Learning with computers in Greek classrooms: anticipatory views from primary teachers

Abstract

This thesis investigates the views of Greek teachers anticipating the introduction of computers within the primary curriculum. Teachers’ attitudes are explored in relation to the potential of computers in the primary education. The role of computer technology in learning is reviewed focusing on psychological theories of learning which have informed developments in the field of computer-based learning. Constructivist and social-constructivist approaches are explored and issues of cognitive development, computer software design and pupils’ talk whilst children working collaboratively with computers are addressed. Important issues considering the anticipated implementation of computers in the primary classroom are emerged. These issues emphasise the importance of interactivity within the computer learning environment, gender equity and the role of the teacher in learning with computers. The research analysis reports on the factors accounting for teachers’ views in relation to the above issues. The thesis concludes with a discussion of the factors that determine Greek teachers’ views about learning with computers postulating possible changes which could occur.

Η διδακτορική αυτή διατριβή ερευνά τις απόψεις των εκπαιδευτικών σχετικά με την εισαγωγή των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην δημόσια πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην διερεύνηση των στάσεων των δασκάλων σε σχέση με τις δυνατότητες των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην ελληνική εκπαίδευση. Η εκπαιδευτική τεχνολογία, ευρύτερα γνωστή στις ανεπτυγμένες δυτικές κοινωνίες ως «τεχνολογίες της πληροφορικής και της επικοινωνίας», αναλύει τις συνισταμένες εκείνες που συντελούν στη διευκόλυνση και προαγωγή της μάθησης. Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση στις μέχρι σήμερα επιστημονικές αντιλήψεις της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας επιδιώκει να παρουσιάσει την πορεία της συμβολής των ηλεκτρονικών υπολογιστών στη βελτίωση των γνωστικών λειτουργιών κατά την πορεία της ανάπτυξης του παιδιού. Τετρακόσιοι τριάντα δύο δάσκαλοι αποτέλεσαν το δείγμα της έρευνας που διεξάχθηκε κατά το χρονικό διάστημα Δεκεμβρίου 1998- Μαΐου 1999 σε δημοτικά σχολεία της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας. Βασικός σκοπός υπήρξε η διερεύνηση των απόψεων τους σχετικά με την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το ενδιαφέρον της έρευνας εστιάστηκε στις απόψεις τους πάνω σε βασικά θέματα που σχετίζονται με τις δυνατότητες της εκπαιδευτικής τεχνολογίας στη βελτίωση της μάθησης. Η στατιστική ανάλυση επέτρεψε την ανάπτυξη τεσσάρων μοντέλων συνάφειας όπου οι απόψεις των δασκάλων για θέματα που άπτονται της εκπαιδευτικής τεχνολογίας επεξηγούνται με βάση μια σειρά παραμέτρων ή ανεξάρτητων μεταβλητών. Οι συγκεκριμένες αυτές στάσεις ερμηνεύονται σε σχέση με τη δομή του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος σε μια προσπάθεια να καταγραφεί η άποψη των λειτουργών της εκπαίδευσης σχετικά με τη νέα πρόκληση στην πορεία της μάθησης. Τα πορίσματα της έρευνας έδειξαν ότι η διευκόλυνση των γνωστικών διαδικασιών στη μαθησιακή πορεία του παιδιού βρίσκεται σε συνάρτηση με το βαθμό ανάπτυξης της συμμετοχικότητας του στο νέο μη γραμμικό μαθησιακό περιβάλλον. Ο ρόλος του δασκάλου αναδεικνύεται επίσης καθοριστικός ιδιαίτερα όπως αυτός προβάλλεται μέσα από τις κοινωνικο-δομικές αρχές της μάθησης. Οι δάσκαλοι, ωστόσο, επισήμαναν ότι μια επιτυχημένη εισαγωγή των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο σχολείο απαιτεί προηγουμένως τη συστηματική κατάρτιση και εξοικείωση τους, προκειμένου να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που ανοίγονται στο νέο μαθησιακό περιβάλλον. Ο χρόνος του μαθητή κατά τη μάθηση με τις νέες τεχνολογίες και ο βαθμός ανάπτυξης της συμμετοχικότητας του στη τάξη επηρεάζουν το ρόλο που πρόκειται να διαδραματίσει ο δάσκαλος στη σύγχρονη παιδαγωγική διαδικασία. Τέλος, στατιστική συσχέτιση παρουσιάστηκε μεταξύ των στάσεων των δασκάλων σχετικά με την ισότητα των ευκαιριών των μαθητών, ως προς το φύλο, απέναντι στην μάθηση με τις νέες τεχνολογίες και την εργασιακή τους εμπειρία. Είναι γεγονός ότι οι συγκεκριμένες στάσεις των δασκάλων απέναντι στις νέες μορφές μάθησης θα πρέπει να εξεταστούν σε συνδυασμό με τη δομή και τις αρχές του εκπαιδευτικού συστήματος μέσα στο οποίο εφαρμόζονται, ιδιαίτερα ως προς τις ευκαιρίες του συστήματος να ενστερνιστεί εκπαιδευτικές καινοτομίες. Υπάρχει μία αμφίδρομη σχέση μεταξύ της σύγχρονης τεχνολογίας και του εκπαιδευτικού γίγνεσθαι. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές προκάλεσαν μια αλλαγή στη νοοτροπία και την κουλτούρα του σημερινού μοντέλου εκπαίδευσης. Συγχρόνως, όμως, αυτή η νέα τεχνολογία δεν είναι δυνατόν να αποδώσει τους καρπούς της αν το μαθησιακό περιβάλλον δεν ενστερνιστεί τις αρχές της νέας παιδοκεντρικής παιδαγωγικής, όπου μαθητής και δάσκαλος συμπορεύονται κατά τη διαδικασία της μάθησης.