluation. Through the research, it is proven that all three levels are essential in order for an EU norm to gain traction and be diffused at the international level. The hypotheses of the research are tested through empirical data that consists of 54 in-depth semi-structured interviews with key stakeholders who participate in both the European and international negotiations, as well as through primary and secondary sources. The analysis is divided into two main parts, the internal and the external, and discusses -while concurrently evaluating- the EU’s diplomatic action. The thesis concludes with a broader discussion regarding whether the EU is or is not, in fact, a normative power in the field of climate diplomacy.

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα από τα πλέον επιτακτικά και πολύπλοκα, ως προς την επίλυσή τους, προβλήματα της εποχής μας. Η διεθνής κοινότητα καταβάλλει συστηματικές προσπάθειες και αφιερώνει σημαντικούς πόρους για την αντιμετώπιση των επιπτώσεών της. Στον αγώνα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) φιλοδοξεί να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και να αποτελεί μια πραγματική κανονιστική δύναμη. Προς αυτή την κατεύθυνση, παροτρύνει τους εταίρους της να αναλάβουν δράση και τους παρέχει την απαραίτητη γνώση για τη δράση αυτή. Έχοντας ως αφετηρία αυτήν την παρατήρηση, η παρούσα διατριβή εξετάζει τη διπλωματική δράση της ΕΕ, τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική της διάσταση, όπως αυτή διαμορφώνεται προς άλλους διεθνείς οργανισμούς στον τομέα των μεταφορών και σε σχέση με την Ευρωπαϊκή κλιματική νόρμα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι μελέτες περίπτωσης στις οποίες εστιάζει η διατριβή είναι ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός και ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας. Οι διεθνείς οργανισμοί αυτοί επιλέχθηκαν λόγω των δραστηριοτήτων που ρυθμίζουν (ναυτιλία και αεροπορία, αντίστοιχα) και οι οποίες ανήκουν στους σημαντικότερους ρυπαντές παγκοσμίως, και λόγω του γεγονότος ότι χρειάζεται να εφαρμόσουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις προκειμένου να συνεισφέρουν και αυτοί στον μετριασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η διατριβή ενισχύει και συμπληρώνει την ακαδημαϊκή βιβλιογραφία, εντάσσοντας τους τρόπους με τους οποίους η ΕΕ ενεργεί στη διεθνή σκηνή σχετικώς με την κλιματική αλλαγή και αναπτύσσοντας ένα θεωρητικό πλαίσιο που προέρχεται από την -και βασίζεται στην- προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Κανονιστικής Ισχύος. Πιο συγκεκριμένα, προτείνει ένα μοντέλο μελέτης της κλιματικής διπλωματίας της ΕΕ σε τρία επίπεδα: τις εσωτερικές διαδικασίες, τις εξωτερικές πρακτικές και την αξιολόγηση της διπλωματίας. Η έρευνα αποδεικνύει ότι και τα τρία επίπεδα είναι απαραίτητα ώστε να μπορέσει μια Ευρωπαϊκή νόρμα να αποκτήσει δυναμική και να διαχυθεί στο διεθνές επίπεδο. Οι ερευνητικές υποθέσεις ελέγχονται μέσω εμπειρικών δεδομένων που έχουν συλλεχθεί από 54 εις βάθος και ημι-δομημένες συνεντεύξεις με αξιωματούχους που συμμετέχουν τόσο στις ευρωπαϊκές όσο και στις διεθνείς διαπραγματεύσεις, καθώς και πληροφοριών που συλλέχθηκαν μέσω πρωτογενών και δευτερογενών πηγών. Η ανάλυση χωρίζεται σε δύο βασικά μέρη, το εσωτερικό και το εξωτερικό, και εξετάζει -αξιολογώντας ταυτόχρονα- τη διπλωματική δράση της ΕΕ. Η διατριβή ολοκληρώνεται με μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με το εάν η ΕΕ είναι πράγματι ή όχι κανονιστική ισχύς στον τομέα της κλιματικής διπλωματίας.