Η συμβολή της Αριστοτελικής Ηθικής στην εκπαίδευση για την αειφορία

Abstract

This doctoral dissertation gave the researcher the opportunity to deal in depth with the field of Environmental Ethics and to discover its productive scientific connection with Aristotelian Virtue Ethics. The combination and interaction of these two scientific fields of Philosophy has recently constructed Environmental Virtue Ethics. The researcher presents an overview of the field of Environmental Virtue Ethics (EVE), including its recent historical development and prospects. EVE is a new approach to Environmental Ethics, which differs from the traditional theories of utilitarianism and deontology, because it does not focus on the evaluation of the moral act but on the character of the person who does the act. EVE is an important approach to understanding the place of human in the natural world and how he should act in it. It helps him understand what it means today to live a good life in harmony with the natural world. The researcher starting from the in-depth study of these scientific fields, utilized his long teaching experience to explore the possibilities of their exploitation in everyday educational practice and in the context of Education for Sustainable Development. In particular, this search focuses on the prospect of implementing the vision of The Sustainable School and education of the virtuous character of the modern, active and responsible eco-citizen. For the needs of the research, the researcher designed an educational program, in accordance with the principles of educational strategic planning, the implementation of which the researcher studied from the inside, as participant observer. The study showed that the educational program managed to motivate and activate the school community to become a learning community through its own action and reflection and transform its school into a Sustainable School. Teachers recognized significant benefits for their students, themselves, their school and the local community in all three areas of action of The Sustainable School. The researcher observed the crucial role of teachers in the realization of this virtuous and sustainable vision. Some weaknesses and problems were highlighted, as well as the solutions that were given. Teachers recognized the role and necessity of having a supporter-mediator to support and coordinate their actions and the process of their reflection. What is particularly important to the researcher is the opportunity he was given to conduct this dissertation, as he hopes to contribute even minimally with his research findings to the development of Environmental Virtue Ethics, Education for Sustainable Development (ESD) and the promotion of the idea of The Sustainable School. The education of the virtuous character of active and responsible eco-citizens is the common goal.

Η συγκεκριμένη διδακτορική διατριβή έδωσε την ευκαιρία στον ερευνητή να ασχοληθεί σε βάθος με το πεδίο της Περιβαλλοντικής Ηθικής και να ανακαλύψει την διασύνδεσή της με την Αριστοτελική Αρετολογική Ηθική. Ο συνδυασμός και η αλληλεπίδραση των δύο αυτών επιστημονικών πεδίων της Φιλοσοφίας, οικοδόμησε τα τελευταία χρόνια την Περιβαλλοντική Αρετολογική Ηθική (Environmental Virtue Ethics). O ερευνητής παρουσιάζει μια επισκόπηση του τομέα της Περιβαλλοντικής Αρετολογικής Ηθικής, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης ιστορικής ανάπτυξης και προοπτικής της. Η Περιβαλλοντική Αρετολογική Ηθική είναι μια νέα προσέγγιση στην Περιβαλλοντική Ηθική, η οποία διαφοροποιείται από τις παραδοσιακές θεωρίες του ωφελιμισμού και της δεοντολογίας, γιατί δεν εστιάζει στην αξιολόγηση της ηθικής πράξης αλλά στον χαρακτήρα του ατόμου που κάνει την πράξη. Η Περιβαλλοντική Αρετολογική Ηθική αποτελεί μια σημαντική προσέγγιση για την κατανόηση της θέσης του ανθρώπου στον φυσικό κόσμο και του τρόπου με τον οποίο πρέπει να ενεργεί σε αυτόν. Τον βοηθά να καταλάβει τι σημαίνει σήμερα να ζει κάποιος μια καλή ζωή σε αρμονία με τον φυσικό κόσμο. Ο ερευνητής με αφετηρία την εις βάθος μελέτη των επιστημονικών αυτών πεδίων αξιοποίησε την πολύχρονη διδακτική του εμπειρία, για να διερευνήσει τις δυνατότητες αξιοποίησής τους στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη και στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης για την Αειφορία. Ειδικότερα, η έρευνα αυτή επικεντρώθηκε στην προοπτική υλοποίησης του οράματος του Αειφόρου Σχολείου και της εκπαίδευσης του ενάρετου χαρακτήρα του σύγχρονου υπεύθυνου και ενεργού οικο-πολίτη. Για τις ανάγκες της έρευνας ο ερευνητής σχεδίασε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, σύμφωνα με τις αρχές του εκπαιδευτικού στρατηγικού σχεδιασμού, την εφαρμογή του οποίου μελέτησε από μέσα, ως συμμετέχων παρατηρητής. Η μελέτη έδειξε ότι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα κατάφερε να παρακινήσει και να ενεργοποιήσει τη σχολική κοινότητα ώστε να γίνει μια κοινότητα μάθησης μέσω της δικής της δράσης και του στοχασμού της και να μετασχηματίσει το σχολείο της σε ένα Αειφόρο Σχολείο. Οι εκπαιδευτικοί αναγνώρισαν σημαντικά οφέλη για τους μαθητές τους, τους ίδιους, το σχολείο τους και την τοπική κοινωνία και στους τρεις τομείς δράσης του Αειφόρου Σχολείου. Ο ερευνητής παρατήρησε τον καθοριστικό ρόλο των εκπαιδευτικών στην υλοποίηση αυτού του ενάρετου και αειφόρου οράματος. Επισημάνθηκαν ορισμένες αδυναμίες και προβλήματα, καθώς και οι λύσεις που δόθηκαν. Οι εκπαιδευτικοί αναγνώρισαν τον ρόλο και την αναγκαιότητα της ύπαρξης ενός υποστηρικτή-διαμεσολαβητή για την υποστήριξη και τον συντονισμό των ενεργειών τους καθώς και της διαδικασίας του στοχασμού τους. Η ευκαιρία που δόθηκε στον ερευνητή για τη διεξαγωγή αυτής της διατριβής είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ευελπιστεί να συνεισφέρει έστω και ελάχιστα με τα ερευνητικά του ευρήματα στην ανάπτυξη της Περιβαλλοντικής Αρετολογικής Ηθικής, στην Εκπαίδευση για την Αειφορία και στην προώθηση της ιδέας του Αειφόρου Σχολείου. Η εκπαίδευση του ενάρετου χαρακτήρα των ενεργών και υπεύθυνων οικο-πολιτών αποτελεί κοινή τους επιδίωξη.